ABSTRACT Objective: To analyze the results of the use of narratives in group therapy for the qualification process of professionals in the Psychosocial Care Centers on the use of group dynamics. ...Method: This is an action research involving 21 workers from 11 Psychosocial Care Centers in the Brazilian Central-West region. For data collection, narratives written by the participants about their work practices with therapeutic groups and theoretical discussion based on in-person workshops were used. Data were subjected to narrative analysis with the support of qualitative analysis software. Results: The category “Concerns and Questioning” showed the workers’ lack of knowledge regarding the concept of group and group dynamics, the group management challenges, and the discomfort with the frustrations experienced by the group. The category “Learning for Group Coordination” showed knowledge acquisition for group planning and functioning, and understanding of the role of the group coordinator for mental health care. Conclusion: Narrating the scenes of group care allowed participants to exercise critical reflexive thinking, recognize the theory of group dynamics, and develop skills to coordinate groups.
RESUMO Objetivo: Analisar os resultados sobre o uso de narrativas de cuidado grupal no processo de qualificação dos profissionais dos Centros de Atenção Psicossocial para o aprendizado do uso da tecnologia grupal. Método: Pesquisa-ação envolvendo 21 trabalhadores de 11 Centros de Atenção Psicossocial do Centro-Oeste brasileiro. Para coleta de dados foram utilizadas narrativas escritas pelos participantes sobre suas práticas de trabalho com grupos terapêuticos e oficinas presenciais para discussão teórica a partir das mesmas. Os dados foram submetidos à análise de narrativas com o suporte do software de análise qualitativa. Resultados: A categoria “Angústias e Questionamentos” evidenciou o desconhecimento dos trabalhadores quanto à conceituação de grupo e dinâmica de grupo, os desafios do manejo grupal e o desconforto com as frustrações vividas no grupo. A categoria “Aprendizados para Coordenação de Grupo” revelou aquisição de conhecimento para o planejamento e funcionamento grupal, e compreensão do papel de coordenador de grupos para o cuidado em saúde mental. Conclusão: Narrar as cenas de cuidado grupal possibilitou aos participantes exercitar o pensamento crítico reflexivo, reconhecer a teoria da tecnologia grupal e desenvolver habilidades para coordenar grupos.
RESUMEN Objetivo: Analizar los resultados sobre el uso de narrativas de atención grupal en el proceso de cualificación de los profesionales de los Centros de Atención Psicosocial para el aprendizaje del uso de la tecnología grupal. Método: Investigación-acción realizada con 21 trabajadores de 11 Centros de Atención Psicosocial ubicados en la región centro occidental de Brasil. Los datos se recogieron mediante narrativas escritas por los participantes acerca de sus prácticas de trabajo con grupos terapéuticos y talleres presenciales de discusión teórica basados en ellas. Estos datos se sometieron a un análisis narrativo con el apoyo de un software de análisis cualitativo. Resultados: La categoría “Angustias y Cuestionamientos” evidenció el desconocimiento de los trabajadores con respecto a la conceptualización de grupo y de dinámica de grupo; los desafíos de la gestión de grupo y la incomodidad con las frustraciones vividas en el grupo. La categoría “Aprendizajes para la Coordinación de Grupos” reveló la adquisición de conocimientos para la planificación y el funcionamiento del grupo, y la comprensión del papel de coordinador de grupos para la atención a la salud mental. Conclusión: La narración de las escenas de atención grupal les posibilitó a los participantes ejercitar el pensamiento crítico reflexivo, reconocer la teoría de la tecnología grupal y desarrollar habilidades para coordinar grupos.
This article presents the transformations in the mental health constitution process and their approximations and distancing with the collective health in Brazil, specially between the Psychiatric and ...sanitary reform movements. Analyzing the paradoxes, gaps, impasses, challenges and perspectives of the subject autonomy construction in a grave suffering situation, discuss how the difficulties found in the psychiatric deinstitutionalization intertwine themselves on consonance and conflict fields. In this context, it becomes fundamental the deconstruction and denaturalization of the epistemological perspective that difficult the subject's autonomy, fitting to rescue important influences of the phenomenological thought that went through the psychiatric reform process and are still making themselves to be listened in the consideration of the subjects existence totality and in the questioning of the determinism over the subjectivity. The proposals articulation of the human relations questioning and reinvention in the substitutive devices allows the critic to the manicomials conceptions miscegenation in the same mental health services.
Este artigo apresenta as transformações no processo de constituição da saúde mental e suas aproximações e distanciamentos com a Saúde Coletiva no Brasil, em especial entre os movimentos das reformas psiquiátrica e sanitária. Analisando os paradoxos, lacunas, impasses, desafios e perspectivas da construção da autonomia do sujeito em situação de sofrimento grave, discute como as dificuldades encontradas na desinstitucionalização psiquiátrica entrelaçamse em campos de consonância e conflito. Nesse contexto, torna-se fundamental a desconstrução e desnaturalização das perspectivas epistemológicas dificultadoras da autonomia do sujeito, cabendo resgatar importantes influências do pensamento fenomenológico que percorreram o processo de reforma psiquiátrica e continuam a se fazer ouvir na consideração da totalidade da existência dos sujeitos e no questionamento do determinismo sobre a subjetividade. A articulação de propostas de problematização e reinvenção das relações humanas nos dispositivos substitutivos permitem a crítica a uma miscigenação das concepções manicomiais nos próprios serviços de saúde mental.
Este artículo presenta los cambios en la constitución del proceso de salud mental y sus similitudes y diferencias con la salud pública en Brasil, especialmente entre los movimientos de la reforma psiquiátrica y la reforma sanitaria. El análisis de las paradojas, las lagunas, callejones sin salida, retos y perspectivas de la construcción de la autonomía de la persona en situación de peligro grave, discute cómo las dificultades encontradas en entrelazar desinstitucionalización psiquiátrica en campos de las líneas y los conflictos. En este contexto, es esencial para deconstruir y desnaturalizar causan dificultades perspectivas epistemológicas de la autonomía del sujeto, dejando de rescate influencias importantes del pensamiento fenomenológico que pasaron por el proceso de reforma psiquiátrica y continuar con el conocimiento en consideración de la totalidad de la existencia de los sujetos y cuestión del determinismo sobre la subjetividad. El interrogatorio conjunto de propuestas y reinvención de las relaciones humanas en los dispositivos sustitutivos permitió la crítica a un mestizaje de los conceptos de los manicomios en los propios servicios de salud mental.
Heidegger: em busca de sentido para a existência humana Braga, Tatiana Benevides Magalhães; Gonçalves Farinha, Marciana
Revista da Abordagem Gestáltica : Phenomenological Studies,
04/2017, Volume:
23, Issue:
1
Journal Article
Open access
O presente artigo aborda alguns dos principais temas da fenomenologia existencial de Martin Heidegger, tendo como fio condutor o conceito de existência. A partir de sua discussão e da explicitação de ...alguns existenciais da ontologia fundamental heideggeriana, compreende-se o Dasein enquanto marcado pela indeterminação ontológica, que o situa em uma condição de cuidar de ser si mesmo a cada momento em que é. É nessa perspectiva que o cuidado figura como existencial, referindo-se tanto ao ser-com-outros e à ocupação com o mundo quanto às próprias possibilidades de ser. Aponta-se para a importância da dimensão do cuidado enquanto essência mesma do exercício clínico no aí compartilhado entre terapeuta e cliente, já que consiste na interrogação pelo sentido de ser frente à trajetória existencial como via promotora de abertura para novas possibilidades de ser.
This article treats about the main themes of the existential phenomenology of Martin Heidegger. We will have his concept of existence how overall thrust this article. We understand the Dasein, marked by ontological indetermination, from discussion and explanation of some existential analytics of Heidegger's fundamental ontological. The ontological indetermination situates the Dasein in a condition of caring of being one's self in each time it is. In this perspective the care appears as existential, referring as being-with others and occupation with the world as the own possibilities of being. We point the importance of the care dimension as essence of the clinical exercise, which is shared between therapist and patient, since this relationship consist in interrogation by sense of being before existential path as primordial route of opening to new possibilities of being.
El presente artículo trata de algunos de los principales temas de la fenomenología existencial de Martin Heidegger, teniendo, como eje, el concepto de existencia. A partir de su discusión y de la explicitación de algunos existenciales de la ontología fundamental heideggeriana, se comprende que Dasein, mientras esté marcado por la indeterminación ontológica, que lo ubica en una condición de cuidar de ser sí mismo a cada momento en que lo es. En esa perspectiva que el cuidado se muestra como existencial, refiriéndose tanto al ser con los otros y la ocupación con el mundo como a las propias posibilidades del ser. Se apunta para la importancia de la dimensión del cuidado mientras sea esencia misma del ejercicio clínico compartido entre el terapeuta y cliente, puesto que consiste en la contestación por el sentido de ser delante a la trayectoria existencial como vía que promueve la abertura para las nuevas posibilidades de ser.
A pandemia de COVID-19 impactou os pilares políticos, econômicos, sanitários e culturais da sociedade, exigindo estratégias de adaptação à doença, entre elas o cuidado aos impactos psicológicos ...emergidos neste cenário. Este estudo consistiu em uma pesquisa interventiva qualitativa, com foco em estudantes universitários, que analisou a implementação e os resultados de uma intervenção grupal, bem como os efeitos da pandemia na saúde mental. Participaram 20 universitários e três mediadoras vinculadas ao curso de Psicologia e foram realizados sete encontros semanais de uma hora e trinta minutos cada. As fontes de dados foram compostas por um questionário sociodemográfico, um questionário de avaliação da saúde mental inicial e final e um protocolo de avaliação do processo grupal. Foi realizada análise temática dos dados, revelando impactos importantes na saúde mental, em aspectos como sono, ansiedade e rotina, bem como a potencialidade do grupo para acolher o sofrimento psíquico. Diversas estratégias potencializaram a escuta em contexto on-line, bem como fortaleceram o vínculo grupal e as redes de apoio dos participantes. Conclui-se pela necessidade de aperfeiçoar estratégias de atendimento grupal para situações de urgência e emergência e para contextos online.
This paper presents the Brazilian specificities of the development of its public health and social assistance policies since the re-democratization process in the 1980s until today. Besides, it ...presents a wide range of conflicts between the economic interests and the political activism accountable for the advances of the public policies implementation. This evolution is presented as a subsidy to the reader’s understanding of the development of a clinical solution for non-conventional settings specific to the Brazilian social and economic reality. Successful clinical experiences in health and social assistance based on phenomenology are presented, not only for diagnosis purposes, namely for understanding the people, for the context in the question, as well as the successful management development. The first case describes the provision of a peripatetic group therapy service, prior as a walking clinical practice, where the notion of territoriality and the dynamics of group interaction facilitate the understanding of the patients, while the intrinsic condition of the work also facilitates the establishment of transferential relationships. The second case describes the complexity of social welfare policy challenges through the clinical intervention while presenting a family in a social and economic vulnerability context.
Rad prikazuje brazilske specifičnosti razvoja politike javnog zdravstva i socijalne pomoći od procesa redemokratizacije 80-ih godina prošlog stoljeća do danas. Osim toga, predstavlja širok raspon sukoba između ekonomskih interesa i političkog aktivizma koji je odgovoran za napredak u provedbi javnih politika. Ova evolucija predstavljena je kao subvencija razumijevanju razvoja kliničkog rješenja za nekonvencionalna okruženja, specifična za brazilsku društvenu i ekonomsku stvarnost. Prikazana su uspješna klinička iskustva u zdravstvenoj i socijalnoj pomoći temeljena na fenomenologiji, ne samo u svrhu dijagnoze, odnosno razumijevanja ljudi, konteksta, kao i uspješnog razvoja menadžmenta. Prvi slučaj opisuje pružanje usluge peripatetičke grupne terapije, prije kao hodajuće kliničke prakse, pri čemu pojam teritorijalnosti i dinamika grupne interakcije olakšavaju razumijevanje pacijenata, dok intrinzično stanje rada također olakšava uspostavljanje transferencijalnih odnosa. Drugi slučaj opisuje složenost izazova politike socijalne skrbi kroz kliničku intervenciju uz predstavljanje obitelji u kontekstu socijalne i ekonomske ranjivosti.
Esta pesquisa tem por objetivo investigar o uso do Grupo Multifamiliar Musicoterapêutico (GMM) junto a famílias socialmente vulneráveis. Trata-se de uma pesquisa-intervenção realizada em uma região ...administrativa do Distrito Federal. Participaram do estudo 30 famílias inscritas no Cadastro Único do governo federal e atendidas no Centro de Referência em Assistência Social. Os instrumentos de coleta de dados foram as visitas domiciliares, as entrevistas semiestruturadas e os registros dos encontros e das supervisões. O GMM foi realizado em seis encontros, com duração de 03 horas cada, com periodicidade quinzenal, intercalados com as supervisões da equipe, formada por 15 profissionais das áreas de psicologia, pedagogia, assistência social e musicoterapia. Após a análise foram identificados dois temas: 1) música, afetos e reminiscências; 2) música e sonhos. Percebeu-se que as experiências musicais auxiliaram as famílias na conscientização das formas violentas de comunicação e na transformação por meio de expressões afetuosas mediadas pela música e seu potencial de evocar memórias e sonhos. A capacidade imaginativa das famílias foi uma estratégia de enfrentamento às adversidades e se constituiu como ponte entre o real e o imaginário, nutrindo a esperança de uma vida melhor. Destaca-se o valor da música que, com rapidez e emocionalidade, acessa e comunica com o tal público, por favorecer intervenções musicoterapêuticas comunitárias.
A pandemia da COVID-19 provocou alterações nos pilares geopolíticos e culturais da sociedade, podendo resultar em impactos psicológicos negativos frente às incertezas do cenário. Os jovens ...universitários, frequentemente identificados como uma população vulnerável ao desenvolvimento de ansiedade, depressão e estresse, demandam cuidados qualificados oriundos de dispositivos da saúde mental, a fim de acolher o sofrimento e elaborar estratégias de enfrentamento diante de emergências sanitárias. Diante disso, objetivou-se relatar a experiência acerca de uma intervenção grupal breve, com a finalidade de refletir sobre a importância de grupos terapêuticos online estruturados de forma transdisciplinar. Considera-se que estes se apresentam como potentes ferramentas de atenção psicossocial e podem ser incluídos em programas de prevenção e remediação dos danos causados pela pandemia da COVID-19. O grupo terapêutico se mostrou como potencial ferramenta para o enfrentamento dos impactos causados pelo cenário de emergência sanitária e acolhimento das demandas emocionais da comunidade acadêmica, corroborando para uma maior qualidade de vida dos universitários.
To describe and to analyze the proposal for intervention in the waiting room as a possibility for Nursing in mental health in group context.
Descriptive study with a qualitative approach, convergent ...care type, developed in a Psychosocial Care Center for Alcohol and Drugs in the interior of the state of Goiás.
The service in the waiting room provided moments of reflection, knowledge, learning, listening and exchanging experiences. Final considerations: The meetings in the waiting room favored the articulation between theoretical knowledge and the practice of nursing care in groups, constituting a space with a valuable locus for the development of educational and support actions in health services, to be undertaken by the nurse and, also, by other professionals of the health team.
Objetivo: analisar os significados da prática da automutilação na adolescência na perspectiva de adolescentes, seus responsáveis e profissionais de saúde. Métodos: pesquisa descritiva, exploratória, ...de abordagem qualitativa. Participaram 7 adolescentes, 20 responsáveis e 6 profissionais de um Centro de Atenção Psicossocial Infantojuvenil da região central do Brasil. Os dados foram coletados por meio de entrevistas individuais, com os responsáveis e profissionais, e grupo focal com os adolescentes. Para análise dos dados, utilizou-se análise temática de conteúdo. Resultados: emergiu a categoria temática “Significados da automutilação”, contemplando sete subcategorias: “Psicopatologia”; “Comunicação social”; “Identificação de pares”; “Regular emoções”; “Sentimentos gerados”; “Intencionalidade da ação” e “Dependência”. Conclusão: há uma desconexão dos significados atribuídos à automutilação pelos adolescentes, responsáveis legais e profissionais. Os diferentes significados na compreensão da automutilação podem interferir na assertividade do cuidado ofertado pelos profissionais aos adolescentes, e na percepção dos responsáveis legais de que é necessário buscar ajuda, assim como na motivação dos adolescentes em aderir ao atendimento.
Full text
Available for:
NUK, OILJ, UL, UM, UPUK, VSZLJ
In this theoretical essay, the authors, based on their experiences as teachers, researchers, psychologists and internship supervisors seek to situate the impacts of the COVID-19 pandemic on the ...mental health of the Brazilian population and on clinical practices in schools of Psychology in the country, as well as reflecting on the elasticity of demand and listening trainee and supervisor in that context. Therefore, they theoretically discuss the role of the school service in the undergraduate training of the psychologist and the impacts of the COVID-19 pandemic on the provision of services by students. Based on several questions about the psychosocial reality of the pandemic and the need for planning, regulation and training for remote practices throughout the training of the psychologist, propose new managements for individual psychotherapy and other modalities of clinical practices, in the sense that school services meet social demands in times of pandemic crisis and better prepare their students for a job market increasingly taken over by remote relationships and services.