Izhodišče razprave je idejna in tematsko-motivna (torej znotrajliterarna) analiza besedil iz zbornika Generator:: za proizvodnjo poljubnega števila dramskih kompleksov: slovenski eksperimentalni ...dramski in uprizoritveni teksti iz obdobja modernizma (1966–1986). Namen prispevka je osvetliti izbrana besedila skozi perspektivo, ki mi je med njihovim prebiranjem v Generatorju umanjkala; gre za žensko perspektivo, pravzaprav za njeno odsotnost. Prispevek se ukvarja s posledicami, ki jih lahko ima odsotnost ozaveščenosti glede manka ženske perspektive v slovenski dramatiki na reprezentacijo žensk in ženskosti, zlasti če gre za zabrisan učinek patriarhalne ideologije, ki se prikazuje kot univerzalna in merodajna izkušnja, čeprav so izkušnje drugih spolov iz nje izključene. Namen prispevka je raziskati reprezentacije žensk(osti) v slovenski dramatiki in ozavestiti morebitno učinkovanje patriarhalne ideologije ter njene posledice z idejno, tematsko in motivno analizo samih dramskih besedil. Pri tem se posebej posvetim razliki med moško in (maloštevilno) žensko dramsko pisavo. Besedila iz Generatorja vzamem zgolj kot študijo primera, da bi prikazala obstoj določenih simptomov v slovenski (eksperimentalni) dramatiki v danem časovnem obdobju (1966–1986). Razlike v reprezentaciji žensk(osti) na kratko osvetlim, razvojno gledano, tudi širše, s časovne distance, in sicer prek primerjalne analize s sodobno žensko dramsko pisavo, predvsem z dramoletom Nemi lik Simone Hamer (2010).
U ovom radu istražujemo upisivanje ženskosti u popularnu, fantastičnu i političku prozu Dubravke Ugrešić. Komentiramo, dekodiramo i interpretiramo odnos esencijalističke i/ili konstruktivističke ...pozicioniranosti u promatranju subjekta/tijela/ teksta. Pratimo rodnu pozicioniranost i oblikovanje ‘proklizavajućeg’ identiteta, pozivajući se na Moyu i Foucaulta, istovremeno predlažući reinterpretaciju nekih tekstualnih slojeva s obzirom na uočeno uslojavanje tekstova. Detektiramo ženskost upisanu u roman Štefica cvek u raljama života, u kojem autorica koketira s popularnom (trivijalnom) paradigmom iznoseći stereotipe ženskosti onako kako ih je naracijom nacionalnog korpusa prenosila ‘muška perspektiva’, dopuštajući ‘prepeglavanje’, što nas vodi do intertekstualnosti fantastične zbirke Život je bajka. Ministarstvo boli polazište nam je za propitivanje identiteta u egzilantskoj/emigrantskoj teksturi. Identitetski obrazac više nije dekonstruiran tekstom, glavni aktant dekonstrunkcije postaje prije negirana-stvarnost. Bavljenje pozicioniranjem identiteta u drugoj sredini daje dimenziju hrvatskoj ‘ženskoj’ prozi koju do tad nije imala. Javlja se to i u romanu Baba Jaga je snijela jaje kojim se zaokružuje priča o upisivanju ženskosti u popularnu i tekstualnu kulturu prostora koji je autorica napustila. Tekstom dajemo doprinos redefiniranju postupaka i polazištu u traženju ženskog identiteta u tekstovima hrvatske proze.
Moć i rod Galić, Branka
Revija za sociologiju,
12/2002, Volume:
33, Issue:
3-4
Journal Article
Peer reviewed
Open access
Rodni identitet kao jedan od najdalekosežnijih društvenih identiteta nejednako se reflektira s obzirom na pripadnost rodu ("muškost" i "ženskost"), pa su onda i sociokulturne te političke posljedice ...tih razlika vrlo značajne. One se pokazuju u cijelom nizu društvenih odnosa, institucija i razina - od mikrostruktura i obitelji, do makrosocijalnih razina institucija države i politike. Premda joj je u modernim patrijarhalnim društvima pojavnost donekle oslabljena, u prvome redu s propadanjem tradicionalne patrijarhalne obitelji, rodna dominacija ipak ustrajava kao jedna od najprodornijih ideologija naše kulture koja osigurava njezin fundamentalni koncept moći - strukturirani odnos gdje grupe osoba muškog roda subordiniraju grupe osoba ženskog roda. Fundamentalni doprinos identifikaciji i istraživanju rodnih nejednakosti, te pokušaj njihova suzbijanja dao je ponajprije feminizam, koji je svoje teorijske pristupe i mišljenja usmjerio na eksplikaciju patrijarhalnog sistema. Bez obzira na to što patrijarhat kao društveni odnos moći pokazuje velike varijetete u povijesti i lokalitetima, rodni odnosi moći uvjetovani su svugdje sljedećim bitnim dimenzijama: ideološkim, "biološkim", sociološkim, klasnim, mitologijskim, religijskim, ekonomskim, obrazovnim, psihološkim te silom i nasiljem. Dio rada feminističke sociologije usmjeren je upravo k tome da navedene oblike moći učini vidljivijima, tj. da razotkrije društvene oblike moći i kao rodne.
