Odporność psychiczna jako konstrukt to stosunkowo nowe zjawisko, które obecnie zyskuje na znaczeniu – zwłaszcza w nowych edukacyjno-pedagogicznych koncepcjach skupiających się na zapobieganiu ...zachowaniom ryzykownym. Dlatego też, w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, zmiana naszego podejścia do odporności psychicznej stała się o wiele głębsza niż zmiana zaledwie koncepcyjna. W niniejszym artykule omówimy dwa zagadnienia fundamentalne dla zrozumienia odporności psychicznej jako cechy bardzo ludzkiej, bez rozważania jej zastosowań. Istnieje wyraźna potrzeba odniesienia odporności psychicznej do aspektów typowo antropologicznych, które – jak sugeruje antropologia filozoficzna – mogą pomóc nam dostrzec, że ta cecha wynika z samej ludzkiej natury. Właśnie w tym momencie antropologia łączy się z narracyjną autokonstrukcją w rozwoju wewnętrznego logos. Takie antropologiczne cechy niewątpliwie ułatwiają nam zrozumienie tego, w jaki sposób osoba może siebie tworzyć poprzez własny dialog wewnętrzny skorelowany ze środowiskiem zewnętrznym. Na podstawie takiego rozwoju człowiek może tworzyć różne aspekty własnej osobowości, które pomagają stawić czoła trudnym, a nawet – w skrajnych przypadkach – traumatycznym sytuacjom.
Problematyka wychowania od wieków inspiruje pedagogów do tworzenia nowych teorii, poszukujących sposobów i środków, które pozwalają uzyskać maksymalne efekty w procesie osiągania pełni osobowej ...dojrzałości przez wychowanka. Wielość pojawiających się nowych systemów pedagogicznych świadczy bez wątpienia o głębokiej trosce, jaką wzbudza wychowanie. Wychowanie jest integralnie sprzężone z egzystencją człowieka i współtworzy otaczającą go rzeczywistość. Człowiek stanowi o sobie przy jednoczesnym współistnieniu z drugim i wśród innych. Proces wychowania jest drogą dorastania do pełni życia osobowego i nie odbywa się w próżni. W klasycznie pojętej metodologii nauk, drogę do celu, czyli metodę, określał w głównej mierze sam przedmiot badany. Jeżeli zatem pragniemy uczynić przedmiotem rozważań chrześcijański model wychowania, należy rozpocząć od podmiotu wychowania, którym jest człowiek, potrzebujący ukształtowania swojej myśli, słowa i postawy we wszystkich aktach swojego istnienia. Dlatego, zanim zapytamy, co to znaczy wychowywać człowieka, należy odpowiedzieć na pytanie „Jaka wizja człowieka stoi u podstaw chrześcijańskiego modelu wychowania?” Celem niniejszego artykułu jest krótkie przedstawienie podstawowych założeń chrystocentryczno-humanistycznego modelu wychowania, który mógłby być punktem wyjścia w opracowaniu konkretnych strategii edukacyjnych.
W holistycznej koncepcji pomocy osobom niepełnosprawnym skonstruowanej przez Marię Grzegorzewską pomoc i służba społeczna stanowi jej dopełnienie. Tymczasem ten rys jej twórczości i dorobku jest ...relatywnie mało znany. Prezentowany artykuł zawiera materiał odwołujący się do przemyśleń samej Grzegorzewskiej jak i pokazuje jej dorobek w tym zakresie in statu nascendi oraz w odniesieniu do dnia dzisiejszego.
CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest ustalenie znaczenia coraz częściej używanej konstrukcji słownej – „edukacja dla bezpieczeństwa”, której przypisywane są intuicyjne znaczenia i tymczasowe sensy, ...zależące od kontekstu użycia i wpisania w dany kadr referencyjny. „Edukacja dla bezpieczeństwa” może oznaczać wszystko, przysparzając kłopotliwej wieloznaczności, albo nic, co ogranicza możliwość porozumienia w obrębie środowisk nią zainteresowanych. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Główny problem badawczy zawiera się w pytaniu: Czym obecnie w pedagogice jest „edukacja dla bezpieczeństwa? Zastosowano metodę analizy literatury przedmiotu, aktów prawnych oraz działalności Zespołu Edukacji dla Bezpieczeństwa KNP PAN, którego autorzy są członkami. PROCES WYWODU: Na podstawie analizy wyróżniono trzy horyzonty znaczeniowe (prekonceptualizacje) „edukacji dla bezpieczeństwa” i dokonano ich charakterystyki. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Z przeprowadzonej analizy wynika, że „edukacja dla bezpieczeństwa” może być obecnie w pedagogice rozumiana jako: (1) całożyciowa praktyka edukacyjna, (2) przedmiot szkolny oraz (3) przedmiot badań. Wyznaczone tu horyzonty znaczeniowe są jednocześnie możliwymi konceptualizacjami „edukacji dla bezpieczeństwa” w najbliższej przyszłości. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Współistnienie wskazanych tu prekonceptualizacji sprzyja ich wzajemnym oddziaływaniom wspierających dalszy rozwój perspektywicznie skutkujący wyłonieniem się nowej subdyscypliny – pedagogiki bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo podlega dynamicznym zmianom i nie posiada stałego poziomu zorganizowania, dlatego „edukacja dla bezpieczeństwa” powinna być traktowana jako proces całożyciowy, składowa idei life long learning. W „edukacji dla bezpieczeństwa” jako przedmiocie szkolnym dominują treści bezpieczeństwa cywilnego, a przedmiot ten traktowany jest w szkołach jako drugorzędny. W dyskursie pedagogicznym „edukacja dla bezpieczeństwa” coraz częściej zastępuje popularne dotąd „wychowanie dla/do pokoju”
Małgorzata H. Kowalczyk,
Małgorzata Fopka-Kowalczyk,
Krzysztof Rubacha,
Uwarunkowania i wielopłaszczyznowość badań nad resocjalizacją. Podstawy teoretyczne i metodologiczne ,
Wydawnictwo Naukowe ...Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2017, ss. 240.
Artykuł ma na celu uporządkowanie danych dotyczących Drugiego Zjazdu Prefektów Szkolnych Królestwa Polskiego, który miał miejsce w Warszawie w dniach od 21 do 23 sierpnia 1906 roku. W artykule ...przedstawiono problematykę edukacji religijnej omawianej na zjeździe, związanej z wychowaniem i kształceniem religijnym dzieci i młodzieży, w zakresie podejmowania oddziaływań wychowawczych i kształcących w ramach duszpasterstwa katechetycznego w szkole. Artykuł nakreśla koncepcję edukacji religijnej w szkołach początkowych i średnich na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego na początku XX wieku.
Każdy człowiek żyje w świecie wartości. Życie samo w sobie jest procesem rozpoznawania i oceniania określonych wartości – jest nieustannym wartościowaniem polegającym na ustanawianiu wzajemnej ...relacji pomiędzy emocjonalnym zrozumieniem znaczenia wartości i racjonalnym poznaniu ich obiektywnego funkcjonowania w rzeczywistości. W artykule omówiono schemat procesów wartościowania w trakcie budowy indywidualnego systemu wartości, który tworzą dwie odrębne struktury wywodzące się z podwójnego odniesienia wartości do osoby i do istnienia. Są to: osobowość i metawartości. Osobowość jest elementem statycznym – raz ukształtowana w dzieciństwie może być jedynie w niewielkim stopniu korygowana w życiu dorosłym. Metawartości są elementami dynamicznymi – są przez całe życie tworzone, rozbudowywane i kategoryzowane w hierarchicznej strukturze zaspokajania potrzeb człowieka. W podsumowaniu artykułu przedstawiono krótką charakterystykę wychowania dojrzałej osobowości w oparciu o omówiony schemat indywidualnego wartościowania (edukacja aksjologiczna). Podstawą tych działań wychowawczych jest budowanie sytuacji aksjologicznych, na które dziecko będzie reagować, dokonując wyboru i zajmując w ten sposób aktywną postawę zarówno wobec świata, jak i wobec samego siebie.
Artykuły oparte są na teoriach pedagogicznych J. F. Herbarta i F.D.E. Schleiermacher. Mimo że obaj żyli bardzo dawno temu – na przełomie XVIII i XIX wieku – ich obserwacje są nadal aktualne. Ponadto ...obaj byli protagonistami pedagogiki ogólnej jako niezależnej dziedziny naukowej. Artykuł podzielony jest na trzy części. W pierwszej termin Bildung zostanie wyjaśniony za pomocą metafory statku. Bildung to zarówno proces indywidualny, jak i społeczny proces stawania się jednostką, w którym kluczową rolę odgrywa połączenie nauczania i uczenia się. W drugiej części przedstawione zostaną poglądy Herbarta na temat „miejsca” religii w Bildung, a także w edukacji szkolnej. Trzecia część artykułu będzie koncentrować się wokół teorii Bildung Schleiermachera. Zgodnie z tą teorią można wyróżnić cztery główne wspólnoty środowiska społecznego, w którym kształtuje się jednostka ludzka: państwo (niem. Staat), naukę (niem. Wissenschaft), kościół (niem. Kirche) oraz niezależne społeczne organizacje (niem. freie Gesellichkeit). Uświadomienie sobie podobieństw i różnic między nimi skłania do przewartościowania dotychczasowego stosunku do religii, niesłusznie eliminowanego z szeroko rozumianego dyskursu społecznego.
PDF
