SAŽETAK
CiljeviCilj ovog istraživanja bio je prikazati utjecaj pandemije na promjene u smjernicama za klinički rad te na broj pacijenata Klinike za stomatologiju Kliničkoga bolničkog centra (KBC) ...Zagreb u razdoblju normalnog rada prije pandemije te kroz sljedeće godine.
MetodeIz baze podataka Bolničkoga informacijskog sustava KBC-a Zagreb retrospektivno su prikupljeni podatci o ukupnom broju slučajeva na Klinici za stomatologiju u pojedinom razdoblju te o ukupnom broju slučajeva na pojedinim zavodima, u razdoblju od 1. siječnja do 11. studenog u kalendarskim godinama 2018., 2019., 2020. i 2021.
RezultatiKroz pandemijsko razdoblje najznatniji pad broja pacijenata u većini organizacijskih jedinica evidentan je 2020. godine u odnosu na 2018. godinu. Zabilježeno smanjenje broja pacijenata u 2020. u odnosu na 2018. iznosio od 30,27%, dok je 2021. u odnosu na 2018. broj pacijenata bio manji za 9,73%. Klinički zavod za oralnu kirurgiju i Klinički zavod za ortodonciju imali su gotovo nepromijenjen broj pacijenata u 2020. godini u odnosu na 2018. godinu, a u 2021. godini je u odnosu na 2018. godinu zabilježeno povećanje broja pacijenata. Stomatološka ambulanta Rebro i Jednodnevna kirurgija Klinike za stomatologiju također su zabilježile porast broja pacijenata. Te su jedinice Klinike za stomatologiju u vrijeme epidemioloških preporuka o uvođenju hladnog pogona odrađivale i ostale, manje hitne dijagnoze koje bi odgađanjem dovele do loših posljedica. Za vrijeme kolektivnoga godišnjeg odmora svih ostalih organizacijskih jedinica Klinike za stomatologiju ove jedinice preuzimaju na sebe pružanje svih potrebnih usluga Klinike za stomatologiju.
ZaključakPandemija COVID-19 dovela je do smanjenja broja pacijenata na razini Klinike za stomatologiju. Nemogućnost pravovremenog liječenja zuba dovela je do povećane potrebe za ekstrakcijama te do povećanja broja pacijenata na Zavodu za oralnu kirurgiju. U 2021. godini bilježi se veći ili manji porast broja pacijenata na pojedinim zavodima, koji međutim, u promatranom razdoblju još nije dostigao brojeve iz 2018. godine. U idućim mjesecima očekuje se daljnje povećanje broja pacijenata i elektivnih stomatoloških zahvata.
Zdravlje ljudi, okoliš i klima pod velikim su utjecajem složenih interakcija onečišćujućih tvari u atmosferi. Gotovo sve ljudske aktivnosti uzrokuju ispuštanje onečišćujućih tvari u zrak. Njihovo ...razumijevanje i kvantifikacija prvi je korak prema kontroli i ublažavanju onečišćenja zraka. Opći cilj ovoga rada jest prikaz rezultata odabranih hrvatskih i indijskih znanstvenih radova koji se bave onečišćenjem zraka, posebice onih s naglaskom na sumpor i aerosole povezane s elektranama na ugljen. Dvije zemlje u osnovi se razlikuju s obzirom na njihovu veličinu, zemljopisna obilježja, povijest, gospodarstvo i industrijski potencijal. Međutim, obje zemlje imaju određene veze s pridobivanjem fosilnih goriva i njihovom uporabom u elektranama i industriji već desetljećima. Prikazani su različiti znanstveni pristupi u istraživanjima te državne politike u legislativi onečišćenja zraka.
Full text
Available for:
CEKLJ, NUK, ODKLJ, UL, UM, UPUK
Globalna pandemija COVID-19 ima snažan utjecaj na zdravstvene sustave svih zemalja svijeta. Zbog nedovoljnog broja znanstvenih istraživanja većina preporuka za anesteziološko postupanje za vrijeme ...pandemije bazira se prvenstveno na mišljenju stručnjaka. Za vrijeme pandemije potrebno je odložiti sve planirane operacije, a izvode se jedino hitne operacije koje imaju za cilj spriječiti trajnu invalidnost i smrtni ishod bolesnika te zahvati kod zloćudnih bolesti. Opća anestezija je povezana s postupcima koji stvaraju aerosol, stoga se prednost daje
regionalnoj anesteziji kad god je to moguće. Ovim radom obuhvaćene su preporuke za primjenu neuroaksijalne anestezije i perifernih živčanih blokova tijekom COVID-19 pandemije u Hrvatskoj, pri čemu su uvaženi trenutni stavovi europskog i američkog društva za regionalnu anesteziju i liječenje boli. Ove preporuke su usmjerene na pripremu i planiranje osoblja, potrebnih sredstava, lijekova i opreme, izbor odgovarajuće zaštitne opreme, prilagodbu kliničkog okruženja novonastalim uvjetima, odgovarajuću primjenu terapije kisikom, procjenu sigurnog izvođena postupaka regionalne anestezije i nadzor tijekom i poslije operacijskog zahvata. Primjena ovih praktičnih uputa od ključne je važnosti za sigurnost bolesnika te ujedno osigurava zaštitu zdravstvenih djelatnika od moguće zaraze.
Determination of trace element concentrations in atmospheric aerosols is important because of their toxic effects on human health. Additionally, they are now widely used in source apportionment ...studies. There is a number of methods for sample preparation of ambient particulate matter. One of the most widely used is microwave-assisted digestion of filter-based samples. Since the water-soluble fraction is bioavaliable, the aim of our study was to determine the concentration of selected trace elements (V, Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd, Sb, Tl, and Pb) in this fraction and compare it to the amounts obtained by two different microwave digestion procedures - one using a mixture of H2O2 and HNO3 and the other using a mixture of HF, HCl, and HNO3. The recoveries of the digestion procedures used were tested on certified reference material (NIST SRM 1648 Urban Particulate Matter). The procedures were applied to filters containing PM10 particles collected at an urban background location in Ljubljana, Slovenia. Among the elements analysed, V, Zn, As, and Cd displayed the highest concentration within the water-soluble fraction, with Cr, Ni, Tl and Pb displaying the lowest concentrations. The comparison between the two applied digestion procedures showed that Cr, Ni, Sb and Tl were strongly bound to the sample matrix.
Določevanje elementov v sledovih v atmosferskih delcih je pomembno zaradi njihovega toksičnega vpliva na človekovo zdravje. V zadnjem času se koncentracije teh elementov tudi zelo pogosto uporabljajo v študijah povezanih s porazdelitvijo po virih. Za določevanje elementov v sledovih se uporabljajo različne priprave vzorcev. Najpogostejši je razklop filtrov s pomočjo mikrovalovne peči. Ker je vodotopen delež tudi biološko dostopen, je bil namen naše študije določitev te frakcije posameznih elementov (V, Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd, Sb, Tl and Pb) in primerjava s koncentracijami po dveh različnih razklopih - prvi z mešanico H2O2 in HNO3 ter drugi z mešanico HF, HCl in HNO3. Izkoristke uporabljenih razklopov smo preverili s standardnim referenčnim materialom (NIST SRM 1648 Urban Particulate Matter). Preverjena postopka smo uporabili na filtrih, ki so vsebovali delce PM10, vzorčevane v Ljubljani, Slovenija. Med analiziranimi elementi so bili izrazito dobro topni v vodi V, Zn, As in Cd, najmanj pa Cr, Ni, Tl, in Pb. Primerjava med obema uporabljenima razklopoma je pokazala, da so Cr, Ni, Sb in Tl v delce izredno stabilno vezani.
A brief review of our recent research on injection photodiodes based on metal oxide semiconductors deposited onto Si substrates is presented. A series of ZnSnO, NiO, and Zn1-xMgxO thin films are ...prepared by aerosol spray pyrolysis deposition or sol–gel spin coating on Si substrates with a post-deposition thermal treatment in air at a temperature of 5000C. The morphology of films is studied by scanning electron microscopy and atomic force microscopy, while their elemental composition and crystal structure are determined from energy dispersive X-ray (EDAX) and X-ray diffraction (XRD) analysis, respectively. It is shown that the produced n-ZnSnO/p-Si, n-ZnMgO/p-Si, and p-NiO/n-Si heterojunctions operate as injection photodiodes at a forward bias.Este prezentată o analiză succintă a rezultatelor cercetărilor noastre recente obținute pe fotodiode cu injecție în baza materialelor semiconductoare cu oxid de metal depuse pe substraturi de Si. Prin metoda pirolizei cu aerosoli și sol-gel urmată de centrifugare au fost preparate o serie de filme subțiri de ZnSnO, NiO și Zn1-xMgxO pe substraturi de Si cu tratament termic post-depunere în aer la temperatura de 5000 C. Morfologia filmelor a fost studiată cu microscopia electronică de scanare și microscopia de forță atomică, iar compoziția chimică și structura cristalină au fost analizate cu dispersia energetică a razelor X (EDAX) și difracția razelor X (XRD), respectiv. S-a arătat că heterojoncțiunile elaborate n-ZnSnO/p-Si, n-ZnMgO/p-Si și p-NiO/n-Si funcționează ca fotodiode cu injecție la polarizare directă.
Določevanje elementov v sledovih v atmosferskih delcih je pomembno zaradi njihovega toksičnega vpliva na človekovo zdravje. V zadnjem času se koncentracije teh elementov tudi zelo pogosto uporabljajo ...v študijah povezanih s porazdelitvijo po virih. Za določevanje elementov v sledovih se uporabljajo različne priprave vzorcev. Najpogostejši je razklop filtrov s pomočjo mikrovalovne peči. Ker je vodotopen delež tudi biološko dostopen, je bil namen naše študije določitev te frakcije posameznih elementov (V, Cr, Mn, Ni, Cu, Zn, As, Cd, Sb, Tl and Pb) in primerjava s koncentracijami po dveh različnih razklopih – prvi z mešanico H2O2 in HNO3 ter drugi z mešanico HF, HCl in HNO3. Izkoristke uporabljenih razklopov smo preverili s standardnim referenčnim materialom (NIST SRM 1648 Urban Particulate Matter). Preverjena postopka smo uporabili na filtrih, ki so vsebovali delce PM10, vzorčevane v Ljubljani, Slovenija. Med analiziranimi elementi so bili izrazito dobro topni v vodi V, Zn, As in Cd, najmanj pa Cr, Ni, Tl, in Pb. Primerjava med obema uporabljenima razklopoma je pokazala, da so Cr, Ni, Sb in Tl v delce izredno stabilno vezani.
This study compares the chemical composition of rainwater samples collected at two sampling sites, the first situated in the Rijeka city centre and the second in a suburban site 120 m above the sea ...level. The rainwater samples were analysed for precipitation weighted average concentrations of hydrogen, sulphate, nitrate, chloride, ammonium, sodium, potassium, calcium, and magnesium. The results suggest that the local washout of the atmosphere enhanced the rainwater acidity in the city centre which also received significant marine contributions of sulphate, calcium, magnesium, and potassium content. Rainwater in the suburban site was affected by soil dust and/or fertilizers used in the nearby gardens, resulting in partial neutralization with rising of pH value. While the content of S-SO4 was practically equal at both sites, the quantities of N-NO3 and N-NH4 nearly doubled at the suburban site.
Uspoređeni su rezultati analize oborina skupljenih od ožujka 1990. do svibnja 1991. na dvije mjerne postaje u Rijeci. Prva se postaja nalazi u širem središtu grada, na terasi Zavoda za javno zdravstvo, na visini od oko 30 m te stotinjak metara udaljena od mora. Druga je postaja Državnoga hidrometeorološkog zavoda u Rijeci, postavljena na 1,5 m od tla, na livadi u predgrađu, 120 m nad razinom mora. U uzorcima oborina izmjerene su volumno otežane koncentracije vodika, sulfata, nitrata, klorida, amonijaka, natrija, kalija, magnezija i kalcija. Usporedbom dobivenih rezultata nađeno je da je povišena kiselost u središtu grada posljedica lokalnog ispiranja atmosfere. Nadalje, na toj je postaji očit utjecaj morskih aerosola na sadržaj sulfata, kalcija, magnezija i kalija. Analiza oborina s postaje u predgrađu odražava jak utjecaj čestica tla te sredstava koja se rabe pri obradi zemlje u obližnjim vrtovima. Posljedica toga je djelomična neutralizacija oborina s povišenjem vrijednosti pH. Sadržaj istaloženog S-SO4 podjednak je na obje postaje, dok je sadržaj istaloženog N-NO3 i N-NH4 gotovo dvostruko viši na postaji u predgrađu. Dobiveni rezultati upozoravaju na važnost odabira lokacije za praćenje kemijskog sastava oborina.
Uspoređeni su rezultati analize oborina skupljenih od ožujka 1990. do svibnja 1991. na dvije mjerne postaje u Rijeci. Prva se postaja nalazi u širem središtu grada, na terasi Zavoda za javno ...zdravstvo, na visini od oko 30 m te stotinjak metara udaljena od mora. Druga je postaja Državnoga hidrometeorološkog zavoda u Rijeci, postavljena na 1,5 m od tla, na livadi u predgrađu, 120 m nad razinom mora. U uzorcima oborina izmjerene su volumno otežane koncentracije vodika, sulfata, nitrata, klorida, amonijaka, natrija, kalija, magnezija i kalcija. Usporedbom dobivenih rezultata nađeno je da je povišena kiselost u središtu grada posljedica lokalnog ispiranja atmosfere. Nadalje, na toj je postaji očit utjecaj morskih aerosola na sadržaj sulfata, kalcija, magnezija i kalija. Analiza oborina s postaje u predgrađu odražava jak utjecaj čestica tla te sredstava koja se rabe pri obradi zemlje u obližnjim vrtovima. Posljedica toga je djelomična neutralizacija oborina s povišenjem vrijednosti pH. Sadržaj istaloženog S-SO4 podjednak je na obje postaje, dok je sadržaj istaloženog N-NO3 i N-NH4 gotovo dvostruko viši na postaji u predgrađu. Dobiveni rezultati upozoravaju na važnost odabira lokacije za praćenje kemijskog sastava oborina.
U skupini od 35 radnika na preradi stočne hrane ispitivan je odnos respiratornih nalaza i imunološkog statusa. Najveći broj radnika reagirao je pozitivnim kožnim testovima na riblje brašno (82,9%), ...zatim na karoten (77,l %), kukuruz (65>,7%), djetelinu (62,9%), suncokret (54,3%), mesa pilica (31,4%), soju (28,6%) i kvasac (22,7%). Povišeni ukupni IgE utvrđen je u 40% radnika u svinjogojstvu i u 2,6% radnika kontrolne skupine. Značajno veća prevalencija kroničnih respiratornih simptoma utvrđena je u radnika na preradi stočne hrane nego u radnika kontrolne skupine. Međutim, nije utvrđena značajna razlika u prevalenciji kroničnih respiratornih simptoma između radnika s pozitivnim i negativnim kožnim testovima na kućnu prašinu i riblje brašno kao i između onih s povišenim i normalnim IgE (osim za dispneju). Statistički značajne akutne redukcije tijekom radne smjene utvrđene su za sve parametre, osobito za FEF25. Radnici s pozitivnim kožnim testovima na riblje brašno pokazivali su značajno veće redukcije FEF25 nego oni s negativnim kožnim testovima. Vodeni ekstrakt stočne hrane uzrokovao je kontrakciju glatke muskulature izolirane traheje zamorca u in vitro eksperimentima. Naši podaci upućuju na to da osim imunološkog djelovanja stočna hrana može uzrokovati i direktnu iritativnu reakciju na dišne putove eksponiranih radnika.
PDF
