Język lodu, wody i łez Jagoda Mytych
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica,
06/2023, Volume:
11
Journal Article
Peer reviewed
Open access
Zmiany klimatu to wciąż rosnące straty ekologiczne. Językiem antropocenu pomału staje się więc język żałoby – żałoby klimatycznej zdefiniowanej jako stan odczuwany w związku z doświadczanymi lub ...antycypowanymi stratami środowiska (Cunsolo). Jej wyrazem są symboliczne pogrzeby lodowców, w czasie których żałobnicy empatycznie rozszerzają pojęcie żałoby na byty pozaludzkie. Analizując rolę tych uroczystości na przykładzie pożegnania lodowca Ok oraz dyskursu wokół opłakiwania strat ekologicznych, autorka próbuje odpowiedzieć na pytanie o potencjał żałoby klimatycznej jako katalizatora zmian.
Considerando dos obras de la escritora y artista visual Verónica Gerber (Otro día... poemas sintéticos y el proyecto Máquina distópica), este ensayo indaga modos de reescribir territorio y naturaleza ...por medio de operaciones de copia, deformación y desvío de archivos documentales y artísticos. Con la reescritura de obras de Juan José Tablada y Amparo Dávila así como apropiaciones del trabajo de Manuel Felguérez y de documentos de diferente tenor, Gerber complejiza categorías de territorio, ecosistema y naturaleza a la luz de los efectos del colapso de la antigua distinción entre la historia natural y la historia humana. Lejos de una práctica melancólica del archivo, esta propuesta reinstala un registro lúdico, a la vez que reposiciona la práctica artística como un proceso de desestabilización de formatos y definiciones constituidas. / Considering two of the writer and visual artist Verónica Gerber’s oeuvres (Otro día... poemas sintéticos and the project Máquina distópica), this essay investigates modes of rewriting territory and nature through operations of copying, deformation as well as deviation of documental and artistical archives. Together with the rewriting of oeuvres from Juan José Tablada and Amparo Dávila as well as assumptions of Manuel Felguérez ́s work and different tenor of documents, Gerber complexifies categories of territories, ecosystems and nature down the light of the effects of the old distinction between natural history and human history collapse. Far away from a melancholically practice of the archive, this proposal reinstalls a ludic register, as well as it relocates the artistic practice as a destabilization process of formats and constituted definitions.
Pedagogisk forskning i antropocen Sjögren, Hanna; Hofverberg, Hanna
Pedagogisk forskning i Sverige,
2022, Volume:
27, Issue:
3
Journal Article
Peer reviewed
Open access
I detta temanummer uppmärksammar vi begreppet antropocen och diskuterar vilken betydelse antropocen kan ha för hur vi inom pedagogisk forskning tänker och bör tänka kring pedagogik, skola och ...utbildning. Vi menar attdet är hög tid att sätta den geologiska epoken antropocen i relation till frågeställningar om skola och utbildning inom en svensk kontext. Inom den internationella utbildningsforskningen har flera temanummer om antropocen publicerats under de senaste åren och turen har nu kommit till den svenskautbildningsvetenskapliga forskningen.
Didaktiken efter idealismen Bengtsson, Stefan
Pedagogisk forskning i Sverige,
2022, Volume:
27, Issue:
3
Journal Article
Peer reviewed
Artikelns syfte är att skapa medvetenhet om den tyska idealismens påverkan på didaktiskt tänkande, både när det gäller undervisningsinnehåll och specifikt när undervisningsinnehåll förstås i relation ...till antropocen. Artikeln är strukturerad så att den belyser de två aspekter som ingår i artikelns titel: kopplingen mellan didaktik och idealism, samt undervisningsobjektets status och antropocen. Den första aspekten rör kopplingen mellan didaktiken och idealismen. Här kommer artikeln påvisa idealismens påverkan på didaktiskt tänkande. Jag argumenterar för att idealismens arv lett till att undervisningsobjektet reduceras till ett undervisningsinnehåll i didaktiskt tänkande. Den andra aspekten rör vikten av att återupptäcka undervisningsinnehållet i antropocen. Det är i relation till antropocen som jag argumenterar för vikten av att göra en åtskillnad mellan undervisningsinnehållet och undervisningsobjektet.
Ruth Lillegravens diktsamling for barn Eg er eg er eg er kretser om en ung, vestlig jentes forhold til omverdenen. Imidlertid møter vi ikke en idyll hvor barnet sorgløst er integrert i naturen, men ...snarere en erfaring preget av sorgfylt endring. Fra et økokritisk ståsted undersøker artikkelen hvordan diktsamlingen gjennom både visuelle og språklige bilder knytter forandringer i livsbetingelsene til barne- og ungdomstidens overgangserfaringer. Sentralt i fremstillingen står personifiserende troper og et animistisk verdenssyn. I diktsamlingen brukes dette på en utforskende måte, og analysen tar utgangspunkt i at slike grep kan ha en verdi i å fremstille menneskets ambivalente forhold til det som vanligvis betraktes som ikke-menneskelig. Diktene bringer økologiske endringer ned til et håndterbart, menneskelig nivå. Slik vil artikkelen vise hvordan Lillegraven skaper rom for økologisk refleksjon.
Både posthumanisme og transhumanisme er innganger til å problematisere grensene mellom teknologi, natur og mennesker i en tid der menneskene påvirker planeten jorden på helt fundamentale måter. Den ...menneskelige påvirkningen er så stor at det argumenteres for at jorden nå er inne i en ny geologisk tidsalder, navngitt som den «antropocene» tidsalder. I denne artikkelen gjør vi rede for transhumanisme og posthumanisme som ulike posisjoner i nye diskusjoner om menneskets rolle og ansvar i det antropocene. Vi drøfter prinsipielle etiske, vitenskapsteoretiske og politiske forskjeller mellom dem. Transhumanisme handler om radikal «forbedring» av mennesket gjennom utnytting av teknovitenskapelige nyvinninger, mens posthumanisme i større grad handler om mennesket i relasjon til det ikke-menneskelige, slik som teknologi, klima og dyr. Med vekt på feministisk vitenskapskritikk og feministisk økologi argumenterer vi for at posthumanisme er et viktig tenkeverktøy for å problematisere, forstå og utfordre menneskets tradisjonelle posisjon og rolle i antropocen tidsalder. I motsetning til transhumanisme, som representerer en vedvarende menneskesentrert posisjon, er posthumanisme, og da særlig feministisk posthumanisme, en teoretisk posisjon som ser utover forestillingen om et universelt menneske og fastholder en mindre hierarkisk tilnærming til hvordan mangfoldige arter, kropper, økosystemer og teknologier står i relasjon til hverandre.
Sammendrag Denne artikkelen tar for seg hvordan det allestedsværende bærekraftbegrepet kan være nyttig for antropologer og hvordan antropologien kan bidra til forståelsen av hva det vil si at noe er ...bærekraftig. Jeg argumenterer for at bærekraft kan være en linse for samtidig å se på forbindelser med natur og miljø på den ene siden og brudd og distanse på den andre. For å gi mer tekstur til begge disse aspektene trekker jeg på litteratur som reflekterer tendenser i antropologien de siste tiårene. Mange har skrevet om samtiden som en periode preget av distanse og brutte forbindelser mellom mennesker og omgivelser, blant annet gjennom analyser av kapitalismen, moderne stater og kolonialismen. Enkelte har også i de senere årene rettet fokus mot gjensidighet og gode forbindelser mellom arter. Med utgangspunkt i disse tendensene, og spesielt to empiriske eksempler, vil jeg skissere noen måter vi kan utfordre visse utbredte tendenser i bruken av bærekraftbegrepet. Reorientering fra antropologien kan utfordre en tendens til vaghet, en tendens til å redusere bærekraft til CO2 og en tendens til å ta for gitt konflikt mellom mennesker i dag og andre.
Ekologia rozumiana jako jeden z programów badawczych nauk biologicznych eksploruje relacje pomiędzy organizmami i środowiskiem na wielu hierarchicznie powiązanych poziomach organizacji życia ...biologicznego – osobnik, populacja, zespół, biocenoza, ekosystem, biom i biosfera. W wielowymiarowych badaniach ekologicznych korzysta się z aparatu metodycznego wielu nauk: fizyki, matematyki, chemii, geologii czy hydrologii. W ostatnich dwóch dekadach obserwujemy nurt w ekologii wyrastający z tzw. „neutralnej teorii bioróżnorodności i biogeografii”, zakładający, że w układach wielogatunkowych gatunki są ekologicznie ekwiwalentne/równocenne lub mogą być uważane za selektywnie identyczne (tj. „neutralne”). Neutralne podejście, interdyscyplinarny i społeczny wymiar ekologii stwarza możliwości powiązań z kulturowo-filozoficznym nurtem posthumanizmu. Posthumanizm zakładający odrzucenie antropocentryzmu i „szowinizmu gatunkowego” wpisuje się w podejścia metodyczne stosowane już od wielu dekad w ekologii. Rozwój obszarów problemowych bazujących na ekologii poszczególnych grup organizmów: ekologia roślin, ekologia zwierząt; różnych poziomów organizacji czy zastosowań społecznych: ochrona przyrody, ochrona środowiska i inżynieria ekologiczna wskazuje na swoistą „posthumanistyczną optykę” badań ekologicznych. W niniejszym pracy przedstawiono wspólne obszary problemowe/metodologiczne w ekologii i szeroko pojętego podejścia posthumanistycznego. Stawiając tezę, że program badawczy ekologii już od dawna wpisuje się posthumanistyczny nurt. W pracy przyjąłem następujące założenia: (1) układy ekologicznie są hierarchiczne i powiązane siecią relacji; (2) posthumanizm zrywa ze strukturą hierarchiczną i zakłada równocenność różnych form życia. W obszarze kulturowym posthumanizm zdefiniowany w latach 80 i 90-tych dwudziestego wieku, powinien wypracować metody umożliwiające przeniesienie problematyki wielowymiarowych struktur biologicznych na sztukę bio artu.
Utopia bez człowieka Urszula Pilch
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica,
06/2023, Volume:
11
Journal Article
Peer reviewed
Open access
Artykuł poświęcony jest młodopolskiej wizji człowieka i próbom jego wyrugowania ze świata. Rozpoznaje i analizuje oscylację od zachwytu nad ludzką potencjalną mocą (Leopold Staff, Adam) do znużenia ...wszechobecnością człowieka, jego niezbywalnym wpływem na rzeczywistość i tym samym do poszukiwań takiego czasu i miejsca, przed antropocenem, gdzie nie będzie człowieka w ogóle (Kazimierz Tetmajer, Ta trawa…, Muszla). Intepretuje także próby dostrzeżenia innych od człowieka podmiotów mówiących. Pokazuje związek utopii bez człowieka z momentem wykształcania się ludzkiego podmiotu, a także z symbolistycznym językiem wyrażania.
Politisk teologi i antropocen Mjaaland, Marius Timmann
Teologisk Tidsskrift,
04/2023, Volume:
12, Issue:
1
Journal Article
Open access
Artikkelen drøfter betydningen av Carl Schmitts tekster for antropocen-debatten, med vekt på hans forståelse av det politiske og jordens nomos i den klimatiske unntakstilstanden i det 21. århundre. ...Jeg tar utgangspunkt i antropocen-begrepet som en foreslått betegnelse på den geologiske epoke vi nå har gått inn i, og diskuterer alternative forslag til en epokebetegnelse som kapitalocen og chthulucen. Deretter analyserer jeg Carl Schmitts rolle i antropocen-debatten hos henholdsvis Michael S. Northcott, Bruno Latour og Catherine Keller. Avslutningsvis vurderer jeg ulike modeller for å reflektere teologisk omkring klima- og naturkrisen, dens politiske forutsetninger og etiske og eksistensielle konsekvenser.
PDF
