Eskiyeni: Sanatın geniş tanımlarından biri de; gerçeğin yerine imgesini koymaktır. Doğal olarak burada sanatçının öznelliği devreye girmekte ve gerçek bu dolayımla birlikte değişmektedir. Sorum şu: ...Biz bir eseri okurken nasıl bir gerçeklikle yüz yüze gelmekteyiz. Hasan Aycın: İşaret ettiğiniz gibi tabii olarak sanatçının istediği sonuçla karşılaşmaktayız. Bu doğaldır. Zira sanatçı insandır ve her insanın güneşin altında bir konumu vardır. Konum deyince, temelde Tanrı karşısındaki konumumuzu anlıyorum.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi'nde taşçı esnafına ait belgeler, 18. yüzyıl sonu
inşaat esnafı ve Hâssa Mimarlar Örgütü için dinamizmin ve değişimin
başlangıcının en önemli tanıklarıdır. Ağırlıklı olarak ...İstanbul'daki taşçı
esnafının örgütlenmesindeki sorunlara ilişkin belgeler, başkentteki inşaat
esnafının çalışma biçimlerine dair de fikir vermektedir.
Taşçı esnafının devletle olan ilişkilerinde 'serbest faaliyet' alanı
oluşturabilmek için, sultandan izin alabilme çabaları dikkat çekicidir.
İnşaat işlerinin doğası gereği inşaat esnafının iş alanlarındaki sınırların
esnekliği ve kimi zaman da belirsizliği inşaat işlerinin belirli bir inşaat
loncasının elinde kalmasını engellemekteydi. Dolayısıyla, yönetim ve esnaf
arasında ya da esnafın kendi arasındaki uzlaşma ve anlaşmazlıklar esnafın
iş alanlarını sürekli yeniden tanımlayan, tekeli kırıcı ve iş tanımlarının
tekrar gözden geçirilmesini sağlayan yeniliklere ve değişimlere neden
olmaktaydı. Devletin taşçı esnafı üzerindeki hakimiyetini zamanla
azaltması; 19. yüzyılın ortalarına doğru daha fazla sayıda taş tüccarının
ortaya çıkmasını sağlayacak (1) ve 'taşçılık' yapan bazı şahısların
müteahhitlik (2) yapmasına olanak vererek, imparatorlukta devletle
ilişkileri daha sınırlı ve tanımlı olan "yarı serbest meslek erbâbını"
oluşturacaktır (3). Diğer taraftan, devlet yapılarının inşası için gerekli
taşın getirtilmesi gibi, güç işler de artık devlet erkânının işi olmaktan
çıkarak (Tanyeli, 2000, 324) taşçılarla doğrudan irtibata girecek olan
'müteahhitler'lerin işi olacaktır. Bu değişimin ve dönüşümün arkaplanı,
geç Osmanlı'da taşçı esnafının örgütlenmesi ve esnafın iç ilişkilerine ait
elde edilen bilgiler, belgeler yardımıyla anlatılmaya çalışılmıştır.
Eighteenth century coincides an era of change, in which the stonemasons
and the construction craftsmen in general gave priority to accumulation of
capital and personal benefits. In the Ottoman Empire, it was inevitable for
the general rules, which arrange the operation methods of the craftsmen
guilds and which are required to be valid for each craftsman, to change as a
result of the problems in the organization of the stonemason craftsmen. The
demand for change relevant to the operation method of the organization
was due to the disagreement between the groups that work under the
guild system and the group called "stonemason craftsmen". This case
considerably required the review of the general rules imposed by the guild
system and caused the emergence of a new point of resistance between the
state and the stonemason groups.
The field of specialization in the internal organization of the stonemason
craftsmen and indirectly the construction craftsmen, had a nature of
interlocked chains which include but also limit the areas of each other,
monopoly in the field of construction did not easily apply for craftsmen
who were dependent on stone as a material. As a result, the struggle
with monopoly was possible for construction craftsmen working at
various branches within the organization since the transfer in the fields
of professional specialization was relatively easier. This case facilitated
cooperation of the construction craftsmen who were faced with heavy
taxes. Cooperation is the reason of unanimity regarding the elimination of
monopoly.
Share holders working with people possessing gedik (monopoly of trade
rights) were also obliged to conduct a joint work with groups which were called 'stonemason craftsmen'. This was a method of operation formed
by the tolerance of state beside the rules of the guild. The traditional
system in the organization, although under control exceeded from time to
time. On the other hand, the significance of the material-subject relation
regarding the production in the field of construction was creating an
important starting point for promotion of the stonemason master builders,
or resulting in their remaining as master builders possessing gedik. In
other words, it was possible to award a stonemason master builder by
making him a possessor of gedik within the direction of the obligations
undertaken by him, while working in the construction of a state building
and outstanding successes were achieved. It is seen that the positive
aspects of the transfer of the task definition within and from the borders
of the work areas of the construction groups which worked with stone as
material directly or indirectly,, was used by the state: the tasks not being
discriminated clearly, led to cases where the stonemason craftsmen were
permitted to work as carpenters and where the carpenters were permitted
to work as stonemasons. These changes resulted in 'stone traders' in the
following century owing to the accumulation of capital and in the transfer
of the work of stonemasonry to private bodies mainly.
The documents that belong to the end of the eighteenth century provide
significant information relevant to the organizational problems of the
stonemason craftsmen. In the article, the transfer between the specialization
areas of the stonemason craftsmen based on the professional dynamism
experienced by the stonemasons, the positions and the responsibilities
of the chief stonemasons, the determination of the stonemasons' identity
(samples of the stonemason signs in the late period), their efforts for
changing the form of organization and the effect of their ethnic origins
on this effort, their penetration in the field of construction by working as
carpenters, stonemasons, even joiners and the process of being the first
professional representatives of entrepreneurship in the field of construction
were examined with the support of documents.
Osmanlılar döneminde Müslüman nüfusun yanı sıra Ermenilerin de yaşadığı Maraş’ta, Türk-Ermeniilişkileri Ermenilerin kendi bağımsız devletlerini kurmak istemeleri sebebiyle bozuldu. Ermenilerin ...başkadevletlerle işbirliği yapmaları sonucunda 1920 yılı başlarında şehri terk etmek zorunda kaldılar. Bu Maraş’taözellikle Ermeniler tarafından yapılan mesleklerin güçlükle yürütülmesine sebep oldu. Bu makalede Maraş’taAli Usta (Aras)’nın bakırcılık sanatının yaşatılabilmesi için neler yaptığı araştırılacaktır. Ali Usta, Halep’teyaşayan ustası Artin’in yanına giderek ondan bakırcılık mesleğinin inceliklerini öğrenmiştir. Ali Usta Halep’tebulunduğu bir haftalık süre içerisinde Türk olduğu için Ermeniler tarafından ölümle tehdit edilmiştir. Bununsonucunda ustası Artin’in uyarısıyla Halep’te daha fazla kalamayarak Maraş’a dönmüş, öğrendikleriniMaraş’ta başarıyla uygulamış, çıraklar yetiştirmek suretiyle bu iş kolunu yeniden canlandırmıştır.
In spite of some significant contributions made by modern science and technology within the last century to the betterment of the living conditions in the developing world, the globalization of the ...industrial process, however, has affected the professional life of the artisan/technologist adversely and caused severe environmental crisis, as well as the end of the ways of practicing many traditional arts and crafts. An oral history project being conducted in Cilicia, Thrace and the city of Istanbul has been trying to illustrate the predicament of the artisan/technologist in the face of the growing globalization of the industrial process. Four such interviews with different craftsmen are being summarized:
A wheel-wright who was forced to turn into a sculptor of wood;
A blacksmith who refuses to retire until he can no longer swing his hammer;
A tinker fighting the third bridge over the Bosphorus to save his 50-year old shop; and
A master mechanical watch repairer who hates the word 'quartz'.
PDF
