U ovom radu autor obrađuje formulaciju curam agens, koju pronalazi na natpisnoj građi u salonitanskom kontekstu. Pritom se spomenuta sintagma odnosi na javne građevine za masovnu zabavu stanovništva, ...poput rimskih teatara i amfiteatara. Autor svoje razmišljanje potkrepljuje arheološkim nalazima, epigrafičkom građom i drugim vrstama istraživanja.
This paper analyses the latest works of certain British and Croatian authors on the events set into motion by the military operations and battles that took place on the Eastern Front in 1915, during ...World War I. Their points of views and conclusions on the topic have been represented by placing the works into two separate groups, characterised by the criterion of the author’s approach to the subject at hand. Some of these works proved to be an incentive for some Croatian historians to focus their research on this field, taking a more specialized approach to the topic of the Eastern Front in 1915. For that reason, a comparative scientific method has been used in this paper in order to emphasize the similarities and differences within certain aspects of the analyses conducted by these authors. By stressing the importance of incorporating these British and Croatian authors’ extensive research into official World War I historical narratives, it is essential to draw the conclusion that a significant contribution to the overall quality of historiography might be achieved by using this particular approach.
Na području između Burna i Tilurija odvijala se od 6. do 9. godine jedna od posljednjih faza delmatsko-panonskog ustanka. Taj ustanak, poznat pod imenom Bellum Batonianum, dobio je ime po Batonima, ...vođama pobunjenika. O kakvom se sukobu radilo i koliko je on uzdrmao rimsku državu najbolje svjedoče Svetonijeve riječi u Tiberijevoj biografiji (Suet. Tib. 16.1): ...gravissimum omnium externorum bellorum post Punica. Tek je nakon savladavanja ustanika u rimskoj provinciji Dalmaciji moglo započeti razdoblje istinskoga mira (Pax Romana) koji je, osim toga, bio blagodatan i za Italiju kojoj je ova čuvala priobalne prilaze. Mirnodopsku blagodat na prostoru između Burna i Tilurija Rimljani su postigli strateškim razmještanjem legionarskih i pomoćnih vojnih jedinica. Ovaj rad želi istražiti da li u tome prostornom razmještaju trupa ima sustava i da li je u tome sustavu tijekom 1. stoljeća od značenja bio i raspored pomoćnih trupa.
One of the last stages of the Delmataean-Pannonian rebellion took place in the area between Burnum and Tilurium between 6 and 9 AD. This revolt is known as the Bellum Batonianum, which was named after the two leaders of the rebellion. Suetonius’ words in Tiberius’s biography (Suet. Tib. 16.1) ...gravissimum omnium externorum bellorum post Punica, best attest to the nature of the conflict and how much it affected the Roman state. In the Roman province of Dalmatia, true peace, the so-called Pax Romana, could have begun only after overpowering the rebels. This peace was also very beneficial to Italy, which was secured by Dalmatian coastal routes. The benefit of peace was achieved by the Romans through the strategic deployment of legionary and auxiliary military units in the area between Burnum and Tilurium. This paper seeks to explore whether the spatial arrangement of units had a certain system and whether the spatial arrangement of auxiliary units during the 1st century had any significance in that system.
Full text
Available for:
IZUM, KILJ, NUK, PILJ, PNG, SAZU, UL, UM, UPUK
Zapisi očevidaca o događanjima iz prošlosti važan su izvor podataka o samim događajima, posebno ako se radi o ratnim zbivanjima. Na samom početku Prvoga svjetskog rata srbijanska je vojska, nakon ...Cerske bitke, prodrla na teritorij Austro-Ugarske Monarhije, u Srijem i Bosnu. O prodoru srbijanske vojske u Srijem u Nadbiskupijskom arhivu u Đakovu svjedoče dva pisana izvještaja ondašnjeg župnog upravitelja iz Hrtkovaca, katoličkog svećenika Martina Firingera. Donosimo cjeloviti tekst pisama s pojašnjenjima i komentarima. Ova dva pisana izvještaja mogu biti dodatni izvor za manje poznate činjenice i događaje iz vremena Prvoga svjetskog rata na području Srijema.
Records of eyewitnesses of events from the past are significant data sources concerning these events, particularly if they deal with wartime events. At the very beginning of World War I, after the Battle of Cer, the Serbian army invaded Syrmia and Bosnia in the territory of the Austro-Hungarian Monarchy. Two letters from the report of the parish administrator from Hrtkovci, the Catholic priest Martin Firinger, kept in the Diocesan Archive, tell of the breakthrough of the Serbian army in Syrmia. The entire text of the letters, explanations and comments included, is provided in this paper. These two written reports are an additional source of lesser known facts and events from the time of World War I in Syrmia.
Agresijom Jugoslavenske narodne armije i srpskih pobunjenika 1991. godine na hrvatske gradove, naselja i sela započeo je rat u Hrvatskoj. Kao posljedica agresije na Republiku Hrvatsku već 1991. ...godine formirana su bojišta. Jedno od vrlo aktivnih je bilo Ličko bojište gdje je nakon niza priprema izvedena brza i učinkovita Vojno-redarstvena operacija "Džep 93". Operacija je izvedena 9. rujna 1993., a imala je za cilj u taktičkom smislu osloboditi dio okupiranog područja Republike Hrvatske, otkloniti dio topničke ugroze od grada Gospića, uništiti izvidničko-diverzantske baze neprijatelja, skratiti bojišnicu i stvoriti vlastite slobodne snage. Jedan od važnijih ciljeva bio je pokazati sposobnost Oružanih snaga Republike Hrvatske za provedbu napadne operacije i time neprijatelju dati do znanja da se njegove neprijateljske vojne aktivnosti više neće nekažnjeno tolerirati. Autori su na temelju arhivske građe i recentne literature analizirali vojno-redarstvenu operaciju "Džep 93" te njezin taktički i operativni značaj.
Motovun je gradić smješten na povoljnom strateškom položaju koji s uzvisine kontrolira dolinu rijeke Mirne prema njenom izlazu na more. Takva lokacija i zanimljiv okolni reljef privukao je još od ...prapovijesti ljude da na tom mjestu osnuju naselje. Bogatstvo prirodnih resursa, poput neobične pojave izvora vode na samom vrhu brda, osiguralo je uvjete za razvoj urbanog središta u srednjem vijeku. Ipak, tijekom političkih previranja u srednjem vijeku Motovun je doveden u nezavidnu poziciju granične utvrde čiji su teritoriji konstantno bili predmetom napada susjednih sila. Moćni je sustav fortifikacija stoljećima štitio kaštel i predstavljao nepremostivu prepreku za napadače. U ovom se radu analizira srednjovjekovni razvoj i svrha fortifikacijskih elemenata Motovuna, kao i razloga njihova kasnijeg propadanja. Pruženi su također podaci o vojnicima, odnosno stražarima i opremi s kojom su raspolagali i koju su koristili u odbijanju neprijateljskih napada. Analizirani su i članci Motovunskog statuta koji se odnose na fortifikacijske elemente, njihovo održavanje i cjelokupnu obranu gradskog teritorija. Cilj je dakle rada pružiti pregled razvoja fortifikacija Motovuna u kontekstu njihove važnosti za srednjovjekovni grad, pa su tako u posljednjem poglavlju navedeni primjeri vojnih operacija koje su se vodile na teritoriju Motovuna, odnosno primjeri sukoba oko razgraničenja koji su obilježili povijest kaštela, a koji opravdavaju postojanje tako pozamašnog sustava motovunskih fortifikacija.
Motovun is a town located in a favourable strategic position that controls the valley of the river Mirna towards its exit to the sea. Thanks to its favourable location and interesting terrain configuration, Motovun has been attractive for settlement since prehistoric times. The richness of natural resources, such as the unusual appearance of water sources at the very top of the hill, provided the conditions for the development of the urban centre in the Middle Ages. Nevertheless, the political turmoil of the Middle Ages brought Motovun to the unenviable position of a border fortress whose territories were constantly under attack by neighbouring forces. A powerful system of fortifications protected the castle for centuries and was an insurmountable obstacle for most invaders.This paper presents an analysis of the development and purpose of the fortification elements of Motovun, as well as the reasons for their subsequent decay. It also provides information on the soldiers and guards, as well as the equipment that they had at their disposal and used to repel enemy attacks. Furthermore, the paper provides an analysis of the clauses present in the Statute of Motovun related to the fortification elements, their maintenance and general defence of the town's territory. The aim of this paper was to provide an overview of Motovun’s fortifications in the context of their importance for a medieval town, thus the last chapter presents examples of military operations conducted on the territory of Motovun, as well as border conflicts that marked the history of the castle and give a concrete purpose to the presence of such an extensive system of fortifications.
Montona è una cittadina con una favorevole posizione strategica che dall'altopiano controlla la valle del fiume Quieto in direzione del suo sbocco a mare. La sua posizione e l'interessante rilievo circostante già dalla preistoria attirava la popolazione a costruire in quel luogo un centro abitato. Le risorse naturali, come il fenomeno inconsueto delle fonti d'acqua in cima alla collina, hanno garantito le condizioni per lo sviluppo del centro urbano nel Medioevo. Tuttavia, le turbolenze politiche nel Medioevo hanno portato Montona in una posizione poco invidiabile di una fortezza di confine i cui territori erano costantemente sottoposti ad attacchi delle forze vicine. Il potente sistema di fortificazioni proteggeva il castello nei secoli e rappresentava un ostacolo insormontabile per gli agressori. In questo lavoro si analizza lo sviluppo medievale, lo scopo degli elementi di fortificazione di Montona e i motivi del loro successivo deterioramento. Inoltre sono forniti i dati relativi ai soldati, ovvero alle guardie e all' equipaggiamento di cui disponevano e che utilizzavano per respingere gli attacchi nemici. Sono stati analizzati anche gli articoli dello Statuto di Montona relativi agli elementi di fortificazione, alla loro manutenzione e alla difesa complessiva del territorio urbano. L'obiettivo di questo lavoro è, quindi, fornire una panoramica sullo sviluppo delle fortificazioni di Montona nel contesto della loro importanza per una città medievale e quindi, nell'ultimo capitolo sono riportati esempi di operazioni militari condotte nel territorio di Montona, ovvero esempi di conflitti riguardanti la confinazione che hanno segnato la storia del castello e che giustificano l'esistenza di un sistema sostanziale di fortificazioni di Montona.
Arhivski vodiči nerijetko su vrlo opsežni jer obuhvaćaju cjelokupni fundus pojedinog arhiva, stoga su nepregledni, a za pojedine istraživače čak i obeshrabrujući. U ovom radu prikazani su fondovi ...nastali radom javne uprave, pravosuđa i Vojne krajine u razdoblju od postanka grada Bjelovara do 1941. godine, a odnose se na grad Bjelovar. Forma tematskog vodiča odabrana je kako bi na jednome mjestu bilo moguće izdvojiti ono najstarije i najfragmentiranije gradivo koje se odnosi na upravno-pravni život grada. Takav pristup ostavio je prostor za detaljno popisivanje arhivskih jedinica svih fondova. Kako bi na jednome mjestu bili popisani svi izvori za povijest grada, detektirani su i popisani svi fondovi arhivskoga gradiva s bjelovarskog područja koje čuvaju baštinske ustanove u Republici Hrvatskoj – Hrvatski državni arhiv, Državni arhiv u Bjelovaru i Gradski muzej u Bjelovaru. Prikazani fondovi sadrže najviše konkretnih informacija o razvoju grada, funkcioniranju ustanova i organizaciji života u gradu. Cilj je rada približiti arhivsko gradivo svim potencijalnim istraživačima povijesti Bjelovara.
Autor na temelju arhivske građe iz Zagreba i Beograda, novinskih izvještaja i stručne literature daje prikaz događanja u Međimurju koja su uslijedila nakon narodnih istupa ili Međimurske revolucije. ...Prikazan je pokušaj zaposjedanja 13. studenog 1918., koji je zbog nedovoljne pripremljenosti propao. Uslijedile su intenzivne pripreme za drugu vojnu
akciju, koja je uspješno provedena 24. prosinca 1918., kada je Međimurje vojnim putem pripojeno ostatku hrvatskih zemalja, tj. novoosnovanome Kraljevstvu Srba, Hrvata i Slovenaca.
After the establishment of the State of Slovenes, Croats and Serbs, the Međimurje region, then part of the Hungarian Zalad County, desired to become part of the newly-created state. After the capitulation of Austria-Hungary, there were riots in Međimurje, better known as the Međimurje Revolution or the Public Actions (narodni istupi). The Hungarian authorities responded by introducing martial law, resulting in over a hundred death sentences being carried out. News on these deplorable events first reached neighbouring Varaždin and the local national council, which thus became a centre of information from where news was forwarded to the central National Council in Zagreb. In the evening of 13 November 1918, a military operation aimed to occupy Međimurje was launched from Varaždin, but it failed due to a lack of preparation. This paper analyses the reasons why the mentioned action failed. The Belgrade Ceasefire was signed on the same day, and Međimurje
remained within the borders of Hungary. Intense preparations for the organisation of a new military operation followed. The central National Council in Zagreb turned to the Serbian army for help, but was turned down. On 24 December 1918, a second attempt to occupy the area was initiated. Lieutenant Colonel Slavko Kvaternik was appointed to lead the
Croatian forces, while their field commander was Lieutenant Colonel Dragutin Perko. In only a few hours, the army of the Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes occupied Međimurje without facing any resistance. In
this way, the area bordered by the Mura and Drava Rivers was annexed to
the other Croatian lands, i.e. the newly-established Kingdom of Serbs, Croats and Slovenes.
Prispevek se osredotoča na vprašanja, kakšna je bila podoba vizualne propagande na slovenskih tleh v času prve svetovne vojne, od kod so prihajali vplivi in ali ta podoba odslikava določene ...regionalne posebnosti. Avtorica analizira delovanje osrednjega avstroogrskega vojnega tiskovnega urada (Kriegspressequartier, KPQ) ter njemu podrejenih umetniške (Kunstgruppe) in propagandne skupine (Propagandagruppe). V osredje postavlja njihov vpliv na slovenski prostor, kot se kaže na podlagi medvojnih umetniških razstav, delovanja vojnih slikarjev in mehanizmov produkcije vsebin za množične tiske. Na podlagi arhivskega gradiva razkriva nekatere še neznane podrobnosti delovanja kiparja Fri- edricha Gornika (1877–1943) in slikarja Ivana Vavpotiča (1877‒1943) kot vojnih umetnikov in predstavlja del Vavpotičevega do sedaj pri nas neznanega vojnega opusa, ki ga hrani Vojni muzej na Dunaju. V nadaljevanju so analizirani likovni motivi in tematike zbirke razglednic Vojska v slikah, ki je izhajala na Slovenskem, pri čemer avtorica posebno pozornost posveča iskanju vplivov in opredelitvi posebnosti, ki jih lahko vežemo na slovenski prostor.
U radu su poimence zabilježeni Francuzi koji su se nakon francuske okupacije Dubrovačke Republike početkom 19. stoljeća privremenoili trajno nastanili u Dubrovniku. Prikazan je prostorni raspored ...francuskih vojnika koji su ostali u Dubrovniku nakon povlačenja francuskih trupa. Prateći ključne trenutke njihova života (ženidba, kumstvo, nadijevanje imena djeci), utvrđeni su običaji ove skupine stranaca i istražen je njihov odnos s lokalnom zajednicom. U radu se govori i o procesu prilagođavanja francuskih prezimena hrvatskom jezičnom sustavu.
PDF
