Akademska digitalna zbirka SLovenije - logo
E-resources
Open access
  • Tko pobjeđuje u utrci s vre...
    Mikša, Tena; Tonkovic, Mirjana

    Psihologijske teme, 12/2018, Volume: 27, Issue: 3
    Journal Article, Paper

    Kada govorimo ili razmišljamo o vremenu, to najčešće činimo iz jedne od dviju perspektiva, kretanje ega ili kretanje vremena. Zauzmemo li perspektivu kretanja ega, vrijeme doživljavamo statično, a sebe kao da se krećemo kroz vrijeme. Zauzmemo li perspektivu kretanja vremena, sebe doživljavamo statično, a vrijeme kao da se kreće prema nama. Koju od vremenskih perspektiva spontano zauzimamo, moguće je provjeriti odgovarajući na dvosmislena pitanja, a dosadašnja istraživanja pokazuju da podjednak broj ljudi spontano odabire jednu i drugu perspektivu. Istraživanja su pokazala i da je rješavanjem jednostavnih prostornih zadataka moguće udesiti sudionike da zauzmu određenu perspektivu. Osim toga, odabir je vremenskih perspektiva povezan i s nekim osobinama ličnosti. Cilj je ovog istraživanja bio provjeriti učestalost zauzimanja perspektiva kretanja ega i kretanja vremena te ispitati mogućnost udešavanja ispitanika na vremenske perspektive pomoću jednostavnih prostornih zadataka. Cilj je bio i provjeriti razlike između ispitanika koji spontano zauzimaju perspektive kretanja vremena i kretanja ega na mjeri lokusa kontrole, na mjeri ovladavanja životnim teškoćama te na rezultatima Upitnika vremenskih metafora. Sudionici su bili studenti, po slučaju raspoređeni u dvije eksperimentalne i jednu kontrolnu skupinu. Sudionici iz eksperimentalnih skupina bili su udešeni na jednu od dviju vremenskih perspektiva te su nakon toga odgovarali na dvosmislena pitanja. Sudionici iz kontrolne skupine odgovarali su na dvosmislena pitanja bez prethodnog udešavanja. Sudionici iz svih skupina rješavali su Upitnik vremenskih metafora, Rotterovu skalu lokusa kontrole te Pearlinovu skalu ovladavanja životnim teškoćama. Rezultati su pokazali da 35% sudionika zauzima perspektivu kretanja ega, a 65% perspektivu kretanja vremena. Udešavanje nije imalo utjecaja na zauzimanje perspektiva. Sudionici koji zauzimaju perspektivu kretanja ega imaju značajno viši rezultat na mjerama lokusa kontrole i ovladavanja životom, dok na rezultatima Upitnika vremenskih metafora nisu dobivene razlike. When we speak or think about time, we most often do it from one of two possible perspectives: ego-moving or time-moving. From ego-moving perspective, time is perceived as static while we perceive ourselves as moving through time. From time-moving perspective, time is perceived as something that moves towards us while we are static. Time perspective that a person uses can be determined by asking an ambiguous time question. It has been shown that people answer an ambiguous question from ego- and time- moving perspectives equally often. Furthermore, it has been shown that it is possible to prime participants to either ego- or time- moving perspective by giving them simple spatial tasks. Besides, it has been shown that there are some trait differences between participants who adopt ego-moving and those who adopt time-moving perspective. The aim of this research was to examine the frequency of adopting ego-moving and time-moving time representations in Croatia and to examine the possibility of priming time perspectives through spatial tasks. The aim of this study was also to examine individual differences between participants who spontaneously adopt ego-moving and those who adopt time-moving perspective on measures of locus of control, mastery and on the Time Metaphors Questionnaire. Participants were randomly assigned to one of two experimental and one control group. Participants in experimental groups were first primed to time perspective and then answered an ambiguous question, while participants in the control group answered ambiguous questions without priming. All participants answered Time Metaphors Questionnaire, Rotter's Internal-External Locus of Control Scale and Pearlin Mastery Scale. Results showed that 35% of participants adopt ego-moving, while 65% adopt time-moving perspective. Priming did not influence on adopting time perspectives. As expected, participants who adopted ego-moving perspective showed more internal locus of control and scored higher on mastery scale, but there were no significant differences on the results of Time Metaphors Questionnaire. Cuando hablamos o pensamos del tiempo, en la mayoría de los casos lo hacemos desde una de las siguientes dos perspectivas: movimiento de ego o movimiento de tiempo. Si tomamos la perspectiva del movimiento de ego, percibimos el tiempo estático, y a nosotros mismos como movimiento a través del tiempo. Si tomamos la perspectiva del movimiento de tiempo, percibimos a nosotros mismos estáticos, y el tiempo en movimiento hacia nosotros. Respondiendo a las preguntas ambiguas, es posible determinar cuál de las dos perspectivas tomamos espontáneamente, y las investigaciones previas muestran que más o menos la misma cantidad de personas espontáneamente toma tanto una como otra perspectiva. Las investigaciones también muestran que se puede ajustar a los participantes a cierta perspectiva ejerciendo unas tareas espaciales. Además, la selección de perspectivas temporales se relaciona también con algunos rasgos de personalidad. El objetivo de este trabajo fue averiguar la frecuencia con la que se toma la perspectiva del movimiento de ego o del movimiento de tiempo, tanto como verificar la posibilidad de ajustar a través de unas simples tareas espaciales qué perspectiva temporal van a elegir los participantes. El objetivo fue verificar también las diferencias entre los participantes que espontáneamente eligen una de las dos perspectivas en la medida del locus de control, la dominación de problemas en la vida y los resultados del Cuestionario de Metáforas Temporales. Los participantes eran estudiantes, divididos al azar en dos grupos experimentales y uno de control. Los participantes de los grupos experimentales fueron ajustados a una de las dos perspectivas y después respondían a preguntas ambiguas. Los participantes del grupo de control respondían a las preguntas sin ajuste previo. Los participantes de todos los grupos completaron el Cuestionario de Metáforas Temporales, la Escala de Locus de Control de Rotter y la Escala de Dominación de los Problemas en la Vida de Pearlin. Los resultados demostraron que el 35% de los participantes toma la perspectiva del movimiento de ego y 65% la perspectiva del movimiento de tiempo. El ajuste no tuvo ningún impacto en la toma de perspectiva. Los participantes que toman la perspectiva del movimiento de ego tienen un resultado significativamente más alto en la medida del locus de control y la dominación de la vida, mientras que en los resultados del Cuestionario de Metáforas Temporales no se obtuvieron diferencias.