Zbog posebnosti rimsko-kanonskog postupka in civilibus (izraženo raspravno načelo, vezana ocjena dokaza, pismenost) nužno se nameće pitanje o načinima, sredstvima i postupovnim čimbenicima kojima se ...postizala učinkovitost, ekonomičnost i postupovna disciplina. Ostvarivanje tih ciljeva može se pratiti na univerzalnoj i partikularnoj razini jer se taj postupak prevladavajuće razvijao kazuistički, čemu je posvećen ovaj rad. Nakon analize općih pravnih izvora rimsko-kanonskoga postupka (relevantni postupovni traktati, papinski dekretali i saborske odluke), posebna je pozornost posvećena osobitomu partikularnom izvoru - Statuti, et ordini da osservarsi nel Castello d'Orsera e Contado ... - zbirci pravnih pravila koja je porečki biskup kao imatelj pleni iuris i djelujući kao civilni vlastodržac na području Vrsarske grofovije izdavao od ranoga srednjeg vijeka do 1778. godine. Potonji izvor analizira se jer se na tom partikularnom primjeru pouzdano, dugovjeko i kontinuirano može pratiti primjena rimsko-kanonskoga prava in civilibus u teritorijalno-političkoj cjelini u kojoj je crkvena vlast imala i civilnu vlast.
Po uzoru na rimsku kogniciju extra ordinem, u srednjemu vijeku rimsko-kanonsko pravo izgradilo je proces u kojemu je sudac imao dvije ovlasti: ius dicere i cognoscere. Sudac je u toj vrsti procesa ...bio profesionalac, stalni (iudex ordinarius) i karijerni službenik te nositelj sudskog ureda. Kako je rimsko-kanonski proces od svojih početaka, a posebno od XII. stoljeća (kada je njegovo oblikovanje bilo dovršeno), bio složen i razrađen do minucioznosti pa je zahtijevao pravno znanje, od osobe koja pretendira na sudačku službu počele su se zahtijevati određene pretpostavke, ali i kvalitete. To se jednako odnosilo i na suce u crkvenom i civilnom području. Razvojem te vrste procesa i kako je vrijeme odmicalo, osim procesnih traktata koji su analizirali tu temu, na univerzalnoj i partikularnoj razini pojavljuje se sve veći broj formalnih izvora prava koji propisuju takve zahtjeve koje je potencijalni sudac morao ispuniti. Predmet ovoga članka su zahtjevi i kvalitete koji su se od XII. do XV. stoljeća postavljali pred suca. U pogledu toga a priori je važno znati da u rimsko-kanonskom procesu sudac prvotno ius dicit, što u bitnome određuje zahtjeve koje je morao ispuniti (školovanje, profesionalnost, karijera, iskustvo) i kvalitete koje je morao imati.
Tri terminacijska natpisa koji dokumentiraju razgraničenje Aserije i Alverije bilježe brojne podatke o bitnim elementima procesa u kojemu je ono postignuto. Ti podaci odnose se na institute i tipične ...pravne izričaje poznate iz rimskoga prava koji su se uobičajeno koristili kod izvansudskog rješavanja spora. Držeći se njihove inskripcije, u ovome članku analiziraju se zabilježeni procesni instituti i pretpostavke rješavanja graničnog spora, poput suda i arbitara, načina postavljanja arbitara, stranaka u sporu, predmeta spora, odlučivanja i, napokon, donošenja pravorijeka. Na temelju postojećih epigrafskih i arheoloških analiza, razgraničenje između Aserije i Alverije sagledava se s pravnoga gledišta, analizom značenja spomenutih pravnih instituta u tome vremenu. To se čini uvažavajući specifičnost provincijske uprave u Dalmaciji i položaja provincijskoga namjesnika koji je i glede Aserije i Alverije, ali i drugih usporedivih peregrinskih zajednica, nastojao da se njihovi međusobni sporovi riješe kako ne bi predstavljali uzroke nemira, a time i zapreke za stabilnu rimsku vladavinu. Inskripcije otkrivaju da se razgraničenje provodilo arbitražno, ali u takvu procesu koji za stranke nije bio dobrovoljan. Stoga se ovdje radi o tipičnu primjeru administrativne/prisilne arbitraže kojoj su se Aserijati i Alveriti morali podvrgnuti.
Three inscriptions found in Dalmatia record a boundary dispute between the tribal communities of Aseria and Alveria. These inscriptions record the relevant facts that were associated with that particular dispute and circumstances in which the dispute resolution was achieved. They refer to the legal institutes and typical legal expression that the Romans often employed in dispute resolution which was achieved outside courts and institutionalized legal proceedings. With regard to the content of the inscription, the author analyses the procedural institutes and preconditions that had to be fulfilled for the successful dispute resolution, for example, court and its constitution, selection of arbitrators, parties to the dispute, disputed subject-matter, taking the procedural actions and the decision by which the dispute was ended. On the grounds of previous epigraphic studies and archaeological contextualisation the boundary dispute between Aseria and Alveria is here appreciated from the legal point of view, with an emphasis to the identification of exact meaning of the legal terms that were employed and with reference to the relevant institutes of Roman law at the time being (early classical Roman law). The analysis is provided with regard to the peculiarity of the provincial administration in Dalmatia, especially to the position and imperium of the provincial governor at that time, as well as with reference to the boundary disputes that the other Dalmatian tribal communities had among themselves. The intention of the Romans becomes apparent to resolve such disputes and thereby to eliminate all the potential dangers and obstacles for the stabile provincial governance. The inscriptions reveal that the boundary dispute was decided in arbitration, though, not in a regular one, but rather in a proceeding which was not voluntary for the parties, because it was unilaterally imposed by the provincial governor himself. For this reason, that particular dispute resolution should be qualified as an administrative arbitration with evident mandatory characteristics.
Recepcija rimskog prava na glagoljici Milotić, Ivan
Zbornik Pravnog fakulteta Sveučilišta u Rijeci,
01/2021, Letnik:
41, Številka:
3
Journal Article, Paper
Odprti dostop
Zapisnik Petra Lazarića, domaćega bilježnika i kanonika potječe iz 1621. iz Mošćenica. U njemu je na glagoljičkom pismu dokumentirano rješavanje privatnoga diobenog spora među sumještanima u ...arbitraži. Premda pisana glagoljicom i na hrvatskom jeziku, ta isprava obuhvaća pohrvaćeno latinsko (i manje talijansko) pravnotehničko nazivlje te bilježi niz načela, koncepata i instituta koji su u izvansudskom postupku rješavanja spora dosljedno i pravilno primijenjeni po uzoru na rimsko pravo. Svi bitni pravni elementi ovoga diplomatičkog izvora odražavaju snažne odjeke tradicije rimskoga prava i ius commune. Autor u dva rada analizira sve relevantne institute primijenjene u arbitraži i postupovne i materijalnopravne, povezujući ih s rimskim i kanonskim pravnim uzorima. Ovaj izvor povezuje i s druga dva pravna svjedočanstva, koja su nastala u Mošćenicama u prvoj polovici 17. stoljeća, a koji također odražavaju snažne utjecaje rimske pravne tradicije: Mošćenički statut iz 1637. i lovransko-mošćeničko razgraničenje iz 1646.
Il verbale di Petar Lazarić del 1621 proviene da Moschiena dal notaio del luogo e canonico, nel quale nell’alfabeto glagolitico si documenta la risoluzione della lite di divisione privata tra i compaesani nell’arbitrato. Anche se scritto in glagolitico ed in lingua croata, quest’atto contiene la terminologia giuridico tecnica latina croatizzata (ed in misura minore quella italiana) ed annota una serie di principi, concetti ed istituti applicati in modo coerente e corretto nel processo stragiudiziale di risoluzione delle contestazioni seguendo il modello del diritto romano. Tutti gli elementi giuridici importanti di questa fonte diplomatica riflettono forti ripercussioni della tradizione del diritto romano e dello ius commune. L’autore con i due lavori che seguono, uno in questo, e l’altro nel prossimo numero di questa pubblicazione, analizza tutti gli istituti rilevanti applicati nell’arbitrato, tanto quelli procedurali, quanto quelli sostanziali, collegandoli al modello giuridico romano e canonico. Infine, ricollega tale fonte diplomatica ad altre due testimonianze giuridiche, anch’esse originarie di Moschiena e risalenti alla prima metà del XVII e fortemente influenzate della tradizione giuridica romana: lo Statuto di Moschiena del 1637 e la delimitazione tra Lovran e Moschiena del 1646.
Die glagolitische Niederschrift des heimischen Notars und
Kanonikers Petar Lazarić zur Beilegung einer privaten Teilungsstreitigkeit
zwischen zwei Anwohnern im Schiedsverfahren entstammt aus dem Jahr 1621.
Erfasst sowohl in glagolitischer Schrift, als auch in kroatischer Sprache,
umfasst die Urkunde wertvolle kroatisierte
lateinische (in wenigem Maße italienische) rechtstechinsche Benennungen und
Grundsätze, Begriffe und Institute, die im außergerichtlichen Schiedsverfahren
konsequent und in Einklang mit dem römischen Recht angewendet wurden. Alle
wesentliche Rechtsbestandteile dieser diplomatischen Quelle wiederspiegeln die
Tradition des römischen Rechts und ius commune. Vor diesem Hintergrund befassen
sich zwei aufeinander folgende Beiträge (der vorliegende und der zweite in
folgender Ausgabe) mit auschlaggebenden Instituten die im Schiedsverfahren
angewendet wurden. Der Autor setzt sich mit prozeduralen und materiellrechtlichen
Instituten im Zusammenhang zu römischen und kanonischen Rechtsquellen
auseinander. Darüber hinaus analysiert er diese diplomatische Quelle in
Verbindung zu zwei weiteren Rechtszeugnissen die in Moschtscheniz in der ersten
Hälfte des XVII. Jahrhunderts entstanden sind und somit stark von der römischen
Rechtstradition ausgeprägt sind: Statut aus Moschtscheniz aus 1637 und
Lovran-Moschtscheniz Abgrenzung aus 1646.
The protocol of Petar Lazarić, who was simultaneously a domestic priest, prebendary and a notary of Mošćenice, dates back to 1621. It originated in Mošćenice and records in glagolithic script a resolution of a private dispute concerning the property division which was achieved in arbitration. Although the wording of the documents reveals the glagolithic script and is fully made in the Croatian language, if we go beyond that and explore the origins of the essential terms and expressions, we may reach a conclusion that the document substantially records Latin (or Italian) legal technical language which was slightly Croatised in the process of its adoption into the legal system of the commune of Mošćenice. Moreover, the content of the document puts forth legal principles, concepts and institutes of the extrajudicial dispute resolution which were consistently applied in Mošćenice following the model of arbitration in Roman law. All the essentials of the document at hand reflect the strong influences of the Roman legal tradition and the ius commune. The author provides an analysis in this paper which addresses all the relevant institutes that were applied in the arbitration dispute at hand referring to the procedural and substantive law at the same time. The author searches for the Roman model of these institutes, evaluates them from perspective of Roman and canon law of the Middle and New Ages and, finally, he brings this particular legal source in relation to the other two which originated in Mošćenice in the first half of the 17th century that both record significant influences of the Roman legal tradition of the time: The Statute of Mošćenice of 1637 and the boundary dispute between Lovran and Mošćenice of 1646.
Arbitraža u rimskom pravu imala je određene očigledne prednosti nad rješavanjem spora u parnici. One su dobro dokumentirane u svim vrstama rimskih pravnih izvora, ali kao i čitava arbitraža – za ...razliku od drugih instituta privatnog prava – nisu privukle znatniju pažnju romanistike. Procjena o prednostima i rizicima upuštanja u arbitražni način rješavanja sporova u odnosu na sudski postupak u rimskom pravu je umnogome ovisila o konkretnom sporu, strankama i mjestu gdje je spor nastao. Premda shvaćanja o prednostima arbitraže imaju svoje temelje u kazuistici, ona upućuju na opće trendove u rimskom pravu okvirima kojih se zbog njegovih izraženih prednosti dio sporova promišljeno prepuštao arbitražnom rješavanju, a ne sudskome rješavanju. U ovome članku analiziraju se prednosti arbitraže u rimskom pravu koje su uvjetovale to da se ona ne može okvalificirati kao alternativa suđenju, nego kao jedan drugačiji način rješavanja sporova koji je postojao i razvijao se usporedo sa sudskim postupkom.
Granični spor između Lovrana i Mošćenica iz 1646. godine
poznat je u literaturi, dok je arhivski izvor u kojemu je zabilježen paleografski i
filološki odgovarajuće obrađen i vrednovan. Premda je ...riječ o pravnom aktu,
njegova je pravna odrednica nepoznata, što se posebno odnosi na nekoliko
instituta, pojmova i izričaja koji svojom preciznošću, određenošću i
pravnotehničkom izraženošću odudaraju od mjesnih feudalnih običajnih pravnih
shvaćanja toga vremena. K tome, premda su ti pojmovi te izričaji u ispravi
dokumentirani na talijanskome, oni su prigodno talijanizirani, a zapravo
pripadaju latinskom jeziku. Dodatno, kada se spominju, oni odstupaju od
uobičajene srednjovjekovne deskriptivnosti pravnoga jezika i administrativno-funkcionalnog stila kojima
obiluje tadašnja pravna diplomatika. Kako sve navedene naznake upućuju na mogućnost
da su ključni pojmovi, izričaji i instituti u lovransko-mošćeničkom
razgraničenju preuzeti iz rimske pravne tradicije koja je na ovo područje
prodirala i posredstvom ius commune te dijelom iz rimsko-kanonskoga procesa, u
radu se propituje njihovo pravno podrijetlo te uloga i svrha koja se njihovim
korištenjem postizala u konkretnom razgraničenju. U radu se posebna pažnja
posvećuje procesnom mehanizmu kojim je riješen granični spor između Lovrana i Mošćenica te mogućnosti da je on oblikovan po uzoru na rimsku arbitražu i
donekle na rimsko-kanonski proces.
La lite sui confini tra Laurana e Moschiena del 1646 è nota nella letteratura: altresì, la fonte d’archivio nella quale è annotata è curata e valutata correttamente da un punto di vista paleografico e filologico. Benché si tratti di un atto giuridico, la sua natura giuridica è sconosciuta: ciò si riferisce soprattutto ad alcuni istituti, nozioni ed espressioni che con la loro precisione, determinazione ed accuratezza giuridica paiono subito sono in contrasto con le usanze feudali giuridiche locali del tempo. In aggiunta, benché tali nozioni ed espressioni nell’atto siano documentate in lingua italiana, è di tutta evidenza come essi siano la versione italianizzata di termini latini. Ancora, quando si menzionano tali nozioni ed espressioni si differenziano rispetto alla comune descrizione del linguaggio giuridico medievale e rispetto allo stile amministrativofunzionale di cui abbondava la diplomazia giuridica del tempo. Posto che tutto indirizza alla possibilità che le nozioni, le espressioni e gli istituti nell’accertamento dei confini tra Laurana e Moschiena vennero tratti dalla tradizione giuridica romana, che si fece strada in questo territorio anche attraverso lo ius commune ed in parte mediante il processo romano-canonico, nel presente contributo si indaga circa la loro provenienza giuridica ed il loro ruolo e scopo che mediante il loro utilizzo venne raggiunto nella lite sui confini. Nel lavoro si presta particolare attenzione al meccanismo processuale con il
quale venne risolta la lite tra Laurana e Moschiena, come particolare attenzione viene prestata alla possibilità che lo stesso fosse stato basato sul modello dell’arbitrato romano ed in parte sul processo romano-canonico.
Die Grenzstreitigkeit zwischen Lovran und Mošćenice aus dem Jahr 1646 erfuhr Aufmerksamkeit in der Literatur und wurde auch aus paläographischer und philologischer Sicht untersucht. Obwohl es sich hier um einen Rechtsakt handelt, ist seine rechtliche Bestimmung unbekannt, was insbesondere für einige Rechtsfiguren, Begriffe und Ausdrücke gilt, wessen Genauigkeit, Richtigkeit und rechtstechnische Grundlagen von den örtlichen feudalen und rechtlichen Traditionen dieser
Zeit abweichen. Obwohl diese Begriffe in italienischer Sprache dokumentiert wurden, wurden sie eigentlich aus dem Latein übernommen. Diese Begriffe weichen auch von der mittelalterlichen Deskriptivität der
Rechtsprache und des administrativfunktionellen Stils der damaligen Rechtsdiplomatik ab. Da alles darauf hinweist, dass die Schlüsselbegriffe und Rechtsfiguren im Kontext der Grenzstreitigkeit
zwischen Lovran und Mošćenice aus der römischen Rechtstradition übernommen wurden, die auf dieses Gebiet durch ius commune und teilweise
aus dem römischen Kirchenrecht Einfluss übte, werden in diesem Beitrag ihre rechtliche Etymologie und Rolle bei der Benutzung in der genannten Grenzstreitigkeit überprüft. Besondere Aufmerksamkeit schenkt man in diesem Beitrag dem Prozessmechanismus, durch welchen die Grenzstreitigkeit zwischen Lovran und Mošćenice beigelegt wurde. Ebenfalls wird betont, dass es möglich ist, dass die Streitigkeit das römische Schiedsverfahren und teilweise das römische kanonische Prozess als Vorbild hatte.
The boundary dispute between Lovran and
Mošćenice of 1646 quite recently received some attention in the literature and
was simultaneously adequately elaborated form palaeographic and philological
point of view. Despite the fact that it is substantially a legal act, its legal
content did not receive adequate attention of the scholars, which may primarily
be said with reference to its institutes, terms and expressions whose precision, accuracy and legal technical at first sight most
evidently depart from the local feudal legal customs and legal traditions.
Moreover, nevertheless that these terms and expressions were written down in
Italian language of the time, they evidently represent Italianized version of
terms, expression and legal concepts that originally belong to Latin language. Additionally, their mentions in the
document at hand have no resemblance to the usual medieval descriptions of the
legal phenomena which have a little in common with normative language or to
administrativefunctional style of that time which distinctively shaped the
legal documents. Because all these indications suggest that the key terms,
expressions and institutes pertinent to the boundary dispute between Lovran and
Mošćenice (and its resolution) might be borrowed from the Roman legal tradition
(which outreached this territory by means of ius commune) and the
Romano-canonical process, this paper examines origin, roles and functions which
were achieved in practice by their use in this particular legal matter. The
paper will specifically explore the procedural mechanism which was employed to reach settlement of the boundary dispute between Lovran and
Mošćenice and will additionally provide a deeper insight into the possibility
that in this particular case arbitration conceptually based on the Roman law
was employed as the means of dispute resolution.
Recepcija rimskog prava na glagoljici Milotić, Ivan
Zbornik Pravnog fakulteta Sveučilišta u Rijeci,
01/2020, Letnik:
41, Številka:
2
Journal Article, Paper
Odprti dostop
Zapisnik Petra Lazarića, domaćega bilježnika i kanonika, potječe iz Mošćenica iz 1621., u kojemu na glagoljičkom pismu dokumentira rješavanje privatnoga diobenog spora među sumještanima u arbitraži. ...Premda pisana glagoljicom i na hrvatskom jeziku, ta isprava obuhvaća pohrvaćeno latinsko (i manje talijansko) pravnotehničko nazivlje te bilježi niz načela, koncepata i instituta koji su u izvansudskom postupku rješavanja spora dosljedno i pravilno primijenjeni po uzoru na rimsko pravo. Svi bitni pravni elementi ovoga diplomatičkog izvora odražavaju snažne odjeke tradicije rimskoga prava i ius commune. Autor u dvama radovima koji slijede analizira sve relevantne institute primijenjene u arbitraži, i postupovne i materijalnopravne, povezuje ih s rimskim i kanonskim pravnim uzorima te, naposljetku, taj diplomatički izvor dovodi u svezu s druga dva pravna svjedočanstva, koja su nastala u Mošćenicama u prvoj polovici 17. stoljeća, a koja također odražavaju snažne utjecaje rimske pravne tradicije: Mošćenički statut iz 1637. i lovransko-mošćeničko razgraničenje iz 1646.
Il verbale di Petar Lazarić del 1621
proviene da Moschiena dal notaio del luogo e canonico, nel quale nell’alfabeto
glagolitico si documenta la risoluzione della lite di divisione privata tra i
compaesani nell’arbitrato. Anche se scritto in glagolitico ed in lingua croata,
quest’atto contiene la terminologia giuridico tecnica latina croatizzata (ed in
misura minore quella italiana) ed annota una serie di principi, concetti ed
istituti applicati in modo coerente e corretto nel processo stragiudiziale di
risoluzione delle contestazioni seguendo il modello del diritto romano. Tutti
gli elementi giuridici importanti di questa fonte diplomatica riflettono forti
ripercussioni della tradizione del diritto romano e dello
ius commune
.
L’autore con i due lavori che seguono, uno in questo, e l’altro nel prossimo
numero di questa pubblicazione, analizza tutti gli istituti rilevanti applicati
nell’arbitrato, tanto quelli procedurali, quanto quelli sostanziali,
collegandoli al modello giuridico romano e canonico. Infine, ricollega tale
fonte diplomatica ad altre due testimonianze giuridiche, anch’esse originarie
di Moschiena e risalenti alla prima metà del XVII e fortemente influenzate
della tradizione giuridica romana: lo Statuto di Moschiena del 1637 e la delimitazione
tra Laurana e Moschiena del 1646.
Die glagolitische Niederschrift des
heimischen Notars und Kanonikers Petar Lazarić zur Beilegung einer privaten
Teilungsstreitigkeit zwischen zwei Anwohner im Schiedsverfahren entstammt aus
dem Jahr 1621. Erfasst sowohl in glagolitischer Schrift, als auch in
kroatischer Sprache, umfasst die Urkunde wertvolle kroatisierte lateinische (in
wenigem Maße italienische) rechtstechinsche Benennungen und Grundsätze, Begriffe
und Institute, die im außergerichtlichen Schiedsverfahren konsequent und in
Einklang mit dem römischen Recht angewendet wurden. Alle wesentliche
Rechtsbestandteile dieser diplomatischen Quelle wiederspiegeln die Tradition
des römischen Rechts und
ius commune
. Vor diesem Hintergrund befassen
sich zwei aufeinander folgende Beiträge mit auschlaggebenden Instituten die im
Schiedsverfahren angewendet wurden. Der Autor setzt sich mit prozeduralen und
materiellrechtlichen Instituten im Zusammenhang zu römischen und kanonischen
Rechtsquellen auseinander. Darüber hinaus analysiert er diese diplomatische
Quelle in Verbindung zu zwei weiteren Rechtszeugnissen die in Moschtscheniz in
der ersten Hälfte des 17. Jahrhunderts entstanden sind und somit stark von der römischen
Rechtstradition ausgeprägt sind: Statut aus Moschtscheniz aus 1637 und Lauran-
Moschtscheniz Abgrenzung aus 1646.
The protocol of Petar Lazarić, who was simultaneously a domestic priest, prebendary and a notary of Mošćenice, dates back to 1621. It originated in Mošćenice and records in glagolithic script a resolution of a private dispute concerning the property division which was achieved in arbitration. Although the wording of the documents reveals the glagolithic script and is fully made in the Croatian language, if we go beyond that and explore the origins of the essential terms and expressions, we may reach a conclusion that the document substantially records Latin (or Italian) legal technical language which was slightly Croatised in the process of its adoption into the legal system of the commune of Mošćenice. Moreover, the content of the document puts forth legal principles, concepts and institutes of the extrajudicial dispute resolution which were consistently applied in Mošćenice following the model of arbitration in Roman law. All the essentials of the document at hand reflect the strong influences
of the Roman legal tradition and the ius commune. The author provides an analysis in this paper which addresses all the relevant institutes that were applied in the arbitration dispute at hand referring to the procedural and substantive law at the same time. The author searches for the Roman model of these institutes, evaluates them from perspective of Roman and canon law of the Middle and New Ages and, finally, he brings this particular legal source in relation to the other two which originated in Mošćenice in the first half of the 17th century that both record significant influences of the Roman legal tradition of the time: The Statute of Mošćenice of 1637 and the boundary dispute between Lovran and Mošćenice of 1646.
The main goal of arbitration in Roman law was to render the arbitral award and, afterwards, to assure its enforcement. The problem of its enforcement in Roman law should be observed from the ...viewpoint of the legal nature of the award. Arbitrations handled by boni viri and those arranged ex compromisso were private proceedings which ended in arbitral awards that were legally unsanctioned. This meant that their enforcement overseen by the authority of the Roman state was not available. From its earliest period Roman law developed a range of legal mechanisms by which the enforcement of such awards was achieved indirectly. In arbitration handled by boni viri this goal was achieved by way of non-legal pressure exerted by the social environment. By using this means the society gave authority and non-legal binding force to arbitrations boni viri. In case of arbitration ex compromisso (the most common type of arbitration in classical and pre-classical Rome) enforcement of an arbitral award was achieved by stipulating a conventional penalty in the arbitral agreement. The conventional penalty was a predictable property loss addressed to the party who had abandoned arbitration or refused to execute the arbitral award. In 530 AD several imperial constitutions of the emperor Justinian recognized arbitration ex compromisso by providing a legal sanction. By introducing this legal regime Justinian proclaimed enforceability of the arbitral awards emerging from arbitration ex compromisso. On the other side, arbitration handled by boni viri continued to exist as a legally unsanctioned category of dispute resolution, which meant that the arbitral awards emerging form this type of procedure were not enforceable by state authority.
PDF
