Il presente testo, dall’intonazione leggermente saggistica, è un tentativo di lettura e di descrizione dell’esperienza personale vissuta dall’autore di queste pagine rispetto alla ricca e peculiare ...opera di Giulio Ghirardi (1944-2014), scrittore, poeta, storico e critico d’arte profondamente radicato a Venezia e discendente da avi influenti. Trascorse la vita nella Città lagunare, ma il suo diapason intellettuale e spirituale appartiene all’area mitteleuropea, a quella orientale e sudorientale del Vecchio continente: all’Europa in senso lato, insomma. Al centro del nostro interesse saranno i suoi ultimi tre lavori: Un fiume di nuvole, La voce dei passi e Letargo, pubblicati ancor vivente l’autore. Avendo ora acquisito una forma ed un contenuto definitivi, l’opera di Ghirardi si lascia interpretare da critici letterari, da esperti di storia dell’arte, come pure dai semplici curiosi e dagli appassionati lettori che quest’autore originale, simile a nessun altro, attrae con la sua forza letteraria, non meno che con i suoi valori tematici e stilistici peculiari, non di rado addirittura bizzarri. La capacità di Ghirardi di inventare i suoi testi con profonda intimità, leggerezza, sentenziosità e commozione poetica, ha attirato anche la curiosità dell’autore del presente saggio personale.
Objavljena pisma koja mi je slao Petar Strčić (1936. – 2019.) u godinama dok je bio
asistent u Sjeverojadranskom institutu JAZU u Rijeci dio su opširne korespondencije
koju, nažalost, nisam sačuvao. ...Pisma nastala u razdoblju 1969. – 1972. odnose se na
njegov rad u Sjeverojadranskom institutu (iako je u tom razdoblju ustanova mijenjala
ime), a dva pisma poslana 1985. pripadaju razdoblju njegova djelovanja u Zagrebu.
Pisma se donose u izvornom obliku, bez ispravljanja tiskanih i gramatičkih pogrešaka.
Strčić ih je pisao na brzinu kako bi (oba)vijest što prije stigla primatelju.
Following the theses cited in the title, the author follows the thread of events, changes, social, economic and political conditions- from the battle of Krbava to the end of the 17th century- which ...influenced the course of integrative and 'disintegrative' processes in the Croatian ethnic area.
Znamenita Lepantska bitka (1571.) u ovom se eseju promatra kao kulturno-antropološka tema. Za suvremenike ona je bila „čudesno Božje djelo“. Kršćanski je svijet dokazao da može pobijediti islam. ...Pobjeda kod Lepanta postala je dio kršćanskog imaginarija i mjesto memorije. U slavu te bitke stoljećima su se održavale vjerske i svjetovne svetkovine, ispisivali bezbrojni stihovi, skladale i pjevale laude. U eseju je istaknut prinos kršćanskih država Sredozemlja i cijele Europe pobjedi nad osmanlijskom pomorskom silom. Naveden je i primjer Istre i istočnojadranske obale.
Autor ovog priloga – strukom povjesničar, no uporni čitatelj onomastičkih »folija«, jednako tiskane kao i arhivske provenijencije – iznosi primjere ispisane iz sudskoga spisa Vijeća desetorice ...Državnog arhiva u Veneciji, koji se odnosi na prosvjed pučana i seljaka Labina i Labinštine, u nedjelju, 8. ožujka 1768., potaknut općim nezodovljstvom zbog povećavanja cijene vinu. Ovaj je prilog nastao iz autorova uvjerenja, ili bar nade, da stara arhivska vrela katkada mogu pojasniti neku etimologiju, ili na pravi put usmjeriti jezično razmatranje o postanju nekog toponomastičkog ili onomastičkog oblika. Ujedno je nastojao upozoriti da politička i društvena sastavnica – poglavito u graničnim područjima prostiranja nekog etnosa (u ovome primjeru hrvatskoga) – neprijeporno utječe na one etnokulturne, kompleksne i raznolike odrednice od kojih ovisi nastanak, prilagodba ili promjena imena mjesta, imena ljudi, nazivi biljaka ili životinjskoga svijeta ...
Povjesničar, proučavatelj arhivskih vrela, nalazi katkada vjerodostojne podatke o motivu nastanka nekog toponima. Time pridonosi točnijem i vjerodostojnijem etimološkome tumačenju zemljopisnoga ...nazivlja. Navedena su dva istarska primjera: ojkonim Livade i oronim Rušnjak. Arhivske je provenijencije pokušaj tumačenja toponima Ponte porton / Porta porton / Vela vrata, zapravo latinski Portorium i pojma karatada f carr at ada. 1
PDF
