Vrijeme u pjesmi Pavličić, Pavao
Umjetnost riječi,
2009
1-2
Journal Article
Recenzirano
Odprti dostop
Taking as an example the poem Prognana balada by Slavko Mihalić, the paper attempts to define the ways in which temporal category appears in a lyrical poem. Seven different manifestations are ...established: astronomical time, meteorological time, historical time, metaphysical time, existential time, textual time and literary time. Each manifestation is defined and supported by examples.
Leshandro i Omer Pavličić, Pavao
Umjetnost riječi,
2005
2
Journal Article
Recenzirano
Odprti dostop
The article analyses Zlatarić’s inscription to Jure Zrinski and discusses the poetical issues it delineates. In this compressed and systematic text the author discusses the genesis of the creation of ...the literary text, and its social function. Starting mainly from the Aristotelian postulates, Zlatarić comments on his translations, and the role he ascribes to them.
U radu se analizira i interpretira Jankovo ljetovanje (Požega 1905), jedno od najzanimljivijih djela Franje Cirakija, koje dosada nije bilo sustavno prikazano ni valorizirano. Riječ je o djelu iz ...razdoblja moderne koje pripada korpusu naracije u stihu, odnosno onom dijelu literature kojem povijesti književnosti uglavnom ne pridaju posebnu pozornost jer je obilježen tradicionalnijim poetikama. U analizi se preispituje sadržaj i kompozicija djela, pri čemu je naglasak stavljen na motivacijski sustav priče koji obilježava odsustvo prepoznatljivog pokretačkog principa, kako u odnosu na radnju tako i kad je riječ o glavnom liku. Kako na osnovi analizirane fabule proizlazi sličnost spjeva s prozom XIX. stoljeća, nastoji se istaknuti razlika Jankova ljetovanja prema tada dominantnom modelu proze: Ciraki ne želi svojim djelom utjecati na društvenu zbilju (društvena neangažiranost), a stih (asimetrični deseterac) kod njega je signal koji ga povezuje sa starijom tradicijom, on je univerzalno sredstvo izražavanja neopterećen poetičkim zadaćama te je znak subjektivnosti i univerzalne tematike promatrane kroz filozofski diskurs antike. U drugom dijelu interpretacije utvrđuje se žanrovski, recepcijski i literarni identitet spjeva. Opovrgavajući vezu Jankova ljetovanja s uobičajenim žanrovskim određenjima (ep, roman ili novela u stihovima, pjesnička pripovijest), spjev se smješta u pogranično područje između književnosti i zabavnoga štiva, a njegova rubna (književna) pozicija obrazložena je paratekstualnim (podnaslov, podatak o autoru djela) i metatekstualnim dijelovima teksta, koji glavni tekst predstavljaju i usmjeravaju njegovu recepciju. Tako podnaslov moderna idila uspostavljajući intertekstualne veze s tradicijom, ostvaruje humorni efekt, pseudonim Požežanin predstavlja autora više kao građanina, lokalpatriota negoli literata, a pripovjedačevi toposi skromnosti trebali bi opravdati iznevjeravanje pravila klasične poetike. Dakle djelo u recepcijskom smislu ponajprije određuje njegova namjena koja je dominantno zabavna i razlozi koji su prvenstveno životni, a ne literarni. Analiza pokazuje da važnost i potencijal humora u spjevu to djelo, uz sve ostale kvalitete, čini vrijednim književnopovijesnih pregleda, odnosno ponovnog utvrđivanja njegove pozicije u književnoj dijakroniji i sinkroniji.
Razlika između termina pučka i popularna književnost objašnjava se uz pomoć lirskog teksta – pjesme: Ajde, Kato, ajde, zlato. Analizom stihova pjesme i dodatnih stihova za koje je zaključeno da ih ...treba odbaciti, autor ustanovljava da je u pučkoj književnosti tekst podložan promjenama te da nema utvrđeno autorstvo. Obrnuto je u popularnoj književnosti gdje vrijede autorska prava. Također se razlikuju po namjeni: pučka književnost namijenjena je puku, a popu¬larna književnost svima. Razlozi su povijesni, pa pučka i popularna književnost zapravo pripadaju dvjema različitim epohama. Kada pučka književnost počinje nestajati zbog promjena u društvu uočava se pojava popularne književnosti. Pučka književnost cvjetala je onda kad je između puka i viših slojeva bila golemi jaz, ne samo imovinski nego i u obrazovanju. Puka više nema u tradicionalnom smislu riječi, pa nema ni umjetničkih proizvoda koji bi isključivo njemu bili namijenjeni, dok sve više prevladavaju razni oblici popularne umjetnosti.
Odgovor na pitanje jesu li pučka i popularna književnost jedno ili dvoje, mora glasiti: dvoje, ali jedno za drugim.
In this essay two aspects of Slamnig’s comparativist research are examined – his generalised reflections on comparative literature and his case studies. Two examples of the former are the following ...studies: The Continuity of the European Metaphorics in the Croatian Literature and The Mediterranean Position and the Nordic Visions of Croats. Examples of the latter are Some Peculiarities of Croatian Baroque Poetry and Marin Držić From This Side of the Adriatic. The essay discusses the specific nature of Slamnig’s dual position (since he was both a critic and a writer) and ends with the conclusion that many aspects of his work anticipate contemporary literary criticism.
Një tekst letrar krijon raport me tekstet e tjera, në radhë të parë, për arsye se i takon letërsisë; mirëpo edhe anasjelltas: ai i takon letërsisë sepse vendos lidhje me tekstet e tjera. Ato lidhje ...janë të llojllojshme: vepra letrare është e lidhur me veprat e tjera ngase i përket letërsisë së një gjuhe të caktuar, ngase i përket ndonjë epoke, ngase i përket ndonjë zhanri, ngase është e shkruar me një lloj vargu, por edhe pse flet për ndonjë temë.
Prva Svitlos Pavličić, Pavao
Umjetnost riječi,
2002
3
Journal Article
Recenzirano
Odprti dostop
The introductory poem to Dinko Ranjina’s collection Miscellaneous Poems (Pjesme razlike), dedicated to Miho Menčetić, is discussed in this article. In the poem the author gives a systematic outline ...of his views on lyrical poetry and discusses the genre’s origin, meaning and social function. His views are predominantly Platonic and are illustrated with the examples from the poetry of his predecessors, Šiško Menčetić and Džore Držić. Particularly noteworthy is his understanding of tradition and even more so if we remember that Ranjina was one of the most innovative poets of his time. He believed that the significance of tradition is not in its influence on metric patterns or images, but on the meaning of poetry and its social function.
Tonko Kalauz Pavličić, Pavao
Književna republika (Zagreb, Croatia : 2003),
2012
1+03
Journal Article
Odprti dostop
Tko želi precizno utvrditi kakvo je mjesto Tonka Maroevića u hrvatskoj kulturi, može to učiniti vrlo jednostavno: dovoljno je da uzme našeg slavljenika pod ruku (da ne kažem šotobraco), pa da se s ...njim prošeće od Frankopanske do Trga. Jer, za tu relaciju, koja se u normalnim okolnostima prelazi za desetak minuta, trebat će s Tonkom barem sat i pol, ako ne i više: na svaka dva–tri koraka zaustavljat će ga prolaznici, a on će onda sa svakim od njih razmijeniti nekoliko biranih riječi. Bit će to pjesnici, prozaici, kritičari, slikari, kipari, grafičari, muzealci, galeristi, kunsthistoričari i bibliotekari, a i pripadnici drugih profesija. Svi će ti ljudi biti prema Tonku iznimno ljubazni i obraćat će mu se s najvećim povjerenjem, dok će se na njihovim licima ocrtavati bilo nada, bilo zahvalnost. Odnosit će se, ukratko, prema njemu kao prema liječniku koji ih je izliječio ili kao prema župniku od kojega očekuju dobar savjet.
Moj udio u ovom razgovoru bit će posve subjektivan. Jer, kao pripadnik jedne druge struke, ja nisam kompetentan suditi o prinosu što ga je Maja Bošković–Stulli dala našoj folkloristici, premda sam ...siguran da je taj prinos golem. Mogu jedino reći kako su radovi Maje Bošković–Stulli utjecali na mene i što sam iz njih naučio.
PDF
