Artykuł poświęcony jest sławnemu falsyfikatowi zwanemu tradycyjnie Donacją Konstantyna (Donatio Constantini), zawierającemu rozwinięcie niektórych wątków zaczerpniętych z legendy św. Sylwestra ...powstałej pod koniec V w. Przez stulecia tekst ten – spisany od połowy VIII do połowy IX w. w formie uroczystego dokumentu cesarskiego i związany z okolicznościami przyjęcia chrztu przez cesarza Konstantyna I Wielkiego (zm. 337) – uchodził za autentyczny akt. Autor analizuje wersję Donacji Konstantyna zawartą w powstałej w drugim i trzecim dziesięcioleciu XIV w. we Francji przeróbce Kroniki Marcina Polaka, która w licznych odpisach funkcjonowała w XV-wiecznej Polsce.
Artykuł z działu Materiały zawiera edycję spisusuraskich ksiąg sądowych z 1647 r. Edycja została poprzedzona wstępem, w którym opisano pokrótce powołane do życia w 1569 r. województwo podlaskie. Jego ...częścią była ziemia bielska, w której już w pierwszej połowie XVI w. funkcjonowały sądy ziemskie w dwóch miejscowościach: Brańsku i Surażu. Publikowany w artykule spis pochodzi z kancelarii ziemskiej w Surażu, zorganizowanej według Autora ok. 1530 r. Spis zachował się w postaci wypisu sporządzonego na przełomie XVIII i XIX w. dla Ignacego Kapicy Milewskiego. Jego krytyczna edycja opiera się więc na wypisie z akt, a nie na aktach oryginalnych. Po wstępie Autor zamieszcza Spis ksiąg ziemskich suraskich uzupełniony Wykazem miejscowości. Artykuł stanowi kolejną część cyklu publikowanego przez Autora, obejmującego edycje spisów ksiąg sądowych w postaci wypisów sporządzonych dla I.K. Milewskiego.
Artykuł z działu Materiały zawiera edycję spisu ksiąg ziemskich brańskich (Brańsk, województwo podlaskie) z 1647 r. Edycja została poprzedzona wstępem, w którym Autor opisuje pokrótce proweniencję ...spisu, zachowanego w zbiorze wypisów z akt ziemskich i grodzkich podlaskich i mazowieckich, zgromadzonych przez Ignacego Kapicę Milewskiego, a przechowywanych obecnie w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie oraz w Archiwum Państwowym w Krakowie. Spis ksiąg ziemskich brańskich znajduje się w części warszawskiej zbioru; zachował się w postaci wypisu sporządzonego na przełomie XVIII i XIX w. dla I. Kapicy Milewskiego. Jego krytyczna edycja opiera się więc na wypisie z akt, a nie na aktach oryginalnych. Po wstępie Autor zamieszcza sam spis uzupełniony Wykazem miejscowości.
The author’s goal is to add to the understanding of the issue of where the border line is that marks the passage from an enlarged copy (an augmented or developed version) of a given chronicle to an ...independent authorial entity. In this context a side question arises concerning the acceptability of textual borrowing in the face of medieval authorial practices and conventions, i.e. where compiling ends and falsifying begins. The aforementioned issues are discussed on the basis of five historiographical texts composed between the mid–thirteenth and the third quarter of the 15th cent. Their common denominator is their affinity with the famous Chronicle of Popes and Emperors by Martin the Pole (or of Oppavia). Examining the character of the borrowings, their ideological stance, and their political opinions, the author reaches the conclusion that it was not the copy–and–paste technique frequently employed by the chroniclers, but their intentions that decide whether the resulting works should be treated as new entities, sometimes even forgeries.
Materiały z sesji "Mikołaja Kopernika "Opera omnia" - zwieńczenie edycji 2007", Warszawa.
Materials from the “Nicolaus Copernicus” Opera omnia "session - the culmination of the 2007 edition, Warsaw.
Autor przedstawia genezę mitu o Księdzu Janie w literaturze średniowiecznej. Przytacza szczegółowo treść listu oraz jej źródła w literaturze i tradycji średniowiecznej. Przedmiotem artykułu są też ...dotychczasowe badania nad Listem Księdza Jana a przede wszystkim odpisy znajdujące się w bibliotekach polskich. Zachował się jeden egzemplarz w kodeksie wilanowskim przechowywanym obecnie w Bibliotece Narodowej. Z literatury przedmiotu znane są inne kopie tekstu ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej. Do 1944 r. istniał jeszcze jeden odpis w XVI-wiecznym kodeksie tzw. Świdzińskiego. Punktem odniesienia są dziewiętnastowieczne badania Fridricha Zarncke.
The article deals with the development of graphical systems of presenting history in universal chronicles on the instances of Eusebius of Caesarea and Jerome in late antiquity, Martinus Polonus in ...the thirteenth century, and Werner Rolevinck at the break of the Middle Ages and the Renaissance. With the translation of the Eusebius’ Chronikoi Canones performed by Jerome, the synchronistic table was introduced into the Western historiographical tradition. This form of presenting history became firmly rooted in Latin chronicles, in particular within the genre of universal chronicles, which endeavoured to recount the history of mankind from Adam to the Final Judgement, and were very popular well into the early modern period. The author argues that the chronicles of Eusebius/Jerome and Martinus Polonus simply utilized synchronicity, in their pursuit to produce encyclopaedic works, aimed at the scholarly reader. In their intention, the synchronistic table was a technical means for a more effective presentation of past events. With Werner Rolevinck the case was different. The layout introduced by him was no longer asynchronistic table, but an attempt at visualizing history, with very little attention paid to precise dating of various events and persons. He constructed his complicated graphical system for religious purposes, to contemplate the magnificence of God’s creation, in accordance with the ideas of the devotio moderna, and destined his work for a much wider audience than scholars.
The Biblical glossary is one of the most important phenomena in the history of medieval scholarship, it combines the text of the Scriptures with a commentary in a special graphic layout. It played an ...important part in the popularisation of the Biblical studies. The glossary appeared around the turn of the twelve century in northern France in the milieu of cathedral school at Laon, with the key figure of Master Anselm. Already before the mid-twelve century glosses to individual books of the Bible gained huge popularity, and had hundreds of copies. At a certain time – it is thought today that it was the early thirteenth century – the text of the Glossary got stabilised. And although in the thirteenth century its popularity began to fade, it was copied to the end of the medieval period, and then many times published in print.Modern research into the glossary, although initiated in the nineteenth century, has in fact been developed in the 1980s. But ambitious source research and comparative analyses have shown that the Biblical glossary is a very difficult discipline. It was comparatively easy for researchers to have got through hagiographical legends that grew up around the glossary (for example the alleged authorship of Walafrid Strabon), but despite all the efforts only one book (Song of Songs) and some other fragments were published in a critical edition. In the course of ongoing studies more and more apparently “sure” points in our knowledge about the glossary are discredited, such as, for instance, the conviction that the glossary text had stabilised at one point of time. What hampers the research is mainly an enormous number of manuscript copies containing glosses, amounting to thousands of them. What is more, the production of those manuscripts was strictly standardised, making it difficult to establish not only their actual chronology, but also their place of origin. The research into the Biblical glossary is still a growing field of study.
PDF
