Provider: - Institution: - Data provided by Europeana Collections- Delle commedie di Carlo Goldoni avvocato veneto (Wenecja; 1761) - pierwszy tom zbioru komedii, których autorem jest związany z ...Wenecją, włoski komediopisarz, z zawodu prawnik. Goldoni jest autorem ponad 200 komedii. We wczesnej młodości uległ urokom teatru i zaczął pisać sztuki, a nawet został członkiem wędrownej trupy. Jednak nie porzucił myśli o mieszczańskim stylu życia i po uzyskaniu dyplomu uniwersyteckiego kontynuował karierę adwokacką. W 1748 roku porzucił zawód prawnika. Zawarł umowę z trupą Medebacha i zobowiązał się dostarczać dla niego 10 sztuk rocznie. W 1750 nawet powiększył tę liczbę do 16. Następnie związał się z innym teatrem, jednak nie udało mu się uniknąć zaciekłej rywalizacji z dwoma innymi dramatopisarzami weneckimi: Pietro Chiarim (1712-1785) i Carlo Gozzim (1720-1806). Zniechęcony wypowiedziami Gozziego opuścił w 1762 Wenecję i przeniósł się na stałe do Paryża, by wesprzeć występujący tam na stałe teatr włoski. Gdy współpraca z teatrem nie przynosiła oczekiwanych rezultatów, został tymczasowo nauczycielem na dworze wersalskim. Goldoni przeciwstawił się i odnowił formę schyłkowej commedia dell’arte. Głosił powrót do pełnego, literackiego tekstu, do charakterów w miejsce typów umownych, do realizmu w przedstawieniu obyczajów, do prostego języka bez wymyślności barokowego stylu. Przeprowadzenie tej zmiany nie było łatwe. Goldoni musiał przekonać nie tylko publiczność, ale i aktorów, niechętnych do podporządkowania się woli autora, ani też odrzucenia maski i skupieniu się na mimice twarzy. Toteż początkowo uciekał się do kompromisu i szczegółowo opracowywał jedynie główną rolę, reszta zaś sztuki zachowywała charakter scenariusza. Z jego licznych dzieł, dziełami o trwałej wartości pozostało kilkanaście komedii pełnych werwy, życzliwie spoglądających na człowieka, których pogodny optymizm tchnie atmosferą oświecenia. Okazał się zwłaszcza mistrzem w oddaniu środowiska, obyczajów i języka ludzi z Wenecji. Niniejszy tom rozpoczyna pierwsza, zamówiona przez Gerolamo Medebacha na początku 1750 roku, komedia Il teatro comico, w tłumaczeniu na język polski Teatr komediowy. Wraz ze Wstępem autora do pierwszego zbioru komedii stanowi ona nie tylko manifest reformy włoskiego teatru komediowego, ale także istotny dokument w historii osiemnastowiecznej sceny weneckiej. Goldoni splata nowoczesność z tradycją dell’arte, przedstawia na scenie „poetykę w akcji”, polemizuje z rywalami scenicznymi, komentuje własny dorobek oraz walczy o godność nowej kategorii literatów, czyli poetów komediowych, do których sam się zalicza. Druga w kolejności La bottega del caffe (pol. Kawiarenka wenecka) skomponowana w 1750 roku, jest jedną z najważniejszych komedii Goldoniego, w obrębie której rozwija się intermezzo o tym samym tytule, skomponowane przez Goldoniego w 1736 roku. Akcja komedii toczy się wokół kawiarni, miejsca spotkań bywalców i przechodniów, położonego w centrum placu, z którego rozciąga się widok na wszystkie otaczające go budynki. Jest to idea mikrokosmosu, w którym tworzą się różne dynamiki między bohaterami, którzy kłócą się, pomagają sobie i interesują się swoimi sprawami.Podobnie jak w wielu innych swoich utworach, wenecki dramaturg uwypukla wszystkie aspekty, negatywne lub pozytywne, powstania burżuazji. Stąd takie postacie, jak pracowity sklepikarz, symbol sprawnego i przedsiębiorczego mieszczaństwa, czy plotkarski lichwiarz, który żyje z wykorzystywania problemów ekonomicznych innych. Tom zamykają, napisana również w 1750 roku i wystawiona z sukcesem w tym samym roku w Teatro Sant'Angelo w Wenecji, komedia w trzech aktach Pamela fanciulla oraz napisana w 1759 roku jej kontynuacja zatytułowana Pamela maritata. Inspiracją dla autora, przy pisaniu tych komedii była powieść epistolarna Samuela Richardsona (1689-1761) Pamela, czyli cnota nagrodzona, z 1740 roku.- All metadata published by Europeana are available free of restriction under the Creative Commons CC0 1.0 Universal Public Domain Dedication. However, Europeana requests that you actively acknowledge and give attribution to all metadata sources including Europeana
Provider: - Institution: - Data provided by Europeana Collections- Delle commedie di Carlo Goldoni avvocato veneto (Wenecja; 1761) - siódmy tom zbioru komedii, których autorem jest związany z ...Wenecją, włoski komediopisarz, z zawodu prawnik Carlo Goldoni (1707-1793). Autor ponad 200 komedii, który już w młodości uległ urokom teatru i zaczął pisać sztuki, a nawet został członkiem wędrownej trupy. Jednak nie porzucił myśli o mieszczańskim stylu życia. Po uzyskaniu dyplomu uniwersyteckiego kontynuował karierę adwokacką. W 1748 roku porzucił zawód prawnika. Zawarł umowę z trupą Medebacha i zobowiązał się dostarczać dla niego 10 sztuk rocznie. W 1750 nawet powiększył tę liczbę do 16. Następnie związał się z innym teatrem, jednak nie udało mu się uniknąć zaciekłej rywalizacji z dwoma innymi dramatopisarzami weneckimi. Zniechęcony ich wypowiedziami opuścił w 1762 Wenecję i przeniósł się do Paryża, by wesprzeć występujący tam teatr włoski. Gdy współpraca z teatrem nie przynosiła oczekiwanych rezultatów, został tymczasowo nauczycielem na dworze wersalskim. Goldoni przeciwstawił się i odnowił formę schyłkowej commedia dell’arte. Głosił powrót do pełnego, literackiego tekstu, do realizmu w przedstawieniu obyczajów, do prostego języka bez wymyślności barokowego stylu. Do tego, Goldoni musiał przekonać nie tylko publiczność, ale i aktorów, niechętnych do podporządkowania się woli autora, ani też odrzucenia maski i skupieniu się na mimice twarzy. Początkowo uciekał się do kompromisu i szczegółowo opracowywał jedynie główną rolę, reszta zaś sztuki zachowywała charakter scenariusza. Okazał się zwłaszcza mistrzem w oddaniu środowiska, obyczajów i języka ludzi z Wenecji. Niniejszy tom rozpoczyna La famiglia dell'antiquario (Rodzina antykwariusza), komedia, opublikowana w 1749 roku. Doralice, córka handlarza Pantalone, poślubia Giacinto, syna Anselmo i Izabeli, stając się w ten sposób częścią hrabiowskiej rodziny Terrazzani. Konflikt między teściową, a synową, z różnych powodów wydaje się nie mieć końca: różnica klasy społecznej, pycha, nieuczciwość sług, źli doradcy etc. Łatwowierny hrabia Anzelmo, zainteresowany jedynie pasją swego życia, kolekcją antyków, marnuje wszystkie pieniądze na znaleziska, które w rzeczywistości są bezwartościowymi przedmiotami, nie zamierza zajmować się kłótniami obu kobiet. Syn Giacinto nie wie, jak przywrócić ojca do rzeczywistości i położyć kres upadkowi rodziny. Jedyną rozsądną osobą jest Pantalone, który uważa, że po przepędzeniu ludzi, którzy podsycali waśnie i odsunięciu na jakiś czas od siebie dwojga skłóconych ludzi, w końcu teściowa i synowa będą mogły żyć razem. Druga w kolejności, Un curioso accidente (Ciekawy wypadek), to sztuka, której akcja rozgrywa się Hadze. Bogaty kupiec Filiberto musi zakwaterować w domu biednego, młodego porucznika Cotterie, który zakochuje się w jego córce Gianninie. W obliczu myśli o związaniu się z włóczęgą, Filiberto wymyśla rozwiązanie, które ma odwrócić uwagę oficera od jego córki i majątku. Giannina znajduje jednak sprytny sposób (tytułowy ciekawy wypadek), by oszukać ojca, a następnie poślubić przystojnego porucznika. Trzeci utwór Il vero amico (Prawdziwy przyjaciel) to sztuka napisana w 1750 roku, opowiadająca o dwóch przyjaciołach, którzy zakochują się w tej samej kobiecie. Tom wieńczy Il padre di famiglia (Ojciec rodziny) - sztuka napisana w 1750 roku i po raz pierwszy wystawiona w Wenecji z okazji karnawału w tym samym roku. Ojcem rodziny był pierwotnie Pantalone, któremu Goldoni, zawsze powierza moralizatorskie zadanie. W ostatecznym szkicu Pantalone został zastąpiony przez Pancrazio, a maski przez inne postacie. Pancrazio, boryka się z normalnymi problemami życia domowego (wychowanie dzieci, nieumiarkowanie żony, niesolidność służby), dla których musi znaleźć rozwiązania. Swojego syna Florindo każe czterema latami pracy jako chłopiec pokładowy na statkach, a żonę, Beatrice, separacją, odsyłając ją do krewnych. Rozwiązanie pozostawia poczucie, że to, co się stało, nie było przemianą w życiu rodziny, ale nieuchronnym jej rozpadem.- All metadata published by Europeana are available free of restriction under the Creative Commons CC0 1.0 Universal Public Domain Dedication. However, Europeana requests that you actively acknowledge and give attribution to all metadata sources including Europeana
Provider: - Institution: - Data provided by Europeana Collections- Delle commedie di Carlo Goldoni avvocato veneto (Wenecja; 1761) - czwarty tom zbioru komedii, których autorem jest związany z ...Wenecją, włoski komediopisarz, z zawodu prawnik Carlo Goldoni (1707-1793). Autor ponad 200 komedii, który już w młodości uległ urokom teatru i zaczął pisać sztuki, a nawet został członkiem wędrownej trupy. Jednak nie porzucił myśli o mieszczańskim stylu życia. Po uzyskaniu dyplomu uniwersyteckiego kontynuował karierę adwokacką. W 1748 roku porzucił zawód prawnika. Zawarł umowę z trupą Medebacha i zobowiązał się dostarczać dla niego 10 sztuk rocznie. W 1750 nawet powiększył tę liczbę do 16. Następnie związał się z innym teatrem, jednak nie udało mu się uniknąć zaciekłej rywalizacji z dwoma innymi dramatopisarzami weneckimi. Zniechęcony ich wypowiedziami opuścił w 1762 Wenecję i przeniósł się do Paryża, by wesprzeć występujący tam teatr włoski. Gdy współpraca z teatrem nie przynosiła oczekiwanych rezultatów, został tymczasowo nauczycielem na dworze wersalskim. Goldoni przeciwstawił się i odnowił formę schyłkowej commedia dell’arte. Głosił powrót do pełnego, literackiego tekstu, do realizmu w przedstawieniu obyczajów, do prostego języka bez wymyślności barokowego stylu. Przeprowadzenie tej zmiany nie było łatwe. Goldoni musiał przekonać nie tylko publiczność, ale i aktorów, niechętnych do podporządkowania się woli autora, ani też odrzucenia maski i skupieniu się na mimice twarzy. Początkowo uciekał się do kompromisu i szczegółowo opracowywał jedynie główną rolę, reszta zaś sztuki zachowywała charakter scenariusza. Z jego licznych dzieł, dziełami o trwałej wartości pozostało kilkanaście komedii pełnych werwy, których pogodny optymizm tchnie atmosferą oświecenia. Okazał się zwłaszcza mistrzem w oddaniu środowiska, obyczajów i języka ludzi z Wenecji. Niniejszy tom rozpoczyna L'avventuriere onorato (Czcigodny poszukiwacz przygód), sztuka w trzech aktach, wystawiona po raz pierwszy w Wenecji podczas karnawału w 1751 roku. Jej bohaterem jest tajemniczy Wenecjanin Guglielmo, który po katastrofie statku przybywa do Palermo i wkracza w życie wyższych sfer miasta dzięki swojemu tajemniczemu urokowi, zdolności do uwodzenia, uprzejmym manierom i doświadczeniu w wielu zawodach (lekarz, prawnik, mistrz, kupiec, dramaturg), które, jak musi przyznać, wykonywał tu i ówdzie w całych Włoszech. Rywalizując między dwiema kobietami z Palermo, pozbywa się neapolitańskiej narzeczonej i w końcu udaje mu się zapewnić sobie najlepszą partię w mieście oraz zdobyć zaufanie wicekróla. Druga w kolejności, pochodząca z 1750 roku i wystawiona po raz pierwszy w Wenecji w grudniu tego samego roku Il cavaliere di buon gusto (Kawaler dobrego smaku) to sztuka w trzech aktach, w której Goldoni nakreśla w postaci Hrabiego Ottavio przykład rycerza doskonałego: szarmanckiego, uprzejmego, miłośnika jedzenia, kultury i dobrych przyjaciół, ale też uważnego na zmiany społeczne i gospodarcze, do tego stopnia, że wchodzi w interesy z weneckim kupcem Pantalone. Trzeci utwór to komedia La locandiera, napisana w grudniu 1752 roku, zaliczana do najbardziej udanych komedii weneckiego dramaturga. Historia skupia się na perypetiach Mirandoliny, atrakcyjnej i przebiegłej młodej kobiety, która jest właścicielką odziedziczonej po ojcu gospody we Florencji i prowadzi ją z pomocą kelnera Fabrizia. Tom zamyka, napisana w 1756 roku, jednoaktowa komedia L’avaro (Skąpiec), która jest reinterpretacją Skąpca Moliera. Akcja sztuki rozgrywa się w Pawii, w domu starego skąpca Don Ambrogio, którego jedyny syn nie żyje od roku. Donna Eugenia, jego synowa, mieszka w jego domu, traktowana jak córka. Don Ambrogio twierdzi, że bardzo ją lubi, ale choć jest ona dla niego wielkim źródłem wydatków nie ma żadnego interesu w tym, by ponownie wydać ją za mąż, by nie rozstawać się z jej posagiem. Na scenie pojawiają się jednak zalotnicy, zainteresowani małżeństwem z młodą wdową. Bałagan zakończy wyczyn kawalera Costanzo degli Alberi, który zaproponuje najkorzystniejsze rozwiązanie.- All metadata published by Europeana are available free of restriction under the Creative Commons CC0 1.0 Universal Public Domain Dedication. However, Europeana requests that you actively acknowledge and give attribution to all metadata sources including Europeana
Provider: - Institution: - Data provided by Europeana Collections- Delle commedie di Carlo Goldoni avvocato veneto (Wenecja; 1761) - piąty tom zbioru komedii, których autorem jest związany z Wenecją, ...włoski komediopisarz, z zawodu prawnik Carlo Goldoni (1707-1793). Autor ponad 200 komedii, który już w młodości uległ urokom teatru i zaczął pisać sztuki, a nawet został członkiem wędrownej trupy. Jednak nie porzucił myśli o mieszczańskim stylu życia. Po uzyskaniu dyplomu uniwersyteckiego kontynuował karierę adwokacką. W 1748 roku porzucił zawód prawnika. Zawarł umowę z trupą Medebacha i zobowiązał się dostarczać dla niego 10 sztuk rocznie. W 1750 nawet powiększył tę liczbę do 16. Następnie związał się z innym teatrem, jednak nie udało mu się uniknąć zaciekłej rywalizacji z dwoma innymi dramatopisarzami weneckimi. Zniechęcony ich wypowiedziami opuścił w 1762 Wenecję i przeniósł się do Paryża, by wesprzeć występujący tam teatr włoski. Gdy współpraca z teatrem nie przynosiła oczekiwanych rezultatów, został tymczasowo nauczycielem na dworze wersalskim. Goldoni przeciwstawił się i odnowił formę schyłkowej commedia dell’arte. Głosił powrót do pełnego, literackiego tekstu, do realizmu w przedstawieniu obyczajów, do prostego języka bez wymyślności barokowego stylu. Przeprowadzenie tej zmiany nie było łatwe. Goldoni musiał przekonać nie tylko publiczność, ale i aktorów, niechętnych do podporządkowania się woli autora, ani też odrzucenia maski i skupieniu się na mimice twarzy. Początkowo uciekał się do kompromisu i szczegółowo opracowywał jedynie główną rolę, reszta zaś sztuki zachowywała charakter scenariusza. Z jego licznych dzieł, dziełami o trwałej wartości pozostało kilkanaście komedii pełnych werwy, których pogodny optymizm tchnie atmosferą oświecenia. Okazał się zwłaszcza mistrzem w oddaniu środowiska, obyczajów i języka ludzi z Wenecji. Niniejszy tom rozpoczyna La moglie saggia (Mądra żona), sztuka w trzech aktach, napisana i wystawiona po raz pierwszy w Wenecji podczas karnawału w 1752 roku. Goldoni do grona swych bohaterek, którym męskie niegodziwości udaje się zwyciężyć dobrocią i cnotą, dodaje, stanowiącą przykład mądrości i wierności małżeńskiej, Rosaurę, zaniedbywaną żonę hrabiego Ottavio. Mąż, ulegając dzikiej namiętności do Beatrycze, próbuje pozbyć się cnotliwej żony Rosaury, trując ją. Rosaura, odkrywszy zbrodniczą intrygę, udaje, że wypiła truciznę i umiera, by odzyskać męża, któremu - skruszona - udzieli w końcu przebaczenia. Druga w kolejności, La vedova scaltra (Sprytna wdówka), została napisana i wystawiona w Wenecji w 1748 roku. Akcja utworu toczy się podczas karnawału. Tytułowa bohaterka Rosaura ma problem z wyborem jednego z czterech kawalerów reprezentujących cztery kraje: Anglię, Francję, Hiszpanię i Włochy. Sprytna i inteligentna bohaterka, wykorzystując trwający karnawał i używając kostiumów i masek, upodabnia się do rodaczek każdego z mężczyzn, chcąc w ten sposób sprawdzić, który nich naprawdę ją kocha. Goldoni w zabawny sposób pokazuje rożne narodowe przywary, zazdrość Włocha, dumę Hiszpana etc. Trzeci utwór to Il servitore di due padroni (Sługa dwóch panów), z 1745 roku. W centrum komedii, zgodnej z tradycją komedii dell’arte, znajduje się Truffaldino, sługa dwóch panów, który aby nie ujawnić swojego oszustwa i realizować swój jedyny cel, czyli najeść się do syta, snuje niewiarygodną historię, wywołując jedynie nieporozumienia i kłopoty. W zamieszczonym na kartach dzieła spisie treści tom winna zamykać napisana w 1760 roku La guerra (Wojna), wieńczy go jednak L'amore paterno…, sztuka w napisana w 1762 roku i wystawiona po raz pierwszy na początku lutego 1763 roku w Paryżu. Pantalone, który wraz z dwiema córkami Clarice i Angeliką przeniósł się do stolicy Francji, zmuszony jest żyć w ubóstwie, nie mogąc skorzystać ze spadku pozostawionego mu przez niedawno zmarłego brata. Mimo biedy, korzystne ekonomicznie małżeństwa córek uważane są przez uczciwego ojca za niedopuszczalne. W końcu jednak sytuacja się odwraca.- All metadata published by Europeana are available free of restriction under the Creative Commons CC0 1.0 Universal Public Domain Dedication. However, Europeana requests that you actively acknowledge and give attribution to all metadata sources including Europeana
Provider: - Institution: - Data provided by Europeana Collections- All metadata published by Europeana are available free of restriction under the Creative Commons CC0 1.0 Universal Public Domain ...Dedication. However, Europeana requests that you actively acknowledge and give attribution to all metadata sources including Europeana
Provider: - Institution: - Data provided by Europeana Collections- All metadata published by Europeana are available free of restriction under the Creative Commons CC0 1.0 Universal Public Domain ...Dedication. However, Europeana requests that you actively acknowledge and give attribution to all metadata sources including Europeana
Provider: - Institution: - Data provided by Europeana Collections- All metadata published by Europeana are available free of restriction under the Creative Commons CC0 1.0 Universal Public Domain ...Dedication. However, Europeana requests that you actively acknowledge and give attribution to all metadata sources including Europeana
Provider: - Institution: - Data provided by Europeana Collections- All metadata published by Europeana are available free of restriction under the Creative Commons CC0 1.0 Universal Public Domain ...Dedication. However, Europeana requests that you actively acknowledge and give attribution to all metadata sources including Europeana
