Tolerančni patent cesarja Jožefa II. iz leta 1781 se med drugim sklicuje na dobre izkušnje z že udejanjeno toleranco v oboroženih silah. V njih je bila sicer omejena toleranca zaukazana že pred ...uradno tolerančno zakonodajo. Izražena je bila tako v vojaških pravilnikih kot v pogojih za dodelitev najvišjega vojaškega odlikovanja Habsburške monarhije, Militär-Maria-Theresien-Orden. Motiv za to zgodnjo toleranco ni bila toliko ideja tolerance sama po sebi, ampak pragmatična drža, ki se je osredotočala na vojaško učinkovitost, in skrb, da ne bi prihajalo do konfliktov znotraj oboroženih sil. Vojska ni bila le neko področje, na katerem bi se manjšine, kot so bili evangeličani ali Judje, lahko emancipirale, bila je celo model za obravnavanje pripadnikov manjšin tudi sicer. Kljub protireformaciji in prepovedi drugačne pripadnosti od katoliške je bilo v avstrijskih habsburških oboroženih silah dejansko večje število evangeličanov. Vojska je bila model in vzgled tudi v razmišljanjih, ki so predhodila Tolerančnemu patentu. Motive za Tolerančni patent lahko najdemo v idejnem svetu razsvetljenstva in v državnem utilitarizmu. K razsvetljenskemu mišljenjskemu vzorcu sodi tudi to, da sta v oboroženih silah že pred letom 1781 več štela vojaška zmožnost in s tem dokazani patriotizem kot pa pripadnost neki verski skupnosti. Tolerance pa ne smemo izenačevati z enakopravnostjo. Evangeličanom (in pravoslavnim) še vedno ni bilo dovoljeno javno prakticiranje vere. Zato v vojski tudi ni bilo institucionalizirane evangeličanske duhovne oskrbe Seelsorge. Pogosto menjavanje garnizonov in velike razdalje do bližnjih cerkvenih občin so duhovno oskrbo evangeličanov še oteževali. Posledica tega je bila, da je bilo kljub toleranci tudi v vojski svobodno in urejeno prakticiranje religije za protestante komaj mogoče. Preko zasebnih pobud pa je vendarle kmalu nastalo nekaj vojaških evangeličanskih občin, na primer v Pragi pod vplivom kasnejšega feldmaršala von Wurmserja. Seveda so Tolerančni patent spremljale omejitve, toda v splošnem so se začele stvari obračati na bolje.
Jednym z dążeń józefinizmu było utworzenie autonomicznego Kościoła narodowego, połączonego z Rzymem. W realizację tego zadania wpisywał się nurt „antyzakonny” w polityce kościelnej Austrii. Celem ...artykułu jest przedstawienie ustawodawstwa austriackiego (w omawianym okresie) dotyczącego kwestii zakonnych. Należy pamiętać, że są to przepisy wydane przez panujących cesarzy, a nie instrukcje, komentarze, zalecenia wydawane przez Gubernium we Lwowie. Na szczególną uwagę zasługują przepisy Marii Teresy oraz Józefa II. Pierwsza podkreślała nie tylko suwerenność państwa wobec Kościoła, ale także nadrzędność i prawo kontroli w sprawach, które powinny być domeną władzy cywilnej. Interesom państwa miały być podporządkowane wszystkie dziedziny życia i instytucje, włączając w to również zakony. Z kolei Józef II swoją reformą objął całą dziedzinę życia zakonnego, także tę wewnętrzną, gdzie posuwał się do regulowania zbyt drobiazgowych kwestii. W swoich przepisach chciał odseparować zakony od wpływu kurii rzymskiej, a oddać je pod władzę biskupów krajowych, na których rząd mógł wywierać większy wpływ.
W wyniku pierwszego rozbioru Polski pod panowaniem Habsburgów znalazło się 137 gmin żydowskich i około 200 000 ludności żydowskiej Rusi Czerwonej, województw bełskiego, krakowskiego, sandomierskiego ...oraz podolskiego. Generalnie antysemicko nastawiona administracja terezjańska napotkała na niezwykle liczną ludność żydowską, z jej szczególną rolą gospodarczą, daleko idącymi politycznymi i fi skalnymi uprawnieniami kahałów oraz z ogromnym zadłużeniem gmin żydowskich. Przy równoczesnej rosnącej presji fi skalnej i gospodarczej na ludność żydowską oraz próbami ograniczenia jej liczby poprzez różne restrykcje, w zasadzie nie naruszono autonomii kahałów. Reformy józefińskie utorowały z jednej strony drogę dla obywatelskiej emancypacji Żydów, z drugiej jednak zniosły żydowskie instytucje autonomiczne.
Provider: - Institution: - Data provided by Europeana Collections- Streszcz. ang., niem.- All metadata published by Europeana are available free of restriction under the Creative Commons CC0 1.0 ...Universal Public Domain Dedication. However, Europeana requests that you actively acknowledge and give attribution to all metadata sources including Europeana
Provider: - Institution: - Data provided by Europeana Collections- All metadata published by Europeana are available free of restriction under the Creative Commons CC0 1.0 Universal Public Domain ...Dedication. However, Europeana requests that you actively acknowledge and give attribution to all metadata sources including Europeana
Utrecht
plaatrand: hoogte 129 mm
plaatrand: breedte 78 mm
materiaal: papier
techniek: etsen
techniek: graveren (drukprocédé)
Buste naar links van Jozef II, Duits keizer in een ovaal.
PDF
