Rad prati tridesetogodišnju genezu sukoba SAD-a i Libije i analizira primijenjenu strategiju diplomacije prinude koja je obilježena turbulentnim preokretima. Reaganova protuteroristička strategija iz ...80-ih godina prošlog stoljeća uvelike je obilježena, i u jednu ruku određena, hladnoratovskom konstelacijom odnosa i obrascima ponašanja. Raspadom Sovjetskog Saveza dolazi do kolosalnih promjena koje su imale utjecaj i na Gadafija koji je odbacio revolucionarno obojenu retoriku, terorizam i oružje za masovno uništavanje (OMU), te se priključio međunarodnoj koaliciji u globalnom ratu protiv terorizma i prigrlio liberalističke premise otvorenog tržišta i međunarodnih investicija. Nakon godina regeneracije odnosa Libija se 2011. ponovno našla u ulozi odmetnute države. Gadafi je odbio postavljeni ultimatum da odstupi s vlasti i njegov dugogodišnji strah (i predviđanje) se ostvario – saveznici su izvršili vojnu intervenciju, a Gadafija su ubili pobunjenici u listopadu te godine. Analiza pokazuje kako se Gadafi, sve do posljednje faze, uspješno prilagođavao zahtjevima međunarodne zajednice primjenom quid pro quo načela. S druge strane, u posljednjoj fazi koja je izašla iz okvira ograničenih zahtjeva, stvoreno je zero-sum okruženje u kojem jedino poraz protivnika znači preživljavanje te je u tom kontekstu apsolutni otpor bio jedina racionalna opcija za Gadafija.
Cilj autorke ovog rada je da prikaže koncept „odgovornosti za zaštitu“ u svetlu zaštite ljudskih prava i sve izazove sa kojima je bila suočena njegova primena u intervenciji u Libiji 2011. godine. U ...prvom delu rada istražuju se nastanak i razvoj koncepta ljudskih prava, sa posebnim naglaskom na Univerzalnoj deklaraciju o ljudskim pravima iz 1948. godine. Drugi deo rada posvećen je konceptu „odgovornosti za zaštitu“, koji je
kao najefikasniji izraz potrebe da se definiše koncept koji će uključiti međunarodnu zajednicu u proces efikasne zaštite stanovništva i njihovih osnovnih ljudskih prava. Koncept je definisan tako da podrazumeva tri odgovorosti: odgovornost za prevenciju, odgovornost za reakciju i odgovornost za obnovu, čime je upotreba sile postavljena kao krajnji korak, a kao primarni zadatak se postavlja prevencija nasilja rešavanjem korena i uzroka potencijalne krize. U trećem delu rada analizira se intervencija u Libiji 2011. godine sa aspekta primene pomenutog koncepta. Uočavaju se osnovni problemi sa kojima se taj koncept suočava, u svetlu zloupotrebe ljudskih prava intenziviranjem stradanja civila i uvećanjem broja žrtava. Zaključujemo da primena „odgovornosti za zaštitu“ ostaje neophodan mehanizam zaštite i prevencije kršenja osnovnih ljudskih prava na međunarodnom nivou, uz rešavanje problema implementacije akcije, koje podrazumeva uspostavljanje mehanizma za nadgledanje sprovođenja intervencije i preciziranje kriterijuma i smernica za njeno sprovođenje.
Nakon promjene vlasti u Libiji 1969. i dolaskom Muamara Gadafija na čelo zemlje, započinje razdoblje snažnije i svestranije političke i ekonomske suradnje Jugoslavije i Libije. Jačanju političke ...suradnje pridonijela je bliskost gledišta o mnogim međunarodnim pitanjima, a jačanju gospodarske suradnje češće razmjene privrednih delegacija. U trenutku posjeta libijskoga šefa države Jugoslaviji, aktualni događaji u međunarodnim odnosima bili su zaoštravanje odnosa na Bliskom istoku i rogu Afrike, stanje unutar Pokreta nesvrstanih nakon konferencije u Colombu 1976. te održavanje pripremnoga sastanka Konferencije o europskoj sigurnosti i suradnji u Beogradu. Razgovori su pokazali da su jugoslavensko i libijsko stajalište o rješavanju palestinskoga pitanja identični, tj. da treba podržati Palestinsku oslobodilačku organizaciju kao jedinoga legitimnog predstavnika palestinskoga naroda. Eritrejsko pitanje obilježilo je razgovore o situaciji na roku Afrike. Stavovi o rješavanju toga pitanja bili su identični, u smislu da treba ići u postizanje dogovora u okviru federalnoga odnosa Eritreje i Etiopije. Podjele među nesvrstanim zemljama zabrinjavale su jugoslavensko rukovodstvo u cjelini i osobito jugoslavenskoga predsjednika, stoga je morao podsjećati libijskoga gosta, čija je politika također bila dijelom tih podjela, da je najvažnije zadržati jedinstvo nesvrstanih zemalja. Pitanje sudjelovanja neeuropskih sredozemnih i nesvrstanih zemalja na beogradskom sastanku KESS-a bilo je od velike važnosti za Jugoslaviju i Libiju, ali jugoslavensko rukovodstvo nije blagonaklono gledalo na libijsko uvjetovanje stavovima o Izraelu i PLO-u. U konačnici,iako su u cjelini razgovori između jugoslavenskoga i libijskoga šefa države pokazali da postoji velika bliskost u mišljenjima i stavovima o aktualnim međunarodnim događajima, otkrili su i da Jugoslavija nije bila spremna podržavati libijske stavove ako su predstavljali opasnost za pojedine jugoslavenske vanjskopolitičke ciljeve.
Con il cambio di potere in Libia e l’ascesa di Muammar Gheddafi, inizia un periodo di collaborazione politica ed economica più forte e diversificata tra la Libia e la Jugoslavia. A rafforzare la collaborazione politica fu anche la vicinanza nei punti di vista su numerose questioni internazionali mentre quella economica fu supportata da uno scambio più frequente di delegazioni economiche. Al momento della visita del presidente libico alla Jugoslavia, gli avvenimenti internazionali del momento erano contrassegnati da rapporti sempre più tesi nel Vicino Oriente e nel Corno d’Africa, dalla situazione all’interno del Movimento dei paesi non allineati in seguito alla conferenza di Colombo del 1976 e lo svolgimento della riunione preparatoria per la Conferenza sulla sicurezza e sulla cooperazione in Europa tenutasi a Belgrado. Lo scambio di opinioni rivelò che l’atteggiamento jugoslavo e libico sulla soluzione della questione palestinese era lo stesso ossia che bisognava appoggiare l’OLP quale unico rappresentante legittimo del popolo palestinese. La discussione sulla situazione in essere nel Corno d’Africa fu incentrata sulla questione dell’Eritrea. Entrambi i paesi mantennero lo stesso atteggiamento nei confronti di tale situazione ritenendo che si dovesse raggiungere un accordo entro i limiti del rapporto federale tra Eritrea ed Etiopia. L’intera dirigenza jugoslava e in special modo il presidente jugoslavo, erano preoccupati dalle divisioni tra i paesi non allineati e fu necessario quindi far presente all’ospite libico, la cui politica contribuiva a tali divisioni, che l’obiettivo più importante era quello di mantenere l’unità dei paesi non allineati. La questione della partecipazione dei paesi mediterranei non europei e dei paesi non allineati alla riunione della CSCE di Belgrado fu di grande importanza sia per la Jugoslavia sia per la Libia, ma la dirigenza jugoslava non vedeva di buon occhio le condizioni libiche dettate dall’atteggiamento verso l’Israele e l’OLP. In conclusione, anche se in linea di massima il dialogo tra il presidente jugoslavo e libico fece trasparire un’opinione affine sulle questioni e sugli atteggiamenti nei confronti degli avvenimenti internazionali dell’epoca, esso rivelò anche che la Jugoslavia non era pronta ad appoggiare la posizione libica qualora rappresentasse una minaccia per determinati obiettivi della politica estera jugoslava.
After the change of government in Libya and establishing Muammar Gaddafi as the head of the country, a period of stronger and more comprehensive political and economic cooperation between Yugoslavia and Libya begins. The closeness of views on many international issues contributed to the strengthening of political cooperation, and the more frequent exchange of economic delegations to the strengthening of economic cooperation. At the time of the Libyan head of stateʼs visit to Yugoslavia, current events in international relations were deteriorating relations in the Middle East and the Horn of Africa, the situation within the Non-Aligned Movement after the 1976 Colombo conference and the CSCE preparatory meeting in Belgrade. The talks showed that the Yugoslav and Libyan positions on resolving the Palestinian question are identical, i.e. that PLO should be supported as the only legitimate representative of the Palestinian people. The Eritrean issue was the main point of the talks on the situation within Africa. The views on resolving this issue were identical in the sense that an agreement should be reached within the federal relationship between Eritrea and Ethiopia. Divisions among non-aligned countries worried the Yugoslav leadership in general and the Yugoslav president in particular, so he had to remind the Libyan guest, whose policies were also part of those divisions, that the most important thing was to maintain the unity of non-aligned countries. The issue of the participation of non-European Mediterranean and nonaligned countries in the Belgrade meeting of the CSCE was of great importance for Yugoslavia and Libya, but the Yugoslav leadership did not look favourably on Libyans conditioning the stance towards Israel and PLO. Finally, although the talks between the Yugoslav and Libyan heads of state showed that there was great closenessin opinions and views on current international events, they also found that Yugoslavia was not ready to support Libyan positions if they posed a threat to certain Yugoslav foreign policy goals.
Rad prati tridesetogodišnju genezu sukoba SAD-a i Libije i analizira primijenjenu strategiju diplomacije prinude koja je obilježena turbulentnim preokretima. Reaganova protuteroristička strategija iz ...80-ih godina prošlog stoljeća uvelike je obilježena, i u jednu ruku određena, hladnoratovskom konstelacijom odnosa i obrascima ponašanja. Raspadom Sovjetskog Saveza dolazi do kolosalnih promjena koje su imale utjecaj i na Gadafija koji je odbacio revolucionarno obojenu retoriku, terorizam i oružje za masovno uništavanje (OMU), te se priključio međunarodnoj koaliciji u globalnom ratu protiv terorizma i prigrlio liberalističke premise otvorenog tržišta i međunarodnih investicija. Nakon godina regeneracije odnosa Libija se 2011. ponovno našla u ulozi odmetnute države. Gadafi je odbio postavljeni ultimatum da odstupi s vlasti i njegov dugogodišnji strah (i predviđanje) se ostvario – saveznici su izvršili vojnu intervenciju, a Gadafija su ubili pobunjenici u listopadu te godine. Analiza pokazuje kako se Gadafi, sve do posljednje faze, uspješno prilagođavao zahtjevima međunarodne zajednice primjenom quid pro quo načela. S druge strane, u posljednjoj fazi koja je izašla iz okvira ograničenih zahtjeva, stvoreno je zero-sum okruženje u kojem jedino poraz protivnika znači preživljavanje te je u tom kontekstu apsolutni otpor bio jedina racionalna opcija za Gadafija.
Uspostavom Predsjedavajućeg vijeća od devet članova, koje je trebalo preuzeti kontrolu nad Narodnom vojskom Libije i Vladom narodnog sporazuma (VNS) pod patronažom Fajeza el-Šeraja, LPS, koji je ...podržalo Vijeće sigurnosti UN-a Rezolucijom 2259, trebao je izvući Libiju iz naizgled neukrotivog unutarnjeg oružanog sukoba. Međutim, u studenom 2016. godine Libija je i dalje duboko podijeljena zemlja u kojoj se nastavljaju borbe protiv elemenata Islamske države unutar i oko Sirta te jača VNS-ova opozicija iz elemenata prethodnog ONK-a i Predstavničkog doma.
Kada je 2011. godine libijski diktator Muammar Gaddafi odgovorio na pobunu protiv svoje vlasti teškim kršenjima ljudskih prava, Vijeće sigurnosti je, pozivajući se na načelo “odgovornosti pružanja ...zaštite” (RtoP) usvojilo Rezoluciju 1973, kojom je ovlastilo države na upotrebu oružane sile kako bi se zaustavilo stradavanje civila u Libiji. Taj čin Vijeća sigurnosti dao je naslutiti da je načelo RtoP zaživjelo i da će ono poslužiti kao učinkovito sredstvo u borbi za očuvanje ljudskih prava i u budućim slučajevima. No sukob u Siriji koji je uslijedio nedugo nakon toga pokazao je da su takva predviđanja bila preuranjena. Stalne članice Vijeća sigurnosti u slučaju Sirije nisu zauzele jedinstveni stav pa rezolucija kojom bi se ovlastilo države na upotrebu sile s ciljem sprječavanja humanitarne katastrofe nije usvojena.
U članku se analiziraju sukobi u Libiji i Siriji te reakcija međunarodne zajednice na svaki od njih. Osobito se istražuju razlozi različitog postupanja Vijeća sigurnosti u dvama slučajevima koji, iako se razlikuju u nizu značajki, imaju bitnu zajedničku karakteristiku – kršenje ljudskih prava stanovništva od strane središnje vlasti.
Zaključak je članka da kod odlučivanja u Vijeću sigurnosti o poduzimanju oružanih intervencija, pa bile one uzrokovane i humanitarnim razlozima, države ne nastupaju principijelno, već u praksi uvijek gledaju i svoje strateške i druge interese. Tek kada ti interesi koincidiraju s humanitarnom katastrofom, RtoP načelo – točnije, njegov aspekt “reakcije” – biva primijenjeno.
Delavci novomeškega gradbenega podjeta Pionir so delali tudi v tujini. Fotografija prikazuje naselje bivalnih kontejnerjev v puščavi v Libiji, kjer so delavci prebivali. Fotografijo je prispeval g. ...Jože Kraus.
Fotografija prikazuje sodelavca tovarne Pionir iz Novega mesta,ki sta na začasnem delu v Libiji. Slikana sta v puščavi s kamelo. Gradivo je prispeval g. Jože Kraus.
Prvi zapis o nalazu vrste Kyphosus vaigiensis (Ribe: Kyphosidae) na sredozemnoj obali Libije.
Pretpostavlja se da je ova vrsta u Sredozemlje stigla iz Crvenog mora preko Sueskog kanala.
Ističemo ...potrebu taksonomskog istraživanja roda Kyphosus u Sredozemlju
PDF
