HOW MUCH OF A FATHER, HOW MUCH OF A MOTHER IS THERE IN THE POLISH OJCZYZNA FATHERLAND? ONCE AGAIN ABOUT THE ROLE OF ETYMOLOGICAL DATA IN THE RECONSTRUCTION OF THE LINGUISTIC WORLDVIEW The author ...assumes that (1) etymological data are ethnolinguistically relevant, (2) the task of etymological research is to detect the original meaning of a word (to find the original semantic motivation) and to reach a world that disappeared, but, at the same time, remained a part of the present, (3) the focus of the research should shift from formal interests to broadly understood semantics (reconstruction of the conceptualization processes that accompany the nominations and of the linguistic image of the words hiding behind words). Based on this, the author undertakes the analysis of the names for the fatherland in the Polish language. To do this, she compares the Polish lexis and its onomasiological basis with the corresponding vocabulary of other Slavic languages. According to the author, studying the semantics of a whole group of words allows us to discover the basic cognitive situation, i.e. the generalized experience of a specific linguistic and cultural community. Using dictionary data and studies of the concept of the “fatherland” in Slavic languages, the author analyses the names related to the Polish concept of OJCZYZNA: lexical and semantic nests such as “ojczyzna i patria” homeland and patria, “macierz “motherland”, “państwo” “state” and “kraj” country, and she extracts the underlying cultural “codes”: (1) kin and family, (2) home, (3) power and dominion, and (4) land. The author also shows the coherence of these codes and the image of the fatherland that emerges from them.
Celem opracowania jest rekonstrukcja sposobu profilowania obrazu człowieka w polsko- i rosyjskojęzycznym obrazie świata na podstawie wybranych źródeł leksykograficznych od 1 poł. XX wieku do przełomu ...wieków XX i XXI. Podstawę materiałową stanowią dane zaczerpnięte z artykułów hasłowych leksemów należących do gniazda słowotwórczego człowiek, tj. człowiek, człowieczeństwo, człowieczy, człowiecze oraz ludzie, lud, ludzki, ludzik. Badałem także ich rosyjskie odpowiedniki: человек, человечность, человечный, человеческий, человечий, люди, людской. Badania prowadzone były z zastosowaniem metodologii językowego obrazu świata. Zgromadzony materiał uporządkowany został za pomocą faset. Głównym celem badań było udowodnienie tezy, iż mimo że języki polski i rosyjski są bliskie genetycznie, a także geograficznie, to ze względu na odmienną historię uwidaczniają się pomiędzy nimi znaczące różnice w sferze pojęciowej. Rezultatem pracy jest potwierdzenie postawionej tezy: istnieją znaczące różnice między sposobami profilowania obrazu człowieka w językach polskim i rosyjskim, o czym świadczy odmienna hierarchia faset. W materiale polskojęzycznym reprezentowane największą liczbą przykładów są fasety: pochodzenie, sfera aksjologiczna, charakter, działalność, człowiek jako gatunek, natomiast w materiale rosyjskojęzycznym: relacje zawodowe, relacje ogólnoludzkie, charakter, sfera aksjologiczna, człowiek jako gatunek.
Zakłada się, że maski istnieją w różnych formach w różnych kulturach i maskę językową należy traktować jako wyraz kulturowego zakorzenienia języka. Z tej perspektywy ważne wydaje się zidentyfikowanie ...aspektów zdeterminowanych kulturowo, które okazują się być ukazywane lub ukrywane w wyrażeniach językowych. Ponieważ maska prezentuje jedynie wybrane aspekty danego pojęcia/zjawiska, może równie dobrze zmienić jego ładunek aksjologiczny. Postawiono zatem pytania badawcze: czym jest maska w języku, czy sprzyja komunikacji i jak funkcjonuje w rzeczywistym dyskursie?
Dotychczas wiele uwagi poświęcono zagadnieniu języka oficjalnej propagandy epoki socjalizmu, brak jednak publikacji o charakterze lingwistycznym dotyczących zakresu semantycznego pojęcia „cenzura” w ...kontekście ustroju socjalistycznego. W celu wypełnienia tej luki przeanalizowano definicje wyrazu „cenzura” zaczerpnięte z wybranych słowników oraz encyklopedii o treści ogólnej wydanych w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (od roku 1940 do 1991) oraz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (w latach 1959–1988). Badanie ma na celu rekonstrukcję i porównanie obrazów cenzury utrwalonych w definicjach leksykograficznych oraz ustalenie, czy obraz tego pojęcia uległ zmianie pod wpływem poszerzania ram wolności słowa w obu państwach. W toku badania wykazano, że w definicjach hasła „cenzura” widoczny jest znaczący wpływ oficjalnej ideologii na język w postaci wyraźnego zunifikowania definicji cenzury w obu państwach.
W tym artykule macierzyństwo zostało ukazane jako realizacja powołania kobiety do urzeczywistnienia obrazu i podobieństwa do Boga. Tajemnica stworzenia łączy się z obdarowaniem człowieka życiem ...duchowym, które wprowadza go w pokrewieństwo z Bogiem. Macierzyństwo realizuje się na poziomie osobowo-etycznym, a nie tylko biofizjologicznym, jako wolna i świadoma odpowiedź kobiety do udziału w dziele stwarzania. Otwierając się na dar nowego życia, kobieta staje się bezinteresownym darem z siebie samej, uczestniczy w stwórczej mocy Boga i w złączeniu z ojcostwem, odzwierciedla tajemnicę odwiecznego rodzenia w Bogu.
WHAT IS INCLUDED IN THE POLISH LEXEME KORONAPARTY? THE LINGUISTIC IMAGE OF PANDEMIC JOKES TOLD BY THE POLISH STUDENTS (BASED ON SURVEY DATA)
This article attempts to create a cognitive definition of ...the meaning of the Polish lexeme koronaparty on the basis of experimental data obtained among Polish students through a survey. The experiment was conducted in February 2021. Fifty students took part in it. First, they answered the question: What do you think the word koronaparty means? Second, they built sentences including the koronaparty lexeme. As a result, 53 responses were obtained and 46 sentences were made with the use of the koronaparty lexeme. The collected data allowed for the preparation of a synthetic cognitive definition of the meaning of the word. The categorial semantic feature of the koronaparty is the occurrence of the event during the pandemic. The meaning of koronaparty may include as follows: 1. “social gathering at high risk of developing Covid-19: with the participation of people infected with Covid-19, without sanitation requirements and restrictions / usually secret / live”; 2. “social gathering during which sanitary requirements and restrictions are respected: open and live, e.g. a wedding with a limited number of people, going to the theatre or to a concert with a face mask and social distance, etc.”; 3. “online social gathering (via Zoom, Skype, FaceTime etc.), official cultural event (e.g. concert, performance, etc.) or private gathering such as watching movies and/or drinking alcohol together”.
The main purpose of the article is to present the role of the image as an important element of the information message. The article is descriptive, based on existing materials and analysis of the ...content of scientific publications in the field of information visualization. The author agrees with the presented content that the infographic is now one of the main elements of communication. It shows its importance referring to the problems of perception and concepts related to the change of the discourse treating the image.
Celem artykułu jest omówienie multimodalnego charakteru reklamy, która w znacznym stopniu wykorzystuje w swoim przekazie perswazyjnym połączenia dwóch systemów semiotycznych: obrazu i tekstu. Pomimo, ...iż obraz i tekst materializują się poprzez różne formy i za pomocą odmiennych znaków, to wchodząc ze sobą w interakcje, zaczynają tworzyć jedną komunikacyjną całość, dopełniając się tak w swoich formach, jak i treściach. Połączenia obrazowo-tekstowe są nie tylko atrakcyjne dla odbiorcy, ale też generują w nim nowe asocjacje i oddziałują w różnym stopniu na odbiór i rozumienie przekazywanych treści. Dlatego też ważne jest nazwanie tych relacji w celu zdefiniowania ich obszaru i potencjału percepcyjnego. Opisane w tekście relacje obrazowo-tekstowe będące schematami przestrzenno-składniowymi, informującymi i retoryczno-semantycznymi, zostały przeanalizowane zgodnie z propozycją H. Stöckla i wpisują się w aparat badawczy multimodalnej lingwistyki tekstu. Ponadto w artykule opisano różnice i podobieństwa występujące między obrazem i tekstem, a także zwrócono uwagę na intertekstualność i interobrazowość, które niejednokrotnie stanowią integralną część reklamy.
Kult Matki Bożej w czerwińskim kościele Kanoników Regularnych sięga początków kościoła. Poświęcony był Najświętszej Marii Pannie, co potwierdza bulla papieża Hadriana IV z 1155 roku. Patronka ...kościoła i opactwa zawsze otaczana była tam szczególną czcią, o czym świadczy liturgia i zwyczaje klasztorne. W 1612 r. Łukasz z Łowicza na zlecenie kanoników regularnych czerwińskich wykonał obraz Matki Bożej (ryc. 1, 2) wzorowany na Matce Boskiej Śnieżnej (S. Maria Maior, Salus Populi Romani, ryc. 1) z Rzymska bazylika Santa Maria Maggiore. Około 1630 r. obraz umieszczono na nowym ołtarzu głównym. Czczony przez wiernych, stał się znany jako cudowny. Cuda były świadczone od 1647 r., a oficjalnie uznane w 1648 r. Kult obrazu Matki Bożej Czerwińskiej w Jej sanktuarium zwanym Jasną Górą Czerwińską trwa nieprzerwanie do dziś. 6 września 1970 r. obraz koronował papieskimi koronami kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski. W czerwińskim sanktuarium zachowało się ponad 100 srebrnych tablic wotywnych ofiarowanych przez pielgrzymów (ryc. 3-10), najstarsza z nich pochodzi z lat 40. XVII wieku
PDF
