The paper describes previous maps of the Diocese of Poreč and Pula and creation of a new map of the Diocese made and published after many changes and long-time research at the Faculty of Geodesy, ...University of Zagreb. The data collection of the general geographic content and the sacral content was the first step for the new map visualization of the Diocese. It also describes different problems for special map contents and observed shortcomings on the previous maps, and how they are solved. The research objective was the creation of the new map of the Diocese based on the collected and verified data, showing the exact borders of the Diocese and current borders of the deaneries with current seats. On the new map (
Main Map
) at a scale of 1:120 000, the parish borders with the seats and names of parishes are depicted for the first time.
The remains of the sewn boat known as Poreč 1, dating to the beginning of the 1st century BC, which was discovered, documented in situ and recovered in 2020, and then re-examined in 2021 prior to ...conservation treatment, adds new information to the already rich archaeological corpus of sewn boats from the northern Adriatic, providing valuable new data for defining local shipbuilding traditions. This article presents the results of the recent archaeological research, interdisciplinary study and preliminary reconstruction.
U venecijanskim institucijama Seminario Patriarcale i Biblioteca del Museo Correr čuva se prepiska između Tommasa Temanze, arhitekta, civilnog i vojnog inženjera te kroničara umjetnosti i Gasparea ...Negrija, najprije novigradskog, a zatim porečkog biskupa. Građa sadrži do sada nepoznate podatke i pomaže u produbljivanju postojećih znanja o Temanzi, biskupu Negriju, njihovu međusobnom odnosu i okolini u okviru koje djeluju. Osim pisama, u Seminario Patriarcale di Venezia čuva se i legenda na kojoj je naznačeno postojanje pet crteža katedrale te su za svaki od listova taksativno nabrojeni elementi što su na njima prikazani. U istom su fondu pronađena dva od navedenih pet nacrta, za koje se na temelju kopije Temanzina pisma doznaje da su djelo njegova pomoćnika Bernarda Silvestrija. Također, istoj građi pripada skica što ju je napravio Tommaso Temanza i koja je najvjerojatnije služila kao pripremno djelo za danas izgubljeni Silvestrijev nacrt. Crteži Silvestrija i Temanze nastali su 1753. godine te je riječ o najstarijim dosad poznatim prikazima porečke stolnice.
U radu su analizirani tekstovi židovskih hodočasnika koji su u razdoblju od prve polovice 15. do druge polovice 16. st. prošli hrvatskom obalom Jadrana na putu u Erec Izrael. Obrađeni su motivi ...putovanja, imovinsko stanje i zanimanje te odnos sredine u kojoj su boravili kao pripadnici talijanske zajednice aškenaza. Ujedno su komparirani svi karakteristični sadržajni elementi tekstova s putopisima napisanima od strane kršćanskih hodočasnika kako bi se uočile sličnosti i razlike.
Autor detaljno raščlanjuje dvije žalbe koje je porečki biskup Bonifacije (1282. – 1305.) predstavio Svetoj Stolici. Dosad je bila poznata samo jedna Bonifacijeva žalba izdana u krajnje manjkavoj ...ediciji koju je priredio Pietro Kandler, datiravši ju pritom pogrešno u 1301. godinu. Ta pogrešna datacija, nekritički preuzimana do danas, urodila je nizom neodrživih interpretacija koje ovaj prilog ispravlja. Na temelju podrobne analize obiju žalbi zaključuje se da je Bonifacije pisao Svetoj Stolici krajem 13. stoljeća dok je još uvijek bio živ njegov metropolit s kojim je bio u sukobu, akvilejski patrijarh Rajmund della Torre (1273. – 1299.). Rad završava kritičkom priredbom obiju žalbi.
The author analyzes in detail the two appeals presented to the Holy See by the Poreč bishop Boniface (1282 1305). Since so far only one appeal of Boniface has been analyzed in the existing literature, and this one was wrongly dated in 1301, the author presents new critically prepared transcripts of both appeals. Both appeals have been preserved only in the transcript in the first book of privileges of the Diocese of Poreč. A thorough analysis of both appeals revealed that Boniface wrote to the Holy See at the end of the thirteenth century; more precisely, between the first quarter of 1295 and January 1296, while he was personally present in Rome. Moreover, the analysis undoubtedly points out that the Poreč bishop complained about Raymond della Torre, the Patriarch of Aquileia (1273 -1299), who was his metropolitan and with whom he disputed about the secular authority in Poreč, Rovinj and Motovun, properties that at that time were (only de facto) under Venetian rule. The author also corrects the wrong thesis, which was first expressed by Kandler, and which has been uncritically accepted until today, according to which Vrsar, the only secular property that remained in the possession of the Poreč bishops, was attacked by the patriarch Petar of Ferentino (1299-1301) and his nephew Nikola. Moreover, the author proves that in the period between 1283 and 1289, Vrsar was attacked, looted and set on fire by the soldiers of Patriarch Rajmund, who acted together with his nephew Gottfried della Torre. Finally, the author explains why Pope Boniface VIII, although he issued a charter in January 1296 according to which all disputed properties were returned to the Diocese of Poreč, could not successfully resolve this problem due to three involved parties - the Patriarch of Aquileia, the Bishop of Poreč and the Republic of Venice. Consequently, Poreč Bishop Boniface ended his life as an excommunicated prelate without any success in his mission to recover the secular rights and possessions of his impoverished and weakened diocese.
This paper studies the protected cultural property strategic management conducted by UNESCO, the World Heritage Sites (WHS). Its purpose is to explore the measure to which the system of such cultural ...property management is developed, since its meaning goes beyond the touristic purpose and indicates the world’s cultural property. Two Croatian tourist destinations are examined – Dubrovnik and Poreč. At the end of the paper, a comparative analysis of the two investigated cases is presented with the aim of presenting the research results and designing a personal model and conceptual frame of action to create a more efficient management system for protected heritage at all levels
Župa Žminj bila je dijelom Porečke biskupije, a u državnome smislu potpadala je pod Habsburško Carstvo tijekom 18. stoljeća. U članku je predstavljen vjerski i društveni život ove rimokatoličke župe ...osobito pred kraj prve polovine spomenutoga stoljeća. U prvome redu predstavljene su onodobne crkvene strukture na razini zbornoga kaptola i župe. Donose se kratki biografski podatci o tada djelatnim svećenicima, ukazuje se na etnički sastav župe posredstvom prezimena klerika i laika u vidu gastalda i upravitelja oltara i crkava te se opisuju hodočašća, procesije i ostale pobožnosti koje su karakterizirale ovo mjesto u spomenutome vremenu. Članak se temelji – osim na literaturi – ujedno i na neobjavljenim vrelima, poglavito vizitacijskim zapisnicima i matičnim knjigama župe Žminj.
Visitation records as the basis of our knowledge on the religious practice and social reality are only a part of the documented memory, often accentuating and thus privileging its unpleasant aspects: ...conflicts, difficulties, and disorderly circumstances that had to be appeased, solved, and corrected, which was the aim of all visitations. For this reason, the positive aspects of such religious activities often remain hidden and must be disclosed by carefully reading through the lines of these records. The parish of Žminj, as one reads in historiography, was under the jurisdiction of the Poreč (Parenzo) bishopric during the 18th century, and thus officially part of the Holy Roman Empire. At that time, Žminjština was a predominantly Croatian area, judging from the family names, and the rest of its population was Italian. This situation is reflected in the family names of confraternity gastalds, analyzed in this article, as well as those of administrators of churches and altars. This ethnic composition is also evident in most family names of Žminj’s clergy and the parish priest (despite the inadequacy), which is why the analyzed document also notes the traditional folk costume that he wore. The cohabitation of these two cultural circles was unchallenged and peaceful, in our opinion, and the recorded conflicts among individuals simply reflect personal incompatibilities.
Tko se god bavi lokalnom poviješću zna da su crkveni arhivi bogat i nenadomjestiv izvor za proučavanje mjesta u kojem je gradivo nastalo. Treba znati da su crkveni arhivi strogo zaštićeni kanonskim ...propisima Katoličke crkve. Često se događa da su upravo crkveni dokumenti jedini izvor za lokalnu povijest, u slučajevima kada su arhivi nastali djelovanjem državnih i inih civilnih organa uništeni. Godine 1970., dogovorom između Historijskoga arhiva u Pazinu (danas: Državni arhiv u Pazinu – DAPA) i Porečke i Pulske biskupije i Pazinske apostolske administrature, započelo je popisivanje svih crkvenih arhiva na području navedenih crkvenih organizacija. Dvojica su arhivskih djelatnika, jedan imenovan s crkvene strane (svećenik Ivan Grah), a drugi sa strane Arhiva (profesor Jakov Jelinčić, arhivist), u vrijeme sređivanja i popisivanja navedenih crkvenih arhiva vodili Dnevnik koji je predmet ovoga rada. Vremenski je raspon Dnevnika od 18. prosinca 1970. do 28. listopada 1980. godine. Jakov Jelinčić prepisao je Dnevnik sa svim pogreškama i osobitostima te je priredio i »Kazalo« sjedišta u kojima su se u vrijeme njihova rada nalazili crkveni arhivski fondovi, s naznakom dana kada je fond bio u obradi, sati utrošenih za sređivanje i popisivanje svakoga pojedinog djelatnika, potom rednoga broja pojedinoga mjesta i stranice Dnevnika na kojoj se izvješće o radu nalazi. Zaključno je poglavlje ovoga rada napisao mr. sc. Ilija Jakovljević. Jakov Jelinčić u »Uvodu«, pored isticanja uloge velečasnoga Graha, posebno naglašava zasluge blagopokojnoga porečkog i pulskog biskupa dr. Dragutina Nežića, zatim tadašnjega direktora Arhiva Hrvatske (danas: Hrvatski državni arhiv) Bernarda Stullija i tadašnjega direktora Historijskog arhiva u Pazinu (danas: Državni arhiv u Pazinu) profesora Dražena Vlahova. Ilija Jakovljević u zaključnom poglavlju govori o Grahovim i Jelinčićevim zaslugama, naglašavajući posebno ulogu mons. Graha kao povjesničara i arhivista.
Whoever deals with local history knows that church archives are abundant and irreplaceable sources for studying the place where the archival material was created. It should be noted that the church archives are strictly protected by the canonical regulations of the Catholic Church. It is often the case that church documents are the only source for local history, in cases where archives created by the activity of state and other civilian organisations were destroyed. In 1970, following the agreement made between the Historical Archives in Pazin (today: the Pazin State Archives - DAPA) and the Diocese of Poreč and Pula and the Pazin Apostolic Administration, the listing of all church archives in the area of the two church organizations commenced. Two archival workers, one named by the Church (Ivan Grah, priest), and the other by the Archives (Jakov Jelinčić, archivist), during the time they were active organising and listing the church archives maintained the Logbook, which is the subject of this paper. The time span of the Logbook ranges from 18 December 1970 to 28 October 1980. Jakov Jelinčić copied the Logbook with all the mistakes and peculiarities and prepared the “Index” of the offices where, at the time of their work, church archival fonds were housed, with the indication of the day the fonds was being processed, the hours spent arranging and listing by every employee, followed by the number of individual places and pages of the Logbook where an activity report is located. The closing chapter of this paper was written by Ilija Jakovljević. In the “Introduction”, in addition to emphasizing the role of Reverend Grah, Jakov Jelinčić underlines the merits of the late Bishop of Poreč and Pula Dragutin Nežić, of the then manager of the Archives of Croatia (now Croatian State Archives) Bernard Stulli and the then manager of the Croatian Historical Archives in Pazin (today: The State Archives in Pazin) Dražen Vlahov. In the closing chapter, Ilija Jakovljević speaks about Grah’s and Jelinčić’s merits, emphasizing in particular the role of Msgr. Grah as a historian and archivist.
Chiunque si occupi della storia locale sa che gli archivi ecclesiastici sono una fonte ricca e insostituibile per lo studio del luogo in cui è stato prodotto il materiale. Bisogna sapere che gli archivi ecclesiastici sono rigorosamente protetti dalle norme canoniche della Chiesa cattolica. Succede spesso che proprio i documenti ecclesiastici siano la fonte unica per la storia locale, nei casi in cui gli archivi vengono distrutti tramite l’azione di autorità statali e civili. Nell’anno 1970, con l’accordo tra l’Archivio storico di Pisino (oggi: Archivio di Stato di Pisino – DAPA/ASP) e la Diocesi di Parenzo e Pola e l’Amministrazione apostolica di Pisino, è iniziata la registrazione di tutti gli archivi ecclesiastici sul territorio delle citate organizzazioni ecclesiali. Due operatori archivistici, uno nominato da parte della chiesa (il sacerdote Ivan Grah), e l’altro da parte dell’Archivio (il professore Jakov Jelinčić, archivista), durante l’ordinamento e la registrazione dei citati archivi ecclesiastici, hanno redatto il Registro, oggetto del presente testo. L’arco temporale del Registro va dal 18 dicembre del 1970 al 28 ottobre del 1980. Jakov Jelinčić ha trascritto il Registro con tutti gli errori e particolarità ed ha inoltre redatto l’ “Indice“ delle sedi in cui si trovavano i fondi archivistici ecclesiastici nel periodo del loro lavoro con l’indicazione del giorno in cui il fondo era in elaborazione, delle ore impiegate da parte di ogni operatore per l’ordinamento e la registrazione, poi del numero d’ordine di ogni parte e di pagina del Registro sulla quale si trova il rapporto sul lavoro. Il capitolo finale di questo testo è stato scritto da Dott. Ilija Jakovljević. Jakov Jelinčić nell’ “Introduzione“, oltre a sottolineare l’importante ruolo del venerabile Grah, sottolinea in particolare i meriti del compianto vescovo di Parenzo e Pola, Dott. Dragutin Nežić, di Bernard Stulli, direttore dell’epoca dell’Archivio della Croazia (oggi Archivio di Stato croato), e del professor Dražen Vlahov, direttore dell’epoca dell’Archivio storico di Pisino (oggi: Archivio di Stato di Pisino). Ilija Jakovljević nel capitolo finale parla dei meriti di Grah e Jelinčić, sottolineando in particolar modo il ruolo del Monsignor Grah in quanto storico e archivista.
Zahvaljujući svojoj poziciji na Jadranu i Mediteranu, Istra jetijekom stoljeća bila posjećena od strane brojnih europskih putnika, kojimaje njezina bogata antička baština služila kao inspiracija za ...stvaralaštvo.Razvojem modernoga turizma polovicom 19. stoljeća na istarskompoluotoku razvijaju se prve moderne turističke destinacije, odnosnoklimatska lječilišta. Cilj je rada analizom sekundarnih izvora istražitipovijesni razvoj turizma grada Poreča, jedne od danas najpoznatijihturističkih destinacija u Hrvatskoj. Prvi dio rada posvećen je analizi ranihputopisa i putnika koji su, od kasnoga srednjeg vijeka i renesanse pa sve do19. stoljeća, posjetili i opisali grad Poreč. Glavni dio rada detaljno analizirapovijesni razvoj turizma na području grada Poreča od polovice 19. stoljećado Drugoga svjetskog rata. To je period koji označava početak modernogaturističkog razvoja grada; objavu prvih turističkih vodiča, organiziraneposjete grada te razvoj moderne turističke infrastrukture. Naglasakistraživanja stavljen je na analizu razvoja Poreča kao destinacije ljetnogamorskog kupališta i klimatskoga lječilišta, što ukazuje kako se Poreč prijeviše od sto godina razvijao kao cjelogodišnja destinacija posebnih oblikaturizma.
PDF
