W trakcie kwerendy przeprowadzonej w pierwszym kwartale 2022 roku w Archiwum OO. Karmelitów w Krakowie na Piasku w ramach projektu zatytułowanego „Kultura muzyczna karmelitów w dawnej Rzeczpospolitej ...(XVII–XVIII w.) – rekonesans badawczy”, zwrócono uwagę na dwa inwentarze – niewykorzystane dotąd źródła historyczne, w których znajdują się informacje na temat działalności kapel muzycznych w kościołach karmelitańskich w Rozdole i Horodyszczu w XVIII wieku. Inwentarze te nie były wcześniej znane badaczom. Odnotowano w nich instrumentarium i muzykalia, jakie mieli do dyspozycji muzycy karmelitańscy w II połowie XVIII wieku. Niestety spis muzykaliów z Rozdołu ogranicza się jedynie do podania gatunków (msze, litanie, nieszpory, symfonie, plankty itd.), natomiast z Horodyszcza przynosi jedynie ogólną informację, że „papiery muzyczne rożne znajdują się w szafie przy kapeli”. Z obu inwentarzy wynika również, że obsada kapel w Rozdole i Horodyszczu obejmowała skrzypce, oboje, trąbki, waltornie, a także instrumenty klawiszowe (organy lub pozytyw). Zespoły te mogły zatem wykonywać bieżący, zróżnicowany gatunkowo repertuar. Inwentarze przynoszą cenne informacje o życiu muzycznym mniejszych ośrodków karmelitańskich, zlokalizowanych na wschodzie dawnej Rzeczpospolitej, i zmieniają naszą wiedzę na temat działalności muzycznej karmelitów w tym okresie.
Nieznanym ośrodkiem muzycznym w osiemnastowiecznej Warszawie pozostawał dotychczas kościół kanoników regularnych pw. św. Jerzego na ulicy Świętojerskiej. Tę nieistniejącą już dziś świątynię obrało za ...swoją siedzibę Bractwo Aniołów Stróżów, skupiające głównie kupców i istniejące od przynajmniej 1707 roku. Dzięki dotychczas nieznanej szerzej księdze rachunkowej konfraterni za l. 1746–71 można wysnuć wnioski nie tylko na temat samej organizacji, ale też przeznaczanych przez nią funduszów na muzykę. Autorka niniejszego artykułu analizuje zapiski obecne w księdze, starając się odtworzyć obraz muzykowania w kościele św. Jerzego pod egidą bractwa. W ten sposób wydatki zostają podzielone na te dotyczące kapeli, trębaczy i kotlistów; ponadto odnotowuje się pojedyncze zapiski dotyczące finansowania organisty i zakupu kancjonałów. Kapela zatrudniana przez bractwo to prawdopodobnie zespół zbierany z muzyków warszawskich lub też stała kapela kanoników regularnych z kościoła św. Jerzego. Składało się na nią najczęściej jedenastu muzyków. Uświetniała przede wszystkim odpusty w dniach św. Filipa i Jakuba, św. Stanisława, św. Piotra i Pawła, Nawiedzenia NMP, św. Michała i Św. Aniołów Stróżów. Z kolei czterej trębacze i kotliści to muzycy zatrudniani do gry w trakcie procesji. Odnotowane wydatki to zarówno kwoty pieniężne stanowiące prawdopodobnie zapłatę w gotówce, jak i sumy przeznaczane na poczęstunek dla muzyków; wysokości kwot różnią się od niewielkich do bardzo znacznych. Do artykułu dołączony jest chronologiczny wypis wydatków na muzykę obecnych w omawianej księdze wraz z uroczystościami, które uświetniała kapela, kotliści i trębacze.
Na temelju popisa dobara Osorske biskupije i izvještaja poslijetridentskih vizitacija, u tekstu se raspravlja o katedrali Sv. Nikole u Osoru, istaknutom spomeniku renesansnog graditeljstva čija ...unutrašnjost nije bila predmetom cjelovitog istraživanja. U radu se stoga iznose neobjavljeni podatci o stupnju opremljenosti crkve od posvećenja 1498. godine do početka 17. stoljeća te se rekonstruira položaj oltara u lađama prostrane trobrodne bazilike. Podatci o uređenju katedrale otkrivaju pojačani intenzitet opremanja tijekom prvih desetljeća 16. stoljeća, no taj će početni zanos slabjeti usporedno sa sve većim odumiranjem grada. U drugoj polovici stoljeća, međutim, dolazi do prenošenja tijela lokalnog patrona, sv. Gaudencija, iz njemu posvećene crkve na središnji oltar katedrale, čime je potvrđen primat katedrale Sv. Nikole u Osorskoj biskupiji, zbog povijesnih i društvenih okolnosti de facto predan kolegijalnoj crkvi u Cresu. Raspravlja se, zaključno, o krstionici, sakristiji i stanju crkvene unutrašnjosti tijekom 16. stoljeća, te se upućuje na nekoliko faza kasnijih obnova kojima treba posvetiti pozornost u budućim istraživanjima.
This book is an examination of the uneasy alliance of two confessions, Lutheran and Catholic, at the prominent seventeenth-century Germany court of Dresden. It examines the implications of this ...alliance for the repertoire of sacred art music cultivated there; an influential repertoire that has received only scant attention from scholars.
U radu se govori o kulturi sjećanja u selima oko Nove Kapele. Riječ je o pričama o
vilama, vješticama, duhovima i vragu. Budući da priče nisu cjelovite te nemaju obilježja
usmene predaje, one ...pripadaju kulturi sjećanja. Postoje razne priče o vilama,
vješticama, duhovima i vragu u selima oko Nove Kapele, a koje će biti iznesene u
radu. Prije samih priča, u radu će biti navedeno što je usmena književnost, kako se
ona još naziva, koja su njezina obilježja te što je usmena predaja i što nju obilježava.
Nakon toga, slijede poglavlja o vilama, vješticama, duhovima i vragu te se u svakom
od njih govori o tim bićima, onim što je karakteristično za njih, a ispod tih navoda bit
će navedeni primjeri priča koje su ispričali kazivači u selima oko Nove Kapele.
Drvena kapela sv. Martina u Starom Brodu rijedak je primjer tradicionalnog narodnog graditeljstva s cjelovito očuvanim oslikanim baroknim interijerom. Njezino je očuvanje iznimno važno za lokalnu ...zajednicu jer je kapela glavno okupljalište seljana u vrijeme pogreba i proštenja, a zbog svoje starosti snažan je simbol višestoljetnog opstanka sela unatoč ratovima i poplavama. Stoga se njezina obnova temeljila na vrednovanju cjelovite strukture građevine i njezinih povijesnih oblikovnih vrijednosti te je povezala sve aspekte kulturnog dobra u cjelinu, što se podjednako odnosi na građevinu, oslikanu unutrašnjost i oltar, kao i na primjenu tradicionalnih tehnika gradnje i uključivanje lokalne zajednice u projekt. Zbog toga je u svibnju 2017. godine Hrvatskom restauratorskom zavodu uručeno najviše europsko priznanje na području zaštite i očuvanja kulturne baštine – Nagrada Europske unije za kulturnu baštinu / Nagrada Europe Nostre u kategoriji zaštite baštine.
Fotografija je spomin na mamo Zofijo Okorn (por. Slemenjak) in strica, njenega brata Rada. Nastala je pri Ranžgerjevi (danes Bornškovi) kapeli, pri kateri je tradicionalno na veliko soboto ob 11:15 ...uri blagoslov velikonočnih jedi, v majskih večerih pa se na tem mestu ob pol osmih krajani Prekorij in okolice zbirajo k šmarnični pobožnosti. Prispevala: Breda Šter
PDF