Apoptosis is a form of cell death which is important in many physiological processes. Four apoptotic mechanisms have been identified but two have been well examined: the intrinsic and the extrinsic ...mechanism. Due to many pro/antiapoptotic factors, these processes take place on a physiologically useful level. In cases of apoptosis dysregu lation, illnesses occur such as neurodegenerative diseases combined with an increased level of cell death or cancerogenesis associated with uncontrolled cell proliferation. Apoptosis can be triggered by the activation of the first caspase in a series and stopped by its deactivation, which represents a new challenge: determining the »point of no return«. Besides the antiapoptotic proteins (Bcl 2, Bcl XL), a family of proteins called the Inhibitors of Apoptosis Proteins (IAPs) play a key role in the regulation of apoptosis. Members of the IAP family are: cIAP1, cIAP2, XIAP, Survivin, Livin and TsIAP. Domain BIR is the most important in the IAP structure since it determines their specificity for caspases. The interaction of IAPs with caspases is complex and not completely understood, however, IAPs are considered to be important target proteins in the therapy of tumor and autoimmune diseases.
Apoptoza predstavlja oblik ćelijske smrti i važna je u mnogim fiziološkim procesima. Postoje četiri oblika ćelijske smrti a dva su dobro proučena: unutrašnji i spoljašnji. Zahvaljujući mnogim pro/antiapop- totičkim faktorima, ovaj proces se odvija na fiziološki koris- nom nivou. U slučaju disregulacije apoptoze nastaju bolesti kao što su neurodegenerativna oboljenja udružena sa povišenim nivoom ćelijske smrti ili karcinogeneza udružena sa nekontrolisanom ćelijskom proliferacijom. Apoptozu može pokrenuti aktivacija prve kaspaze u nizu i prekinuti njena deaktivacija, što predstavlja novi izazov: odrediti »tačku bez povratka«. Pored antiapoptotičnih proteina (Bcl 2, Bcl XL), familija proteina nazvanih inhibitori apoptoze (eng. Inhibitors of Apoptosis Proteins, lAPs) igra ključnu ulogu u procesu regulacije. Pripadnici familije IAP su: clAP1, clAP2, XIAf? survivin, livin i TslAP Domen BIR je najznačajniji u strukturi IAP budući da određuje specifičnost ka kaspazama. Interakcija IAP sa kaspazama je kompleksna i nedovoljno istražena, međutim, smatra se da lAPs predstavljaju važne ciljne proteine u terapiji tumora i autoimunih oboljenja.
Detekcija apoptoze Žlender, Vilim
Arhiv za higijenu rada i toksikologiju,
06/2006, Letnik:
57, Številka:
2
Journal Article
Recenzirano
Odprti dostop
Apoptoza ili programirana smrt stanice ima vodeću ulogu u mnogim biološkim procesima. Njezino određivanje od velike je važnosti u različitim područjima moderne biologije, uključujući različite ...studije o embrionalnom razvoju, biologiji tumora te brojnim degenerativnim i imunodeficijentnim bolestima koje se povezuju s poremećajima u apoptozi. Mehanizam aktivacije i pokretanja apoptotskog procesa vrlo je kompleksan i prate ga specifične morfološke i biokemijske promjene stanica, koje često variraju ovisno o tipu stanica i specifičnim uvjetima okoline u kojoj rastu. Upravo zbog tog razloga bitno je upotrijebiti više različitih detekcijskih metoda koje će obuhvatiti različite stadije apoptoze kako bi se izbjegli lažno pozitivni ili lažno negativni rezultati. Svaka od danas poznatih i upotrebljavanih metoda ima svoje prednosti i nedostatke te ni za jednu od njih ne možemo reći da potpuno zadovoljava sve kriterije. U ovom radu prikazan je kratak pregled metoda koje se najčešće rabe pri detekciji apoptoza te osnovni morfološki i biokemijski procesi na kojima se te metode zasnivaju.
Tijekom evolucije višestanični organizmi uspjeli su razviti različite mehanizme zaštite od djelovanja štetnih utjecaja iz okoline. Apoptoza ili “programirana smrt stanice” jedan je od tih mehanizama ...kojim stanica aktivno uz utrošak energije i sintezu određenih proteina pokreće vlastitu smrt kao sastavni dio fizioloških procesa ili kao odgovor na određena patološka stanja. Poremećaji u apoptozi vezani su uz mnogobrojne bolesti jer nefunkcionalne, mutirane ili na bilo koji način oštećene stanice koje izmaknu kontrolnim mehanizmima i koje ne obavljaju svoju fiziološku funkciju, mogu dovesti do pojave teških bolesti. Stoga je pravilan tijek apoptotskih procesa ključan za pravilan embrionalni razvoj i za pravilno održavanje stanične homeostaze tkiva. Centralno je mjesto apoptoze proenzimska skupina cisteinskih proteaza u citoplazmi stanica. Kaskadna aktivacija tih proteaza ključna je u genezi morfoloških i biokemijskih apoptotskih promjena. Do danas je već poznat velik broj vanjskih i unutarnjih faktora koji dovode do pojave apoptoze. Poznavanje tih faktora i puno razumijevanje mehanizama apoptotskih procesa otvara potpuno nove mogućnosti u liječenju nekih teških, zasad neizlječivih bolesti.
PDF
