Središnje pitanje kojim se ovaj rad bavi jest pitanje dijaloga između teologije i drugih znanosti, odnosno pitanje mjesta i uloge koju u interdisciplinarnom dijalogu ima socijalni nauk Crkve. Polazi ...se od pretpostavke da je stanje u kojem suvremene znanosti i suvremeni svjetonazori iskazuju neograničeno povjerenje u dostatnost znanstvenog znanja i tehnološkog razvoja, veliki izazov teologiji čija je teološka vizija - jer razotkriva kršćansku objavu koja, riječima Benedikta XVI., »pretpostavlja metafizičko tumačenje 'humanuma', čiji je bitan element relacijalnost« (Caritas in veritate, br. 55) - nužna za promicanje cjelovitog ljudskog razvoja. Polazi se od pretpostavke da su istine metafizike, istine transcendentalne i duhovne dimenzije temelji istina svih znanstvenih disciplina. Ovaj rad ima cilj pridonijeti interdisciplinarnim praksama na način da ukaže na mogućnosti intelektualne sinteze i nužnosti temelja koji se zahtijevaju za njezino ostvarenje. Također, postavlja se pitanje je li teološko-vjerski i socijalno-etički pristup prepreka ili poticaj toj intelektualnoj sintezi, koja je u konačnici ujedno i sinteza egzistencijalnoga. U središtu prvog poglavlja je ponovno otkrivena interdisciplinarnost i dijalog, kojih bogatstvo se otkriva u novoj potrazi i potrebi za »jakom« interdisciplinarnom suradnjom između znanstvenika, filozofa i teologa. Interdisciplinarnost je ovdje ustvari transdisciplinarnost. U drugom dijelu rada propituje se interdisciplinarna dimenzija socijalnog nauka Crkve, u središtu čijeg epistemološkog određenja se nalazi usmjerenost na interdisciplinarni dijalog s različitim razinama ljudskoga znanja i sa suvremenim globaliziranim i pluralističkim društvom. Po svojoj interdisciplinarnoj dimenziji socijalni nauk Crkve ostvaruje svoju mudrosnu, odnosno transdisciplinarnu dimenziju, a ponovno vraćanje pozornosti ka praktičnoj mudrosti postaje temeljnim zahtjevom svekolike interdisciplinarne aktivnosti. Na temelju istraživalačke djelatnosti Marijana Valkovića, u posljednjem poglavlju daje se primjer kako življenjem praktične mudrosti odgovoriti na pitanje načina ostvarenja interdisciplinarnog dijaloga. U zaključku se ističe važnost produbljivanja i širenja prisutnosti socijalnog nauka Crkve unutar šire stvarnosti akademske zajednice, ali i nužnost osvješćivanja činjenice da je upravo čovjek znanstvenik nošen transdisciplinarnim stavom glavni akter interdisciplinarnog projekta i promicatelj istinskoga ljudskog dobra u društvu.
Przejście w Europie do gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach to kwestia najbliższych 10–15 lat. W okresie tym należy się liczyć z dalszym zaostrzeniem wymogów ochrony środowiska i to przede ...wszystkim w kierunku promowania ekoinnowacyjności, zasadniczego zmniejszenia zużycia zasobów naturalnych przez zmiany energochłonności i materiałochłonności jednostkowej produktów oraz wzrostu recyrkulacji surowców i artykułów nabywanych, a także wzrostu konsumpcji dóbr niematerialnych. Wyjątkowo istotne będzie ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Istnieje zatem potrzeba kompleksowego podejścia do rozwoju (integracji polityki sektorowej z ekologiczną), promowania ekoinnowacyjności i rozwiązań alternatywnych, tak by móc sprostać zaostrzonym wymogom ekologicznym. Taką politykę należy rozpocząć już teraz, gdyż pozwoli ona na uzyskanie podwójnej korzyści – przewagi konkurencyjnej na rynku i zmniejszenia presji na środowisko (która też będzie miała ścisły wymiar ekonomiczny po wdrożeniu w szerszym zakresie mechanizmów handlu emisjami). Monografia przedstawia istotne zagadnienia dotyczące innowacyjnych i przyjaznych środowisku materiałów geopolimerowych (Część 1) oraz innych materiałów kompozytowych (Część 2), będących rozwiązaniami proekologicznymi. Produkcja najważniejszego materiału budowlanego XX wieku, cementu portlandzkiego, związana jest z istotnym zanieczyszczeniem środowiska oraz problemami natury energetycznej. Jego uzyskiwanie odbywa się w bardzo wysokiej temperaturze rzędu 1400–1500°C. Podczas produkcji emitowane są do atmosfery znaczne ilości dwutlenku węgla oraz wysoko toksyczne tlenki azotu. Jednym z głównych czynników stymulujących rozwój technologii nieorganicznych polimerów (geopolimerów) jest możliwość stworzenia realnej alternatywy dla cementu portlandzkiego. Szacuje się, że synteza geopolimerów jest zdecydowanie mniej energochłonnym procesem niż produkcja cementu portlandzkiego oraz powoduje wydzielanie 4–8 razy mniej dwutlenku węgla. Energetyka oraz przemysł wydobywczy i metalurgiczny wytwarzają ogromne ilości odpadów poprocesowych, których deponowanie w środowisku może powodować poważne problemy ekologiczne związane z zanieczyszczeniem gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych. Dlatego jednym z priorytetów w zakresie gospodarowania tego typu odpadami jest ich wykorzystanie do produkcji nowych, bezpiecznych dla środowiska materiałów. Produkcja geopolimerów może być realną alternatywą dla zagospodarowania niektórych odpadów sektora energetycznego, górniczego i metalurgicznego, w tym popiołów lotnych i żużli. W procesie geopolimeryzacji możliwe jest wykorzystanie znacznych ilości odpadów wytwarzanych przez te sektory i produkcję nowych wyrobów, a w związku z tym minimalizowanie wpływu tych sektorów na środowisko. Przede wszystkim energetyka powinna zauważyć, że wytwarza nie tylko energię elektryczną i gorącą wodę, ale również minerały antropogeniczne, które są surowcem do produkcji wyrobów w procesach nisko energochłonnych i nisko emisyjnych. Niebagatelną sprawą dla wizerunku sektora energetycznego w Polsce jest pokazanie go jako wytwórcy surowca do produkcji betonów geopolimerowych, mogących przyczynić się do istotnego ograniczenia emisji CO2. Część I zawiera następujące rozdziały:
1. Geopolimery – nowa przyjazna środowisku alternatywa dla betonów na bazie cementu portlandzkiego. Wprowadzenie.
2. Geopolimery – nowa przyjazna środowisku alternatywa dla betonów na bazie cementu portlandzkiego. Przykłady wdrożenia i wyniki badań.
3. Geopolimery zbrojone rozproszonym włóknem stalowym.
4. Nowoczesne kompozyty geopolimerowe zbrojone mączką drzewną.
5. Wpływ proporcji składników użytych przy wytwarzaniu na rozszerzalność cieplną i inne własności geopolimerów.
6. Antykorozyjne i odporne termicznie powłoki geopolimerowe i ich znaczenie dla środowiska.
7. Zagospodarowanie popiołów lotnych ze spalania węgla kamiennego w procesach zeolityzacji.
8. Przegląd technologii immobilizacji odpadów niebezpiecznych z wykorzystaniem geopo-limerów. W dwóch pierwszych rozdziałach przedstawiono rys historyczny technologii geopolimerów, opisano technologię wytwarzania, teoretyczne podstawy powstawania wiązań w geopolimerach oraz warunki procesu polikondensacji.
Zaprezentowano najważniejsze właściwości materiałów geopolimerowych. Opisano również ich wpływ na środowisko. Scharakteryzowano parametry popiołów lotnych do produkcji materiałów geopolimerowych. Przedstawiono wybrane przykłady zastosowań geopolimerów, m.in. takie jak zastosowania w budownictwie, w odlewniach, jako składnik kompozytów, materiał na rury, podkłady kolejowe i wiele innych. Opisano przykłady wdrożeń technologii geopolimerów na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Zaprezentowano też wyniki badań najważniejszych własności tej grupy materiałów, takie jak: wytrzymałość na ściskanie, współczynnik przewodzenia ciepła, odporność na wysokie temperatury, nasiąkliwość czy mrozoodporność. W dwóch kolejnych rozdziałach przedstawiono wyniki badań nad własnościami kompozytów zbrojonych rozproszonymi włóknami stalowymi oraz mączką drzewną. Stwierdzono, że dodatek włókien stalowych do mieszanki geopolierowej poprawia w znaczny sposób właściwości mechaniczne betonu geopolimerowego. Beton geopolimerowy wykazuje bardzo dobrą adhezję (przyleganie) do stali. Powoduje to bardzo dobre zakotwiczenie włókien stalowych w matrycy geopolimerowej, dzięki czemu nie występują mikropęknięcia między włóknem stalowym a matrycą geopolimerową. Potwierdza to tezę, że zaczyn geopolimerowy reaguje ze stalą, a bezpośrednio na granicy stal – geopolimer występuje zwarta mieszanina faz C-S-H i N-A-S-H. Dokonano oceny wpływu dodatku mączki drzewnej w procesie wytwarzania masy geopolimerowej na właściwości mechaniczne oraz gęstość tak otrzymanego kompozytu geopolimerowego. Stwierdzono, że dodatek mączki drzewnej podnosi wytrzymałość mechaniczną geopolimerów przy jednoczesnym obniżeniu ich gęstości. Wraz ze wzrostem ilości mączki drzewnej w kompozycie geopolimerowym obserwowano wykładniczy ubytek masy kompozytów. Potwierdzono odporność tego typu kompozytu na wysokie temperatury. W kolejnych dwóch rozdziałach przedstawiono wpływ rodzaju użytego popiołu lotnego oraz ilości zastosowanego przy wytwarzaniu betonów geopolimerowych aktywatora na rozszerzalność cieplną, wytrzymałość na ściskanie, odporność na uderzenia, odporność na ścieranie oraz wytrzymałość termiczną geopolimerów oraz przedstawiono możliwości zastosowań geopolimerów na powłoki ochronne zabezpieczające przed działaniem wysokiej temperatury oraz czynników korozyjnych. Rozszerzalność cieplna to niezwykle istotna cecha materiałów konstrukcyjnych. Decyduje ona o możliwym zakresie temperatur ich stosowania, a także determinuje możliwości współpracy w danej konstrukcji elementów wykonanych z różnych materiałów. Przeprowadzone badania wykazały, że geopolimery, wytwarzane na bazie popiołów lotnych z polskich elektrociepłowni, mogą być pełnowartościowym zamiennikiem dla materiałów dotychczas stosowanych do wytwarzania betonów portlandzkich oraz powłok ochronnych przed korozją i działaniem wysokich temperatur. Zarówno betony geopolimerowe, jak i powłoki ochronne wykonane z tych materiałów wykazują własności nie gorsze, a czasami nawet lepsze niż materiały konwencjonalne. Przedstawiono najważniejsze własności geopolimerów, związane z ochroną powierzchni takich materiałów jak stal, beton i drewno. Opisano dotychczasowe zastosowania oraz znaczenie powłok geopolimerowych dla środowiska. W części badawczej przedstawiono wyniki badań powłok geopolimerowych na bazie tufu wulkanicznego oraz popiołów lotnych. Zaprezentowano wyniki odporności na ścieranie, odporności na uderzenia oraz odporności na działanie wysokich temperatur. Rozdział dotyczący immobilizacji odpadów stanowi przegląd zastosowań procesu geopolimeryzacji jako rozwiązania technologicznego używanego do unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, w tym toksycznych i radioaktywnych. Została w nim przedstawiona ogólna charakterystyka tematyki i jej krytyczna analiza na bazie dostępnych źródeł literaturowych, w tym najważniejszych prac badawczych w tym zakresie. Stanowi on próbę wyjaśnienia mechanizmów chemicznych i reakcji, dzięki którym możliwy jest proces związania pierwiastków niebezpiecznych. W artykule opisane zostały również istniejące luki i możliwości zastosowań dla procesu geopolimeryzacji w immobilizacji odpadów. Proces ten pozwala uzyskiwać materiały o wysokich właściwościach użytkowych i stanowi atrakcyjną alternatywę dla innych technologii immobilizacji. W porównaniu z alternatywnymi rozwiązaniami jest on tańszy, przyjazny dla środowiska oraz efektywny energetycznie. Na zakończenie tego rozdziału przedstawiono ogólne informacje dotyczące wytwarzania popiołów lotnych w Polsce oraz metody ich zagospodarowania. Zaprezentowano wyniki badań nad procesem alkalicznej aktywacji popiołów lotnych pochodzących z kotłów fluidalnych. Badania wykazały, że fluidalne popioły lotne mogą zostać wykorzystane do syntezy materiałów zeolitowych, stanowiąc tym samym jeden ze sposobów zagospodarowania tego typu popiołów. Badania otrzymanych materiałów zeolitowych wykazały, że charakteryzują się one bardzo dobrymi właściwościami powierzchniowo-sorpcyjnymi. Otrzymane materiały zeolitowe mogą znaleźć szerokie zastosowanie jako sorbenty mineralne czy też sita molekularne.
Posljednjih godina došlo je do naglog porasta zanimanja za socijalnu etiku u svakodnevnom životu. Posebice se to očituje u političko-gospodarskim kretanjima koja sve više uvažavaju potrebu skrbi za ...očuvanje planeta Zemlje, ali i skrbi za kvalitetu i unapređenje života pojedinaca i zajednice. Odgovornost za to trebaju preuzeti sve instancije društva - od pojedinca do nadnacionalnih zajednica. Kršćanstvo kao religija otkriva temelje za takvo djelovanje već u Bibliji, ali tu misao posebice razvija u službenom naučavanju kroz socijalni nauk Crkve. Unatoč dugom postojanju socijalnog nauka Crkve, i danas je taj govor nepoznat u društvu. Stoga se u radu aktualizira taj govor kroz predstavljanje pojma odgovornosti i razumijevanje društvene odgovornosti koje nudi kršćanstvo, počevši od starozavjetnog govora (zahtjeva), preko novozavjetnog – Kristova govora i zahtjeva za potrebom etike i morala u svakodnevnom životu i djelovanju pa do zahtjeva koje pred nas postavlja socijalni nauk Crkve, Drugi vatikanski koncil i suvremeni govor Crkve.
Društveni nauk Crkve uvijek je naglašavao važnost izobrazbe i odgoja, kao što svjedoče i nauk i dokumenti papa, npr. Lava XIII, Pavla VI, Ivana Pavla II. i Benedikta XVI. Za ispravno shvaćanje ...građanskog prijateljstva važno je istinski poštovati dostojanstvo svake osobe. U odgoju i obrazovanju važnu i neodrecivu ulogu ima obitelj. Kao što naglašava Benedikt XVI, jedino sveobuhvatno prihvaćanje središnjeg mjesta ljudske osobe može ostvariti istinski napredak čovječanstva. U odgoju i obrazovanju valja naglašavati temu dara kako bi se u dimenziji relacionalnosti mogao izraziti rast osobnosti. Istinska i djelatna kršćanska ljubav potiče rast osobnosti. Stoga svaki nastavnik treba gajiti ljubav koja mora biti temelj njegova djelovanja. Ispravno shvaćeno učenje ne ograničava se na dublje poznavanje stvarnosti, nego potiče na služenje čovjeku. Mladom čovjeku treba pomoći da se uputi u religiozno traženje i otvori prema Transcendentnome. Uz obrazovanje i ekonomiju utemeljenu na znanju važni su sloboda podučavanja, obrazovna odgovornost i pravo na učenje. U odgojno-obrazovnim nastojanjima valja započeti od mladih i pritom ih promatrati Kristovim očima. U obrazovanju valja njegovati mir, demokraciju i interkulturalnost. Mladima treba pomoći i osposobiti ih za odgovorno sučeljavanje s izazovima smisla života i istine.
This paper aims to present an argumentation in favour of the following thesis: psychological conceptions of behaviour (psychoanalysis, behaviourism, rationalistic and ethological conceptions of ...behaviour in particular) do not possess their own psychological research paradigm. It is shown by means of relevant and, to some extent, methodological analysis that psychologists who study human behaviour, while reflecting on their own research practice, perceive the essence of their cognitive activities as analogical to research procedure and rules of cognitive activities created in the tradition of biological thought. The so-called adaptational formula (FA), which applies to all the above conceptions, testifies to this fact. Thus the conceptions use the darwinian paradigm, taking advantage of the traditional biological research pattern, and display a specific trait of biologism. The above conceptions can be classified on the same basis into definite types of "theories". If the formal reason of respective adaptational theses of a given theory of behaviour is placed within the boundaries of psyche, the conceptions are ideological ones (psychoanalysis and rationalistic conception of behaviour, for example). If, however, the formal reason of adaptational theses lies outside theses boundaries, the conceptions are teleonomical one (behaviourism and ethological conception of behaviour belong here). Moreover, it should be noted that the first type of conception undoubtedly expresses the view of activism of the individual's personality, its tendency to self-expression, while the other type of conceptions displays the characteristics of passive personality with its submission to the outside influence. This paper is a critical analysis and a such shows the existence of the Darwinian paradigm in the legitimization of the traditional views of psychologists who study human behaviour. Obviously, this approach is insufficient and should be extended and complemented with a positive constructive formulation. This seems possible since psychology is probably provided with its own independent research paradigm which, however, has not become manifest in research practice so far. It is probably contained in the "interactive approach" and thought which include both the outside influence (of culture and environment) and the force of human activity, the expression of personality. It seems, however, that the justification of the above thesis should be provided by psychologists themselves.
Different ontological, epistemological and methodological problems concerning dispositional concepts and their objects are now widely discussed in areas of philosophy, methodology of science and ...psychology. Three general views are presented in this discussion: phenomenalism, realism and rationalism. The problem of dispensability/indispensability of dispositional concepts in science is one of the most important issues. The dispositional concepts seem to be indispensable for contemporary psychology, because functionality is psychology's main feature.
An interpretation of some statements of cognitive psychology's decision approach in the theory of growth of knowledge is undertaken, so the analogy between this variant of cognitive psychology and ...Kuhn's theory of scientific knowledge was specified. This analogy allowed to propose the analysis of Kuhn's "paradigm" notion in decision terms and opened the possibility of applying of decision theory to historical research on science. It resulted in both: a) new proposals to studying the decision problems in science, and b) interpretation of Bayes' theorem in the theory of growth of knowledge what subsequently allowed to put forward the hypothesis concerning the possibility to research sensory and theoretical aspects in scientific cognition idependentty.
An analysis of consciousness is carried out from two points of view: the methodological one and the psychological one. Although both use the same term "consciousness", they speak of different things ...in fact. Methodologists more often understand consciousness as knowledge: it can be seen in so-called "psychologism" and in humanistic interpretation. Psychologists in turn consider consciousness either as knowledge or as having access to one's own mental processes. This access has not to be direct, as it is suggested by conceptions considering consciousness as implicit theory of causality. The paper presents conditions in which the access to one's own mental processes is direct and in which is indirect, as well as factors determining whether consciousness is valid representation or not. Emerging theory of consciousness departs form common sense, what may be considered as healthy symptom, although it does not per se guarantee validity of the theory.
PDF
