Deze impasse van het solipsismeprobleem valt echter weg wanneer we beseffen dat we pas weten wat we denken wanneer we het in taal uitdrukken, in de vorm van tekst, hetzij tekst die op anderen gericht is, hetzij tekst die we in een binnenruimte aan onszelf voorleggen. Het is opvallend dat deliberatie, het proces waarin we eerst onze argumenten met elkaar delen voordat we elk een ‘eigen mening’ vormen, vaak verschijnt als een toevoeging, als ideal theory, terwijl het individuele recht op innerlijke meningsvorming heilig is: de bottom line van een liberaal-democratisch bestel is het recht te vinden wat je nu eenmaal vindt of het belang te hebben dat je nu eenmaal hebt. Elders in de politieke filosofie, vaker in de marges ervan, wordt het individualistische perspectief van de eerste persoon enkelvoud vaker doorbroken: bij auteurs als Judith Butler, die benadrukt dat vrij eid en handelen niet in, maar tussen menselijke lichamen gebeurt; bij Donna Haraway met haar accent op staying with the trouble, wat altijd ook de trouble met andere en andersoortige zijnden is; bij Jean-Luc Nancy, wiens être-avec het mede-bestaan met anderen is (die niet eens per se menselijke anderen hoeven te zijn); bij Semjon Frank of Kwame Gyekye die beide, vanuit verschillende tradities, helder maken dat een ‘ik’ zonder een ‘wij’ niet denkbaar is. Over de auteur Prof. dr. Evert van der Zweerde (evert.vanderzweerde@ru.nl) is hoogleraar Sociale en politieke filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen.