Od niemal trzydziestu lat w polskich szkołach istnieje możliwość uczestniczenia w zajęciach z etyki. W ostatnim czasie ten nieobowiązkowy przedmiot zyskał dużą popularność wśród uczniów. Dyskusja ...wokół pytania, czego uczyć na lekcjach etyki, nie jest jednak bynajmniej zamknięta. Zajęcia z edukacji etycznej istnieją też w wielu krajach europejskich i, jak się okazuje, historia ich wprowadzania do szkół oraz definiowanie podstaw programowych było złożonym procesem.
Jego prześledzenie może być inspirującym doświadczeniem dla wszystkich osób zainteresowanych nauczaniem etyki.
W prezentowanej publikacji przedstawiona została historia wprowadzania do szkół przedmiotów, na których realizuje się edukację etyczną we Francji, Hiszpanii i Portugalii. Wspólnym punktem odniesienia dla twórców programów nauczania etyki w tych krajach było przekonanie, że sama instytucja obywatelstwa oraz idea praw człowieka wyrażona w kolejnych dokumentach - od Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 roku po Powszechną Deklarację Praw Człowieka z 1948 roku - jest źródłem wartości etycznych, które warto upowszechniać w edukacji szkolnej. W książce zawarte są tłumaczenia podstaw programowych dla francuskich, hiszpańskich i portugalskich przedmiotów szkolnych, na których realizowana jest edukacja etyczna.
Prezentowany słownik biograficzny jest poświęcony działaczkom i działaczom oświatowym, którzy w Królestwie Polskim uczestniczyli w ruchu społecznym związanym z szeroko rozumianą oświatą. Przełom XIX ...i XX w. charakteryzowały przeobrażenia natury politycznej i społecznej, a także oświatowej, sprzyjające budowaniu tożsamości narodowej mieszkańców tego zaboru. Był to okres tworzenia ruchu obywatelskiego, w którym brali udział przedstawiciele różnych narodowości, orientacji politycznych, wyznań, zawodów, osoby w różnym wieku i miejscu zamieszkania. Mimo istniejących ograniczeń politycznych działacze kulturalno-oświatowi odgrywali kluczową rolę w zachowaniu i rozwijaniu polskiej toż- samości, kultury i języka.
Słownik zawiera biogramy 676 osób, opracowanych na podstawie bogatej literatury przed- miotu oraz polskich i zagranicznych źródeł archiwalnych. Jest wartościowym opracowaniem ukazującym wysiłek społeczeństwa zaboru rosyjskiego walczącego o prawo do samostanowienia i redukowania opóźnień cywilizacyjnych. Z pewnością zainteresuje przedstawicieli nauk humanistycznych i społecznych oraz reprezentantów lokalnych środowisk zaangażowanych w pracę kulturalno-oświatową na rzecz budowania wspólnoty kulturowej.
Z opinii prof. dr. hab. Andrzeja Meissnera
Niniejszy słownik przedstawia osoby powszechnie znane - polityków, twórców kultury, uczonych - ukazując ich często mniej znaną działalność na rzecz nowoczesnej edukacji i upowszechniania nauki. Prezentuje także grono społeczników działających w lokalnych wspólnotach, budujących z dala od centrów instytucje oświaty i kultury, inspirujących wartościowe lokalne przedsięwzięcia. Są to kwestie istotne nie tylko z punktu widzenia regionalnego, ale także ogólnonarodowego dziedzictwa. ... W biogramach zachowano właściwe proporcje między stopniem szczegółowości i skrupulatnością informacji a uniknięciem pułapki popadnięcia w prymat detaliczności. ... Biogramy, napisane w sposób zwięzły i klarowny, oparte zostały na solidnej i wszechstronnej analizie źródeł i literatury. Wielką zaletą pracy jest wykorzystanie bardzo szerokiej bazy źródeł rękopiśmiennych różnego typu - źródeł instytucjonalnych, memuarystyki, epistolografii. ... Pozwoliło to na przygotowanie przemyślanego, obszernego i bogatego treściowo opracowania. ... Wartościowe są zestawienia źródeł drukowanych i opracowań w zestawieniach bibliograficznych uzupełniających główną część każdego biogramu. W efekcie słownik nabiera charakteru opracowania bio-bibliograficznego, przygotowanego według aktualnych standardów dla tego rodzaju publikacji.
Z recenzji dr. hab. Janusza R. Budzińskiego, prof. AP
Dwutomowa publikacja Działaczki i działacze oświatowi w Królestwie Polskim u progu niepodległości. Słownik biograficzny powstawała w latach 2018-2023. Obejmuje 676 biogramów działaczek i działaczy ...społecznych, którzy uczestniczyli w różnych formach upowszechniania oświaty i wiedzy w Królestwie Polskim u schyłku XIX i na początku XX w.
Hasła przedstawiają najważniejsze dane biograficzne, w tym informacje o wykształceniu, przebiegu pracy zawodowej, aktywności publicznej. Najważniejszą część biogramów stanowi opis działalności społeczno-oświatowej. Każdy biogram został opatrzony selektywną bibliografią przedmiotową zawierającą wykaz najważniejszych źródeł i literatury. W przypadku osób, których formą pracy oświatowej i popularyzacji wiedzy była także działalność publikacyjna, hasła zawierają również bibliografię podmiotową obejmującą 10 najważniejszych publikacji zwartych i tekstów publicystycznych.
W części biogramów przywołano opinie współczesnych, głównie osób bezpośrednio znających omawianych działaczy i działaczki, w tym fragmenty tekstów funeralnych. Mając z założenia charakter pochwalny, wnosiły one niekiedy nieznane informacje, a przede wszystkim były ważnym elementem quasi-panegirycznego konstruktu życiorysów społeczników. Charakteryzowały nie tylko bohaterów biogramów, ale także autorów tych wypowiedzi i reprezentowane przez nich środowiska, ukazując opinie i oczekiwania wobec społeczników oraz cele i wartości przypisywane działalności oświatowej.
Od redaktorek
Przedłożoną do oceny publikację uważam za oryginalną, innowacyjną, rzetelną, źródłową inicjatywę wydawniczą. ... Ustalenia badawcze znacznie wykraczają poza dotychczasowe osiągnięcia polskiej historiografii oświatowej. ... Należy docenić bardzo szczegółowy schemat opracowania haseł biograficznych, co z kolei umożliwiło ukazanie sieci powiązań i współpracy osób wywodzących się z różnych środowisk społecznych i zawodowych, należących do różnych organizacji, między innymi społecznych, oświatowych, sportowych, lekarskich itd. ... organizacje społeczne i oświatowe badanego okresu były ważnymi wyznacznikami tworzenia oddolnych struktur społecznych i oświatowych oraz obywatelskich inicjatyw, które z kolei legły u podstaw instytucjonalnego przygotowania do budowy niepodległego państwa. ... Publikacja z całą pewnością wzbogaca dotychczasowy dorobek biografistyki polskiej, prezentując sylwetki nie tylko znanych dotąd działaczy Królestwa Polskiego, uszczegóławiając jednak ich działalność o aspekt pedagogiczny i oświatowy - zarówno naukowy, jak i popularyzatorski. Szczególnie wartościowe jest wskazanie na postaci działaczy mniej znanych lub zapomnianych, których aktywność na polu pedagogicznym u progu XX wieku została tu dostrzeżona i doceniona.
Z recenzji prof. dr. hab. Krzysztofa Jakubiaka
Forum Inicjatyw Lokalnych Warmii i Mazur (FIL WM) to jedno z czołowych przedsięwzięć z zakresu integracji i animacji społecznej, organizowanych w województwie warmińsko-mazurskim w latach 2010–2020 ...przez Stowarzyszenie Forum Animatorów Społecznych Warmii i Mazur. Realizowane jest w oparciu o ideę animacji społecznej propagowaną przez Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej. Tworzy wielowątkową przestrzeń do dialogu animatorów i edukatorów, w tym miejsce do wymiany myśli i doświadczeń o edukacji międzykulturowej i jej roli w rozwoju potencjału społecznego Warmii i Mazur; budowania lokalnej sieci współpracy na rzecz ochrony i pomnażania dziedzictwa kulturowego regionu oraz poszukiwania nowych metod i form pracy w obszarze edukacji międzykulturowej. Artykuł przedstawia analizę tej przestrzeni wraz z jej poszczególnymi elementami a także opis założeń programowych i organizacyjnych FIL WM.
The demand for talented people, who taking up the challenges of the modern world in a creative way, remains as relevant as ever. This raises a number of questions related to gifted individuals – the ...size of expectations, creating opportunities, the existence of barriers, taking into account the educational needs (and not only these needs) and creating the conditions for such individuals' harmonious development. The discussions presented in this publication revolve around the issue of education for gifted persons, educational conditions and challenges. These discussions are the result of many years of the author's research and reflections on the situation of gifted individuals in the educational environment. The book is addressed to students of education faculties at universities, as material to be used in academic teaching, as well as to future and practising teachers. to get to know and better understand the situation of gifted individuals.
Contemporary media messages are becoming visually fragmented. This is noticeable in the graphic design of many textbooks, magazines, web interfaces or infographics. These media are particularly ...strong in exposing small portions of text and image. In this sense, they are deprived of the sequential and linear reception typical for the reception of a work of fiction or film. Thus, the question arises as to how the recipients search for starting points for reading and according to which criteria they create their own cognitive paths during the reception, e.g. of infographics. In this work, the answer to the question of whether a diverse graphic layout (design) influences teenagers' visual attention and understanding of content. For this purpose, a method of measuring eyeball movements (oculography) was used during exposure of different types of infographics. The results of this research are widely used in graphic design of printed materials and electronic texts.
STUDENTS WITH REFUGEE EXPERIENCE AND SCHOOL TEACHING AND LEARNING SITUATIONS
The situation of the war in Ukraine has significantly changed the image of Polish education. Shortly after the outbreak of ...this armed conflict, a large group of people experiencing the effects of refugees appeared in our country, and among them – children and adolescents subject to compulsory education. The appearance of these pupils and students was associated with the need for a significant reorganization of the teaching-learning process. Currently, it is becoming significant to think about how the presence of war refugees can change the course of school teaching-learning situations. These situations have a multidirectional potential for development, risky, ambiguous character; they are a construct composed of nine interacting elements (students, teacher, goals, results, content, didactic means and methods, forms and conditions of work) (Łukawska 1986). The object of this article is to show the description of these categories, known from the pedagogical literature, enriched by the multicultural context, marked by the situation of war, and the needs of students with refugee experience. What becomes crucial here is the reflection on the importance of committed and responsible construction of didactic and educational situations with concern for the subjective participation of all learners in them.
The aim of the work is to create theoretical space for activities in the field of critical revision of the currently dominant education system. The first part is theoretical and is devoted to ...discussing the main assumptions and paths of the development of cognitive linguistics from which the cognitive theory of metaphor grows. The first chapter introduces the problem of metaphors. The second chapter introduces the assumptions of cognitive linguistics and the process of its development on the background of two great schools of language philosophy: Bloomfield's behaviorism and Chomsky's generativist theory. The third chapter discusses the main assumptions and basic problems of the cognitive theory of metaphor, which is later used as a theoretical paradigm of conducted research. The second part is empirical. Its main goal is to analyze children's metaphorical predispositions, especially the processes of understanding, recognizing, and creating metaphors of community. The reconstruction of children's idealized cognitive models undertaken in the research is aimed to recognize the culturally conditioned patterns of conceptualization of community experience, that are implicitly contained in metaphorical linguistic structures. These models determine - usually in addition to the speaker's consciousness - ways of thinking and acting. The reconstruction of these socio-cultural symbolic forms aimed to their further juxtaposition with the natural and spontaneous methods of metaphorical creativity of children. The goal of the fourth chapter of the work is to define the methodological assumptions of obtaining research material, including the definition of methods, techniques, and research tools, as well as the development of the organization and course of the research. The fifth chapter is devoted to the research itself.
PDF
