Pričujoči članek predstavi diahroni pregled didaktičnih pristopov, ki so se uveljavljali pri poučevanju tujih in drugih jezikov v svetu do danes. Njegov namen je preveriti njihovo rabo pri ...glotodidaktiki italijanščine kot drugega jezika na narodno mešanem območju slovenske Istre. Po primerjavi z učnim načrtom avtorica umesti vidnejše pristope v sodobno pedagoško prakso in jih na konkretnih primerih lastne pedagoške prakse preuči ter poda smernice uporabe v prvem in drugem vzgojno-izobraževalnem obdobju osnovnih šol.
Stanje ribarstva u neposrednim poslijeratnim godinama u Istri za vrijeme Vojne uprave Jugoslavenske armije od 1945. do 1947. godine nije se često javljalo kao istraživačka tema. Problem svakako leži ...i u maloj količini arhivskoga gradiva koje se dotiče ove teme. S obzirom, dakle, na ograničen prostorni i vremenski okvir teme ovoga rada u uvodnim se poglavljima pruža kratak osvrt na stanje ribarstva i industrije prerade ribe u Istri u razdoblju od pokretanja prerađivačke ribarske industrije (kraj 19. st.) pa do kraja Drugoga svjetskog rata, a potom detaljnije na ponovno pokretanje rada te industrije neposredno po svršetku rata. U radu se ukazuje na neke od brojnih izazova s kojima se poslijeratna vlast suočila u obnovi i organizaciji samoga ribolova te u industriji prerade ribe. Za pokretanje ribarstva nužan je preduvjet bila uspostava suradnje sa svim uključenim sudionicima toga procesa. Taj zadatak nije se moglo postići isključivo strogim i tvrdim nametanjem nove
doktrine
, već postupnim upoznavanjem stanovništva s promjenama koje su nastupale i koje će utjecati na sve društvene procese. »Popularizacija« budućega privrednog napretka zemlje obuhvatila je i ribarstvo te se i u toj industrijskoj grani od svih uključenih, počevši od samih ribara pa do zaposlenih u prerađivačkim pogonima, očekivao doprinos u izgradnji bolje ekonomske budućnosti. Vlasti su svojim prvim potezima prvenstveno išle prema uspostavi reda i nadzora nad novim područjem te prema obuhvatnom uvidu u stanje gospodarskih resursa Istre. Komunističke su vlasti poduzimale napore da tehnološki unaprijede i olakšaju uvjete rada i ribolova i prerade. Uz pružanje pomoći ribarima jednako su tako kontinuirano ulagani napori u stvaranje boljih uvjeta i nesmetana rada u tvornicama za preradu. Poseban je izazov predstavljao nedostatak cjelogodišnjih zaliha potrebnih za kontinuiranu proizvodnju, potom pomanjkanje radne snage, pogotovo stručnoga kadra, te problem plasmana gotovih proizvoda. Ovo su bile stalne prepreke za koje su poslijeratne vlasti morale tražiti i stalno iznalaziti odgovarajuća rješenja. Gradivo fonda HR-DAPA-79 Oblasni narodni odbor za Istru (1945-1947) sadrži dokumente koji svjedoče o procesu obnove gospodarske djelatnosti u Istri, a samim time omogućuju detaljniju rekonstrukciju toga procesa.
The state of fisheries in the immediate post-war years in Istria during the Military Administration of the Yugoslav Army between 1945 and 1947 did not often arise as a research topic. The problem certainly lies also in the small amount of archival material addressing this topic. Given, therefore, the limited spatial and temporal framework of the topic of this paper, the introductory chapters provide a brief overview of the state of fishing and the fish processing industry in Istria in the period from the start of the fishing industry (end of the 19th century) until the end of the Second World War, and then, in more detail, of the resumption of the activities of that industry immediately after the end of the war. The paper points out some of the numerous challenges that the post-war government faced in the reconstruction and organization of fishing and the fish processing industry. The establishment of cooperation with all stakeholders in the process was a necessary prerequisite for the relaunching of fishing. This task could not be achieved solely by a strict and harsh imposition of a new doctrine, but by gradually familiarizing the population with the changes which were being introduced and which would affect all social processes. The "popularization" of the country's future economic progress also included fishing, and everyone involved in this industrial branch, starting from the fishermen and ending with the employees of processing plants, was expected to contribute to building a better economic future. The authorities' first moves were primarily aimed at establishing order and supervision over the new area, and at providing a comprehensive insight into the state of economic resources in Istria. The communist authorities undertook efforts to technologically improve and facilitate the conditions of work of both fishing and processing. In addition to providing assistance to fishermen, efforts were also continuously made to create better conditions and smooth functioning in the processing plants. A special challenge was the lack of year-round supplies needed for continuous production, the lack of manpower, especially qualified personnel, and the problem of placing finished products. These were constant obstacles which the post-war authorities had to tackle and constantly find appropriate solutions for. The fonds HR-DAPA-79 Regional People's Committee for Istria (1945-1947) contains documents that bear witness to the process of rehabilitation of economic activity in Istria, thus enabling a more detailed reconstruction of that process.
La situazione relativa all'attività di pesca negli anni dell'immediato dopoguerra in Istria, durante l'Amministrazione militare dell'Armata jugoslava, dal 1945 al 1947, non appariva spesso tra i temi di ricerca. Il problema sta ovviamente anche nella piccola quantità di materiale archivistico che affronta questo argomento. Quindi, prendendo in considerazione il limitato quadro spaziale e temporale del tema di questo lavoro, nei capitoli introduttivi viene riportato un breve cenno sulla situazione relativa all'attività di pesca e all'industria di lavorazione del pesce in Istria nel periodo che va dall'avvio dell'industria di lavorazione del pesce ( fine del XIX secolo) alla fine della Seconda guerra mondiale, e successivamente, in modo più dettagliato, sul riavviamento dell'attività industriale subito dopo la fine della guerra. Il testo denota alcune delle numerose sfide affrontate dalle autorità del dopoguerra relative al ripristino e all' organizzazione della pesca e dell'industria di lavorazione del pesce. Per l'avvio della pesca un presupposto importante è stato quello di instaurare la collaborazione con tutti gli attori coinvolti nel processo. Questo compito non si poteva realizzare esclusivamente imponendo in modo rigoroso e duro una nuova
dottrina
ma facendo conoscere gradualmente agli abitanti i cambiamenti verificati che avrebbero influenzato tutti i processi sociali. La „popolarizzazione“ della futura crescita economica del Paese ha interessato anche il settore della pesca e, di conseguenza, da tutti gli attori coinvolti in questo settore dell'industria, dai pescatori ai lavoratori negli impianti di lavorazione, ci si aspettava un contributo nella creazione di un futuro economico migliore. Le prime mosse delle autorità erano finalizzate a stabilire l'ordine e la vigilanza del nuovo territorio e a ottenere una visione completa dello stato delle risorse economiche dell'Istria. Le autorità comuniste si sono impegnate a migliorare tecnologicamente e ad agevolare le condizioni di lavoro sia della pesca che della lavorazione del pesce. Oltre ad aiutare i pescatori ci si impegnava costantemente a creare condizioni migliori garantendo un buon funzionamento degli impianti di trasformazione. Una sfida particolare era rappresentata dalla mancanza di scorte necessarie per la produzione ininterrotta su base annua, la carenza di manodopera, soprattutto di personale qualificato, e il problema di commercializzazione dei prodotti finiti. Questi erano gli ostacoli costanti per cui le autorità del dopoguerra hanno dovuto cercare e trovare soluzioni adeguate. Il materiale del fondo HR-DAPA-79 Comitato popolare regionale per l'Istria (1945-1947) contiene documenti che testimoniano il processo di ripristino dell' attività economica in Istria, e, di conseguenza, consentono una ricostruzione più dettagliata di tale processo.
Pićanska župna kronika (1812.-1832.) Jelinčić, Jakov; Orbanić, Elvis
Zbornik Odsjeka za povijesne znanosti Zavoda za povijesne i društvene znanosti Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti,
09/2022, Letnik:
38, Številka:
1
Journal Article, Paper
Recenzirano
Odprti dostop
U radu se donosi prijepis župne kronike Pićna koju je vodio Ivan Antun Težak (1776. 1837.). Zapisi su pisani kronološki od srpnja 1812. do kraja 1832. godine. Promatrano geografski Težak donosi ...podatke o Pićnu, događajima u široj okolici Pićna, tj. u Istri, te u Europi. U tematskom smislu posebno opsežan prostor pridaje opisivanju meteoroloških prilika te stanja u agraru Pićanštine.
U radu se navode osnovne smjernice i objedinjuje značajnija bibliografi ja za pisanje povijesti glazbe u Istri i njezino prožimanje u povijest hrvatske glazbe te se pritom propituje termin »istarski ...skladatelj«. Osim toga, pruža se osvrt na karakteristične glazbene fenomene, među kojima se na prvome mjestu navodi istarsko- primorska tradicijska glazba, koja je bila inspiracija za nastanak brojnih glazbenih djela na navedenome području. Polazeći od srednjega vijeka, preko glazbenog tiskarstva, odjeka renesanse i baroka, sve do infiltracija folklora i glazbe 20. stoljeća, na jednome se mjestu kronološki sumiraju svi izvođeniji dionici istarske glazbene prošlosti, od Andree Antica, preko Brajše Rašana i Matetića Ronjgova, sve do suvremenih istarskih skladatelja.
Podaci iz zbirke Različite poslanice (Variae epistulae) italorimskog aristokrata, visokoga ostrogotskog dužnosnika i učenjaka Flavija Magna Aurelija Kasiodora Senatora (5./6. st.), koji govore o ...prilikama na istočnoj obali Jadrana u prvoj polovici 6. stoljeća već su poznati. Od prve cjelovitije ekonomsko-povijesne analize Kasiodorovih podataka o Istri u hrvatskoj historiografiji u članku Roberta Matijašića iz 1988. godine, „Kasiodorova pisma kao izvor za poznavanje kasnoantičke povijesti Istre (Cass. Var. XII, 22, 23, 24)“, prošlo je već više od tri desetljeća, pa ih je prikladno ponovno razmotriti i nakon što su se njima u međuvremenu bili pozabavili Andrej Novak u knjizi L’Istria nella prima età bizantina objelodanjenoj 2007. godine i, u najnovije vrijeme, Rajko Bratož u članku „La produzione e il consumo di alimenti nella provincia della Venetia et Histria al tempo de Goti orientali“ izišlu 2016. godine. Cilj je ovoga rada podatke iznova kontekstualizirati u širem istočnojadranskom okruženju te problematizirati prethodne zaključke. Polazeći od postojećih rezultata, nakana je stvoriti relevantnu istraživačku sliku koja može pridonijeti boljem razumijevanju ekonomskog stanja u kasnoantičkoj Istri te biti podlogom za razumijevanje srednjovjekovnih prilika.
U radu se donose nepoznati arhivski zapisi te nekoliko novih atribucija kojima se proširuje opus padovanskog kipara Angela De Puttija (Padova, oko 1681. – Žminj, 1731.). Majstor je tijekom svoje ...karijere bio aktivan u Vicenzi, Ferrari, Goriziji i Ljubljani, odnosno na širem području Veneta, Furlanije, Kranjske, Koruške, Istre i Kvarnera. Iako kipar Angelo De Putti ima pozamašnu fortunu criticu i opus, dosad nije bio poznat podatak o njegovoj smrti. Iz novopronađenoga arhivskog zapisa saznajemo kako je Angelo De Putti umro u Žminju 14. ožujka 1731. godine u dobi od otprilike 50 godina te je bio pokopan u mjesnoj župnoj crkvi. Također, donosi se i podatak kako je u Žminju 31. prosinca 1743. godine umro i Angelov sin, kipar Giuseppe. U opus Angela De Puttija prije dolaska u Istru uvrštavaju se kipovi svetog Šimuna Stocka i Terezije Avilske s pročelja crkve Gospe Karmelske u Esteu. Isto tako pripisuju mu se i dva tugujuća anđela iz crkve Madonna del Pilastro u Esteu. Kao majstorov rad prepoznati su i kameni kipovi svetog Antuna Opata, Antuna Padovanskog, Antonina i dva anđela s pročelja župne crkve svetog Antonina u Salvaterri. Uz De Puttijeve kipove, na pročelju u Salvaterri prepoznati su i kipovi Giovannija i Antonija Bonazze. Tako su uz dva anđela s portala crkve u Salvaterri u opus Giovannija Bonazze još uvršteni mramorna figura Gospe Karmelske sa stipesa glavnog oltara crkve Gospe Karmelske u Esteu. S druge strane kao djela Antonija Bonazze prepoznati su kameni kipovi svete Eurozije i svete Ilarije iz Salvaterre te kip Uskrslog Krista s dražbe aukcijske kuće San Felice iz Pistoije.
U radu se tematiziraju istarski primjeri predromaničkih pluteja ukrašeni specifičnom inačicom centrične kompozicijske sheme s dijagonalnim osima i kružnim petljama na krajevima. Nekolicini lokalnih ...primjera poznatih iz ranije objavljene literature u ovom su radu pridruženi i dijelovi pluteja koji zbog fragmentarne sačuvanosti dosad nisu bili prepoznati kao dio navedene skupine. Razmatrani istarski primjeri dovode se u vezu s cjelovitije sačuvanim istovrsnim reljefima u regiji i umjetničkim središtima iz kojih su na poluotok mogle biti donesene takve kompozicije. Analizom morfoloških i izvedbenih osobina ulomaka ukrašenih razmatranom inačicom centrične kompozicije te njihovim povezivanjem s preostalim dijelovima skulpture s istih lokaliteta upućuje se na postojanje jedne izrazito kvalitetne i dosad neimenovane klesarske radionice, koja je početkom 9. stoljeća kamenim liturgijskim namještajem opremala crkve Pulske, ali i susjednih biskupija. Nove i vrlo složene kompozicije, među kojima i ona centrične osnove s dijagonalama i kružnim petljama na krajevima, svjedoče o plodnoj razmjeni utjecaja između klesara Istre i Veneta te o uklopljenosti poluotoka u suvremena likovna kretanja u razdoblju predromanike.
Hagiotoponimi na istarskim gradinama Buršić-Matijašić, Klara
Miscellanea Hadriatica et Mediterranea,
12/2017, Letnik:
4, Številka:
1
Journal Article, Paper
Recenzirano
Odprti dostop
Mjesna imena odraz su izgleda prostora, gospodarstva, povijesnog razvitka te društvenih odnosa. Ona govore o slojevitosti naseljavanja određenog teritorija. Tijekom brončanog i željeznog doba u ...Istri, osim pećina, glavni oblik naselja bile su gradine kojih je kartirano oko 450, od kojih čak 85 ili 19 % nose svetačka imena. Na temelju terenskih istraživanja te korištenja podataka s povijesnih i suvremenih topografskih karata napravljen je detaljni razmještaj toponima i analiza njihove rasprostranjenosti s obzirom na dva fizička prostora, more i kopno, i dva jezična prostora, hrvatski i talijanski. Crkvice ili njihovi ostatci, ili samo toponimi sa svetačkim imenom, pokazuju kontinuitet života na određenom mjestu, kao i sigurnost koju su jamčile unutar svojih zidova. Najučestaliji hagiotoponim jest Sveta Marija i sve njezine inačice (Sveta Marina).
U članku su prikazani rezultati sustavnih arheoloških istraživanja obrambenog sustava na gradini Monkodonja u razdoblju između 1997. i 2008. Pojedine karakteristike gradnje i promjene u gradnji, ...posebno ulaza, uspoređene su s drugim brončanodobnim gradinama na području Istre, kao i na području istočnog Sredozemlja. Predloženi su mogući uzroci kao i datacije promjena u gradnji bedema i vrata naselja u skladu s pojavom novog naoružanja, a samim time i s promjenama u načinu ratovanja.
The resilience of materials from the notch effect together with subsequent operating life and safety are important factors for the choice of material in industrial manufacture as well as for crash ...scenarios. The aim of this investigation is to study stress caused by the notch effect for HCT780XD and X5CrNi18-10 at different tensile test strain rates as well as due to various stress concentration factors during a high-speed tensile test. The notch geometries chosen are round, trapezoid, sharp and bore. They are compared to a test specimen without notch. The stress distribution analysis of notches was performed by the finite-element-method (FEM) in order to determine stress concentration factors. The high-speed tensile test was recorded with a high-speed camera. For this purpose, the test specimens were marked with a speckle-pattern, essential for the identification of strain rate via Dantec Dynamics Istra 4D. The influence of the stress concentration rate on parameters like energy, strength and the elongation of break was established and will be reported in the following. The level of the concentration factor leads to negative effects while the strain rate level delivers positive results. On other hand, the stress concentration factor is more important on the parameter than the strain rate. By contrast, Poisson's ratio does not affect the parameters observed.
PDF
