Analize človeških tkiv iz arheoloških kontekstov pomembno pripomorejo k razumevanju posameznikov in družb v preteklosti. Na primeru četvernega groba 336–339 s poznoantičnega grobišča Bled – ...Pristava predstavljamo potek in rezultate celostne interdisciplinarne raziskave, ki združuje nekaj pri raziskovanju skeletnih tkiv najpogosteje izvedenih analiz, rezultate teh pa povezujemo v širši arheološki in zgodovinski kontekst. Na podlagi zbranih podatkov je mogoče sklepati, da so bili štirje pokojniki, oče s hčerama in sinom, v skupni grob položeni sočasno in premišljeno, morda zaradi posebnih okoliščin ob smrti. Grobni pridatki postavijo kontekst v sredino 6. st., radiokarbonsko datiranje pa v čas 5. in prve polovice 6. st. Analize stabilnih izotopov kažejo nihanja v prehrani skozi različna življenjska obdobja, povezana s spremembo prehrane in fiziološkim stresom. Rezultati interdisciplinarne študije, izvedene na posmrtnih ostankih štirih oseb, prikazujejo, kako se različne analize dopolnjujejo in/ali med seboj potrjujejo, kako velik je njihov domet pri razumevanju življenja in smrti obravnavanih oseb ter kakšen je njihov potencial za razumevanje življenja celotnih skupnosti v določenih zgodovinskih obdobjih.
Prispevek predstavlja dognanja interdisciplinarne raziskave človeških kostnih ostankov, odkritih leta 2011 na grobišču iz starejše železne dobe na Cesti Borisa Kidriča v Zagorju ob Savi. ...Študija je del obsežnejšega projekta osteoloških in izotopskih analiz kostnih ostankov iz bronaste in železne dobe (14–4. st. pr. n. št.) z območij Slovenije in Hrvaške.
Osteološka raziskava šestih oseb je pokazala, da gre za ostanke enega mlajšega odraslega moškega, enega zrelega odraslega moškega in dveh zrelih odraslih žensk ter dveh otrok nedoločljivega spola. Pri vseh šestih osebah so bile na kolagenu, pridobljenem iz kosti in/ali dentina, opravljene analize stabilnih izotopov ogljika in dušika. Na podlagi rezultatov lahko pri vseh osebah sklepamo na kopensko prehrano, ki vključuje živalske proteine (meso in/ali mlečne izdelke) in rastlinske sestavine tako iz rastlin C3 kot C4.
Triglavska Bistrica is a typical Alpine river in the north-western part of Slovenia. Its recharge area includes some of the highest peaks in the Julian Alps. The hydrogeological conditions and flow ...of the river depend largely on groundwater exchange between the karstified aquifer in the carbonate rocks and the intergranular aquifer in the glaciofluvial deposits. The average volume of the river flow is up to several m3/s. In this study, water samples from different locations along the river were analysed for stable isotope ratios of oxygen and hydrogen, major ions, and concentration of tritium activity. The correlation of major ions suggests that the recharge area consists of both limestone and dolomite rocks. The δ18O and δ2H values decrease downstream, implying that the average recharge elevation increases. At the downstream sampling site V-5, located approx. 300 m upstream from the confluence of the Sava Dolinka River, the calculated mean recharge altitude is estimated to be 1,996 m.
U dugoj tradiciji proučavanja latenskog perioda na prostoru južne Panonije otvorena su mnoga pitanja, među kojima ekonomskim delatnostima, naročito zemljoradnji i stočarstvu, nije posvećena zaslužena ...pažnja. Postojeći arheološki podaci dozvoljavaju izvođenje hipoteze o inteziviranju naseljavanja u kasnom latenu, kao i intenziviranju poljoprivrednih aktivnosti, što su procesi koji su mogli dovesti do promena u pejzažu. Međutim, osim postojanja sporadičnih opaski u literaturi, proučavanje samog pejzaža nije bilo predmet istraživanja. Danas, razvojem arheologije pejzaža i analiza stabilnih izotopa otvorene su mogućnosti za bolje razumevanje, ne samo izgleda pejzaža, već i njegovih promena kroz vreme, kao i načina na koje su se ljudi u prošlosti u njemu kretali i koristili ga. Pri tome, treba imati u vidu da pejzaži nisu samo prostori iz kojih je čovek na što racionalniji način crpe resurse, već da su oni istovremeno produkt, medij i slika različitih kolektivnih i individualnih, društvenih, simboličkih i istorijskih iskustava življenja. U ovom radu razmatraju se mogućnosti i perspektive primene analiza stabilnih izotopa ugljenika i stroncijuma na životinjskim kostima sa kasnolatenskih nalazišta u južnoj Panoniji s ciljem proveravanja postojećih i postavljanja novih hipoteza koje se tiču ne samo ekonomskih praksi, već i socio-političkih prilika.
Cercetările arheologice din situl de la Grumăzeşti – Deleni din nordul României, realizate între 1968 și 1978, au pus în evidența existența unor resturi osteologice umane de la cel puțin trei ...indivizi. Primul dintre aceștia, M1, era reprezentat de un schelet în conexiune anatomică, descoperit în poziția chircit pe partea stângă. Resturile fragmentare atribuite altor doi indivizi (denumite în acest articol M2/ 1– 2, un adult și un juvenil) provin dintr-un context diferit, fiind interpretate de autorul cercetării arheologice, S. Marinescu-Bîlcu drept un mormânt deranjat de o amenajare ulterioară. Lucrarea de față face o analiză descriptivă a stării de conservare a resturilor osteologice, determinarea vârstei, sexului și staturii, precum și a patologiilor identificate pe resturile osteologice prezente. Analiza antropologică este însoțită de o discuție asupra datelor de radiocarbon realizate pe probe prelevate de la M1 și două erbivore de talie mare. Pentru M1 au fost realizat și studiului izotopilor stabili de C și N.
Human skeletal remains of at least three individuals were unearthed during excavations at the Early Neolithic site of Grumăzeşti – Deleni in northeast Romania (Moldova region) between 1968 and 1978. They comprise the articulated skeleton of an adult buried in a crouched position (M1), and the disarticulated remains of another adult and a juvenile found together in another part of the site and interpreted by the principal excavator, S. Marinescu-Bîlcu, as a disturbed burial (referred to here as M2/ 1– 2). The human remains are described and analysed in terms of state of preservation, age-at-death, sex, stature and pathology. Results of radiocarbon dating and carbon and nitrogen stable isotope analysis of bone collagen from M1 and radiocarbon dates on herbivore bones from the site are presented and discussed.
This article presents the use of natural abundance stable isotope (hydrogen, carbon, nitrogen, oxygen, chlorine) analysis data as a tool for providing important information about the origin of ...contaminants, the contribution of different sources to a multi-source plume, characterisation of their complex transport (rate and mechanisms) and for evaluating the success of contaminated site remediation. Isotopic signatures of contaminants are useful tracers of their sources, while isotopic fractionation can be used to quantitatively assess the progress of an environmental process such as biodegradation. This new isotopic approach is reliable and can offer more information than traditional techniques in pollutant migration studies, particularly after waste disposal. During biological degradation of any organic compound, molecules containing lighter isotopes are degraded, and the portion of heavier isotopes in the substrate is increased, identifying specific microbial roles in biogeochemical cycling. Since isotopic fractionation is proportional to degradation, depending on the type of contamination, a microbial degradation of 50% to 99% of the initial concentration can be quantified using isotope ratio measurements.
Cilj ovog rada je da se prikaže korištenje podataka analize prirodne obilnosti stabilnih izotopa (vodika, ugljika, dušika, kisika i klora) kao alata za dobivanje važnih informacija o porijeklu onečišćujućih tvari, doprinosu različitih multikomponentnih onečišćivača, karakterizaciji njihova kompleksnog transporta (brzine i mehanizma) i praćenja uspjeha remedijacije onečišćenih mjesta. Izotopski sadržaji onečišćujućih tvari koriste se kao traseri za određivanje njihovih izvora, dok se izotopsko frakcioniranje može iskoristiti za kvantitativnu procjenu toka procesa kao što je biodegradacija. Takav nov izotopski pristup je pouzdan i nudi više informacija od tradicionalnih tehnika kontrole putovanja onečišćivala, napose nakon odlaganja opasnog otpada na zemljištu. Za vrijeme biodegradacije nekog organskog spoje molekule koje sadržavaju lake izotope lakše se degradiraju, a dio težih izotopa u supstratu se povećava, što upućuje na mikrobiološku ulogu u biokemijskom ciklusu. Kako je izotopsko frakcioniranje proporcionalno degradaciji zavisno od tipa onečišćenja, korištenjem podataka mjerenja izotopskih odnosa može se procijeniti mikrobiološka degradacija od 50 % do 99 % od početne koncentracije.
Cilj ovog rada je da se prikaže korištenje podataka analize prirodne obilnosti stabilnih izotopa (vodika, ugljika, dušika, kisika i klora) kao alata za dobivanje važnih informacija o porijeklu ...onečišćujućih tvari, doprinosu različitih multikomponentnih onečišćivača, karakterizaciji njihova kompleksnog transporta (brzine i mehanizma) i praćenja uspjeha remedijacije onečišćenih mjesta. Izotopski sadržaji onečišćujućih tvari koriste se kao traseri za određivanje njihovih izvora, dok se izotopsko frakcioniranje može iskoristiti za kvantitativnu procjenu toka procesa kao što je biodegradacija. Takav nov izotopski pristup je pouzdan i nudi više informacija od tradicionalnih tehnika kontrole putovanja onečišćivala, napose nakon odlaganja opasnog otpada na zemljištu. Za vrijeme biodegradacije nekog organskog spoje molekule koje sadržavaju lake izotope lakše se degradiraju, a dio težih izotopa u supstratu se povećava, što upućuje na mikrobiološku ulogu u biokemijskom ciklusu. Kako je izotopsko frakcioniranje proporcionalno degradaciji zavisno od tipa onečišćenja, korištenjem podataka mjerenja izotopskih odnosa može se procijeniti mikrobiološka degradacija od 50 % do 99 % od početne koncentracije.
Raznolikost procesa koji se odvijaju unutar vadozne zone pri padinskim agroekosustavima čini procjenu dinamike vode izazovnom. Ovaj rad predstavlja prvi uvid u rezultate volumetrijskoga sadržaja ...vode, granulometrijskoga sastava tla, meteoroloških podataka te izotopni sastav oborina i vode u tlu istraživanih u sklopu projekta SUPREHILL, to jest njegova opservatorija. Glavni ciljevi ovoga rada vezani su za procjenu podrijetla vode u tlu padinskoga vinograda, ali i za procjenu dubine do koje se oborine infiltriraju te gdje je moguća pojava preferencijalnoga toka. Za navedenu svrhu korišteni su hidrometeorološki podatci, granulometrijski sastav tla te stabilni izotopi vodika (δ2H) i kisika (δ18O) iz oborina te iz uzorkovane vode iz tla. Rezultati upućuju na postojanje različitoga izotopnog potpisa u vodi u tlu, što sugerira različite obrasce infiltracije na istraživanome području. Također, rezultati pokazuju da sustavi za površinsko i podzemno otjecanje te većina pasivnih lizimetara reagiraju na oborine, dok odaziv usisnih sondi instaliranih na većim dubinama nije očit. Navedeno odgovara rezultatima koji se odnose na varijaciju sadržaja vode u tlu na različitim dubinama. Svi rezultati upućuju na mogućnost postojanja slabije propusnoga sloja na približno 60 cm dubine. Nadalje, preferencijalni tok vode, ako postoji, prema ovim saznanjima može se očekivati do dubine od 80 cm. Očekuje se da će dugoročno praćenje podataka putem uspostavljene senzorske mreže u SUPREHILL opservatoriju preciznije definirati ponašanje vode u tlu i postojanje preferencijalnoga toka vode.
Radnici koji su izloženi riziku od izloženosti spojevima s uranijem trebaju se pratiti i njihova unutrašnja izloženost mjeriti pomoću očekivane efektivne doze E(50) izražene u mSv. Uranij se može ...kvantificirati u mokraći čak i pri vrlo niskim razinama aktivnosti pomoću bioesejnih metoda in vitro. Najčešća metoda koja se rabi u internoj dozimetriji za praćenje/nadziranje razina radionuklida koji emitiraju alfa-čestice jest alfa-spektrometrija. Njome se identificiraju izotopi i može otkriti nisku minimalnu aktivnost (engl. minimum detectable activity, MDA) (≤0.50 mBq po uzorku). Ovdje donosimo rezultate petogodišnjega praćenja radnika izloženih uraniju u španjolskoj tvornici sastojaka za nuklearno gorivo Juzbado, u kojoj se sastojci obogaćuju izotopom 235U do udjela od 5 %. Pratilo se oko 100 radnika na godinu, a većina njih je radila u tvornici više od deset godina prije nego što je uveden program praćenja. Ukupno je u pet godina analizirano gotovo 550 uzoraka mokraće oko 200 radnika. Dobiveni rezultati upućuju na to da su radnici dobro zaštićeni od izloženosti uraniju udisanjem te da je kronični unos uranija u tvornici na prihvatljivo niskoj razini.
În sala de expoziție a Parcului Stalin s-a deschis cel de-al II-lea pavilion de mostre de larg consum în prezența lui Alexandru Bârlădeanu și a lui Gogu Rădulescu; La Brazi se construiește un mare ...combinat petrochimic; Noua secție de medicină nucleară di
PDF
