État et justice Chabanol, Daniel
Zbornik radova Pravnog fakulteta u Splitu,
02/2019, Letnik:
56, Številka:
1
Journal Article
Recenzirano
Odprti dostop
L’administration de la justice est par sa nature même une mission d’Etat (CE section 27 février 2004, Popin, n° 217257 : « la justice est rendue de façon indivisible au nom de l’Etat »). Ce ...qu’exprime la rédaction des actes juridictionnels français officiels, qui tous sont prononcés « au nom du peuple français », et donc jamais au nom d’une région, ou d’une commune : la justice officielle ne saurait être décentralisée. Avec elle nous abordons un pan de l’action d’Etat qui n’est pas réductible à une quelconque mécanique organisationnelle. Si les missions de défense, de sécurité, de maintien de l’ordre, de gestion monétaire, de santé publique peuvent, quelque délicates parfois qu’elles soient, se ramener à la mise en place de moyens adaptés aux fins poursuivies, la mission de justice ne saurait s’apprécier à l’aune des seuls moyens mis en œuvre. A dire le vrai, toutes les actions publiques sont soumises au jugement (et donc à l’objectif) de justice : la fiscalité, l’éducation, la santé, l’équipement du territoire, la dépense publique non affectée (correspondant par exemple à l’action de sécurité, ou de défense), sont évalués, entre autres, au regard d’une exigence de justice, laquelle n’est donc pas l’apanage du ministère de la justice. Mais, à l’inverse des autres départements ministériels, qui ont pour mission de « faire », de « fabriquer » (des recettes publiques, de la sécurité, de l’éducation, des routes, de la santé publique…), et qui placent plus ou moins de justice dans cette œuvre de fabrication, le ministère de la justice n’est pas responsable…de la justice dans le pays, mais d’une administration qui a pour seul objet de mettre fin aux conflits opposant soit les sujets de droit entre eux (différends civils), soit ces sujets à la puissance publique (différends pénaux ou administratifs). C’est là sa seule mission, mais elle est fondamentale : il faut à toute société organisée une instance qui décide du terme définitif des litiges, que ce soit par la manifestation supposée de la volonté divine (les ordalies) ou par le jeu de mécanismes qui peuvent être brutaux (les procès staliniens) ou sophistiqués (les sociétés démocratiques). Si l’on veut bien se souvenir de ce que Hobbes nous a exposé quant à l’origine de l’Etat, dire ce qui est « le juste » est la mission de l’Etat, dont nous attendons qu’il mette en œuvre les moyens qui nous permettront de savoir « ce qui est juste », non point dans l’organisation générale de la société (qu’est-ce qu’une fiscalité juste ?) mais dans le règlement des litiges.
By its nature, implementing justice is a state mission (State Council, 27 February 2004, Popin : « Justice is inseparable from the state « ). This expresses the opinion stated in every court judgement of the Republic of France, which are continuously handed down « in the name of the French people «. Namely, judgements are never passed in the name of the region or municipality. A part of state activity which can in no way be placed under organizational mechanism is approached in this way. Although defense, security, implementation of the law, monetary administration and public health can sometimes, even though a sensitive area is concerned, be reduced to establishing appropriate means to achieved aims. Despite the mission of justice being unable to be assessed merely with the help of material means, it is correct that all public activity is subject to evaluation and therewith the aim of implementing justice (taxation, education, health, public spending). This mentioned public activity is also assessed given the demands of the judiciary. The demands of the judiciary do not have to be under exclusive supervision of the Ministry of Justice. The Ministry of Justice is not responsible for the general concept of « justice» in the state, Rather, it is responsible for the bodies the aim of which is to finalize court disputes (civil court, criminal court, administration court etc.) Every properly regulated society needs to decide on dispute duration and must finalize proceedings within a reasonable deadline.
Provedba pravde po svojoj je prirodi državna misija (Državno vijeće, 27. veljače 2004., Popin: «Pravda je neodvojiva od države»). Time se izražava mišljenje izneseno u svakoj sudskoj presudi Republike Francuske, koja se stalno izriče «u ime francuskog naroda». Naime, presude se nikada ne donose u ime regije ili općine. Na taj se način pristupa dijelu državne aktivnosti koji se ni na koji način ne može smjestiti u organizacijski mehanizam. Dakakio, obrana, sigurnost, provedba zakona, monetarna uprava i javno zdravlje mogu se kao osjetljiva područja, ponekad, svesti na uspostavljanje odgovarajućih sredstava za ostvarenje ciljeva. Misija ostvarivanja pravde ne može se procijenjivati samo uz pomoć materijalnih sredstava, jer je ispravno da se svekolika javna aktivnost podvrgava procjeni i time cilju ostvarivanja pravde (oporezivanje, obrazovanje, zdravstvo, javna potrošnja). Navedene aktivnosti ocjenjuju se i glede zahtjeva pravosuđa a oni u Francuskoj ne moraju biti pod isključivim nadzorom Ministarstva pravosuđa. Ministarstvo pravosuđa nije odgovorno za opći pojam «pravde» u državi, nego je odgovorno za ona tijela čiji je cilj dovršiti sudske sporove (građanski sud, kazneni sud, upravni sud itd.). Regulirano društvo mora odlučiti o trajanju spora i mora okončati postupak u razumnom roku.
Uvod: Vansudsko rješavanje sporova s upravom ne treba i ne smije nikoga lišiti njegovog prava da zatraži od suca da riješi taj spor. Mirenje (ili medijacija) ni na koji način ne smije dovesti do ...obvezujućeg rješenja za jednu stranu, ako ista na to ne pristaje.
I/ Francuski regulatorni i sudski okvir nije baš sklon vansudskom načinu rješavanja sporova. Javno pravo je „tvrdo“ pravo i ostavlja neznatnu marginu diskrecije u kojoj bi se mogli razviti napori za mirenje koji bi uobičajeno trebali dovesti do „uzajamnih i uravnoteženih ustupaka“.
Osim toga, ustupak koji podrazumijeva prihvaćanje odricanja od dijela prava, različita tijela za kontrolu javne vlasti, a u općenitijem smislu i građani, s nepovjerenjem smatraju „dogovorom između prijatelja“.
Prema tome, rijetko se primjenjuje, a naročito zbog toga što se razvijanjem takvog manevarskog prostora narušava načelo predvidljivosti.
Sudska praksa je, čini se, oklijevala između 1971. i 2002. u pogledu mogućnosti rješavanja sporova, a bez nje mirenje nije moguće.
II/ Ipak je poželjno da se ostavi prostor za mirenje. Budući da pravno i normativno okruženje postaje sve složenije, postojanje prostora za mirenje uvjetuje povjerenje koje građani trebaju imati u pravni sustav. Ako je pravni sustav samo sudski, pa prema tome nužno strog i dugotrajan, ubrzo će se građanima učiniti otuđenim od njihovih briga.
Postupak mirenja i nagodba koja se postiže ipak moraju biti u skladu sa strogim metodološkim zahtjevima ako želimo izbjeći da se pretvore u loše dogovore. Zahtjevi se odnose na transparentnost i obrazloženje nagodbe, na kompetentnost miritelja, na njihovu neovisnost i nepristranost.
Zaključno: razvoj mirenja također zahtjeva novi pristup u pravnim odnosima i u zadaći sudaca. Suci bi trebali dati samo tumačenje norme koja se nalaže, te provjeriti, ako se to osporava, prelazi li pomirbeno rješenje granice prihvatljive fleksibilnosti.
Uvod: Vansudsko rješavanje sporova s upravom ne treba i ne smije nikoga lišiti njegovog prava da zatraži od suca da riješi taj spor. Mirenje (ili medijacija) ni na koji način ne smije dovesti do ...obvezujućeg rješenja za jednu stranu, ako ista na to ne pristaje. I/ Francuski regulatorni i sudski okvir nije baš sklon vansudskom načinu rješavanja sporova. Javno pravo je „tvrdo“ pravo i ostavlja neznatnu marginu diskrecije u kojoj bi se mogli razviti napori za mirenje koji bi uobičajeno trebali dovesti do „uzajamnih i uravnoteženih ustupaka“.
Osim toga, ustupak koji podrazumijeva prihvaćanje odricanja od dijela prava, različita tijela za kontrolu javne vlasti, a u općenitijem smislu i građani, s nepovjerenjem smatraju „dogovorom između prijatelja“. Prema tome, rijetko se primjenjuje, a naročito zbog toga što se razvijanjem takvog manevarskog prostora narušava načelo predvidljivosti. Sudska praksa je, čini se, oklijevala između 1971. i 2002. u pogledu mogućnosti rješavanja sporova, a bez nje mirenje nije moguće. II/ Ipak je poželjno da se ostavi prostor za mirenje. Budući da pravno i normativno okruženje postaje sve složenije, postojanje prostora za mirenje uvjetuje povjerenje koje građani trebaju imati u pravni sustav. Ako je pravni sustav samo sudski, pa prema tome nužno strog i dugotrajan, ubrzo će se građanima učiniti otuđenim od njihovih briga. Postupak mirenja i nagodba koja se postiže ipak moraju biti u skladu sa strogim metodološkim zahtjevima ako želimo izbjeći da se pretvore u loše dogovore. Zahtjevi se odnose na transparentnost i obrazloženje nagodbe, na kompetentnost miritelja, na njihovu neovisnost i nepristranost. Zaključno: razvoj mirenja također zahtjeva novi pristup u pravnim odnosima i u zadaći sudaca. Suci bi trebali dati samo tumačenje norme koja se nalaže, te provjeriti, ako se to osporava, prelazi li pomirbeno rješenje granice prihvatljive fleksibilnosti.
Introduction: Out-of-court dispute resolution with administration must not and should not deprive anyone of their right to seek the help of a judge to resolve that dispute. Mediation in no way should not lead to a binding solution for a particular party without the consent of that party. I/ French regulatory and court framework is not partial to out-of court dispute resolution jusridiction. Public Law is „hard“ law and leaves an insignificant margin of discretion within which efforts for mediation could be developed which ordinarily should lead to „mutual and balanced concessions“. Apart from that, a concession which entails accepting giving up a part of rights, various bodies for controlling public powers and in a general sense citizens view with suspicion „agreement between friends“. Therefore, it is rarely applied, and especially because developing such room for leverage destroys the principle of predictability. Court practice seemed to hesitate between 1971 and 2002 in the area of the possibility of dispute resolution and without that mediation is not possible. II/ It is desirable to leave room for mediation. Given that legal and normative circumstances are becoming more and more complex, the existence of room for mediation is conditioned by the faith citizens should have in the legal system. If the legal system consists solely of court and therefore strict and long lengthy legal systems, citizens will soon become removed from their concerns. The mediation process and achieved bargaining should nevertheless be in accordance with strict methodological demands if we want to avoid them turning in bad agreements. Demands refer to transparency and explanation of bargains according to the competency of the mediator based on their independency and impartiality. In conclusion: the development of mediation also demands a new approach in legal relations and in the task of judges. Judges should only provide interpretation of the norm which is imposed and check, if this is challenged, whether it exceeds mediatory solutions’ limits of acceptable flexibility.
Deontologija upravnih sudaca se ne osigurava putem stegovnog nadzora ponašanja, već nadzorom kojeg vrše viši suci u prizivu ili kasaciji, dok deontološki propust najčešće predstavlja povredu ...postupka.
Deontology of administrative judges is not secured by disciplinary supervision of behaviour, but by the supervision of senior judges in appeals or cassation while deontological omission most often represents a breach in procedure.
La déontologie des magistrats de l’ordre administratif est assurée non par une surveillance de nature disciplinaire du comportement de chacun, mais par le contrôle exercé par les juges supérieurs, en appel ou en cassation, un manquement déontologique constituant aussi le plus souvent un vice de procédure.
Deontology of administrative judges is not secured by disciplinary supervision of behaviour, but by the supervision of senior judges in appeals or cassation while deontological omission most often ...represents a breach in procedure.
La déontologie des magistrats de l’ordre administratif est assurée non par une surveillance de nature disciplinaire du comportement de chacun, mais par le contrôle exercé par les juges supérieurs, en ...appel ou en cassation, un manquement déontologique constituant aussi le plus souvent un vice de procédure.
U teoriji o djelovanju suca u sporu o prekoračenju ovlasti, jedno temeljno načelo zahtijeva da je to djelovanje « vanvremensko » : sudac ispituje neke prošle događaje i traži, na objektivan način, je ...li upravni akt koji se osporava, poduzet u skladu s normama koje je trebalo primijeniti, koje on, ako je to potrebno, identificira retroaktivno (naglašavajući da ih on ne stvara). Konstatacija nezakonitosti upravnog akta dovodi do njegovog retroaktivnog poništenja i do rekonstrukcije onoga što je moralo biti u upravnom djelovanju. Ova teorija nije međutim izdržala pred načelom stvarnosti : neizbježan protek vremena, kako javne uprave, tako idruštva pruža otpor « vanvremenskom » apektu djelovanja suca, otpor zasnovan na društvenim očekivanjima i na načelu pravne sigurnosti. Sudac u predmetima prekoračenja ovlasti odgovara na te zahtjeve s jedne strane tako da se približi metodama suca u sporu pune jurisdikcije, a s druge tako da odustaje jednim dijelom od retroaktivnosti svoje intervencije, a što postavlja sljedeće pitanje : da li je on još uvijek sudac u sporu o zakonitosti, neka vrsta « općeg inspektora » javne vlasti, ili pak on postaje sredstvo smirivanja sukoba koji nastaju od kolektivnog života ? Na isti je način, sudac u sporu o prekoračenju ovlasti, odgovorio i na jedan konkretni društveni zahtjev prihvaćajući da poništavanje, pa čak i retroaktivno, jednog upravnog akta nije uvijek dostatno da ponovo uspostavi pravnu državu. Zato se kao odlučujući kriterij u funkcioniranju sudstva uveo pojam trajanja postupaka. I tako, osim običajne naknade štete, uslijed posljedica prouzrokovanih nerazumnim trajanjem postupka, zaključuje se da se pridaje nova pozornost trajanju postupka, i to ne samo u pravnim normama nego i u sudskoj praksi. Osim hitnih postupaka, koje predstavlja Jean Massot, zaključuje se da postoji briga da se prida učinkovit i stvaran doseg upravnosudskoj odluci, i to u novoj dijalektici koja kombinira tu brigu i onu da se ne bi sudilo loše samo zbog žurnosti, kao što o tome svjedoče dva krajnja primjera : zakonitost zabrane jedne predstave je bila ocijenjena u manje od dva dana (i to za prvostupanjsku i žalbenu razinu zajedno…), i to prije trenutka predviđenog za tu predstavu ; naprotiv, više od pet mjeseci je bilo posvećeno ispitivanju jednog « hitnog » postupka u vezi s prekidom hranjenja i umjetne hidratacije jednog bolesnika (odluka od 11. siječnja 2014, odluka Državnog savjeta od 24. lipnja 2014.).
In the theory on the activity of the judge in disputes related to exceeding powers, one fundamental principle demands that this activity is ‘beyond time’: the judge examines some past events and ...objectively seeks whether the administrative act being disputed has been undertaken according to the norms which should have been applied, which the judge, if necessary, identifies retroactively (emphasising that s/he does not create them). The claim of the illegality of the administrative act leads to its retroactive revocation and to the reconstruction of what should have been in administrative activity. This theory has not however survived in relation to the principle of reality. The inevitable passing of time, both in public administration and in society resist the ‘beyond time’ aspect of judge activity. This resistance is founded on social expectations and on the principle of legal security. The judge in cases of exceeding powers also responds to the demands on the one hand to become more familiar with the methods of the judge in full adjudication disputes, and on the other hand, to abandon to a certain extent the retroactivity of its intervention. This raises the following question of: is the judge in cases of legality still some kind of ‘general inspector’ of public power or does the judge become a means of appeasing the conflict which occurs in life in general? Similarly, a judge in a dispute on exceeding powers responding to a concrete social demand accepting that revocation, even retroactive, of an administrative act is not always sufficient to reinstate the principle of a country that adheres to the law. That is why, as a deciding criterion in judicial functioning, the concept of the duration of proceedings has been introduced. So, besides the customary damages and the result of consequences caused by the unreasonable duration of proceedings, it has been concluded that new attention be paid to the duration of proceedings. This is not only in relation to legal norms, but also to court practice. Apart from exigent proceedings presented by Jean Massot, it has been concluded that concern exists that an effective and real reaching of an administrative court decision be approached. Moreover, the new dialectic combines this concern with the concern that a bad judgement not be reached merely due to exigency. This has been evidenced by two extreme examples: the legality of banning a play was decided upon in less than two days, what is more both at first instance and appeal level at the same time, and in advance of the time set for the play. Contrarily, over five months was devoted to examining one of the ‘exigent’ proceedings related to the cessation of feeding and artificial dehydration of a patient (decision dated 11 January 2014, decision by State Council 25 June 2014).
Status upravnih u Europi rijetko je obuhvaćen komparativnim studijama iako može biti pokazatelj stupnja nepristranosti sudova. Statusi sudaca su vrlo bliski, no, ne i identični: sličnost počiva u ...tautologiji, koja nije bila jedina u Francuskoj do 1870. godine: suci uprave su upravni suci, bez obzira na pravno nazivlje, s posljedicama koje to podrazumijeva, općenito, u pogledu postojanja statusa koji jamči njihovu nepristranost.
The status of administrative judges in Europe is rarely included in comparative studies even though it can be an indication of the level of court impartiality. The statuses of judges are very close ...if not identical. The similarity rests on tautology and was not the only one in France up to 1870. Judges of administration are administrative judges regardless of their proper name with consequences which include, generally regarding the existence of their status, guaranteeing their impartiality,
PDF
