U radu je opisan inteligentni odjevni predmet s aktivnom termičkom zaštitom koji, ovisno o temperaturi okoliša izvan odjevnog predmeta i mikroklime unutar odjevnog predmeta, mijenja vrijednost ...toplinske izolacije. Toplinska izolacija mijenja se s pomoću sustava zračnih brtvenih komora što omogućuje kumulativno određivanje topline tijela regulacijom kondukcije i konvekcije. Prikazana je i arhitektura takve vrste odjevnog predmeta i sve komponente koje omogućuju samostalan automatski rad u promjenjivim uvjetima okoliša i mikroklime odjeće te samostalno inteligentno ponašanje s aspekta termičke zaštite odjeće. Svrha inteligentnog odjevnog predmeta s aktivnom termičkom zaštitom je automatska optimalna toplinska zaštita ljudskog tijela pri boravku u hladnim sredinama u kojima se zbog učestalih promjena temperature okoliša ili zbog učestalih promjena tjelesnih aktivnosti i napora javlja potreba za različitim stupnjevima termičke zaštite. Do sada se taj problem rješavao učestalim oblačenjem ili skidanjem odjeće u više slojeva pri čemu je broj slojeva ovisio o osjetu toplinske ugode, a primjenom ovog proizvoda više nema potrebe za prekomjernim brojem zaštitnih slojeva konvencionalne odjeće.
Pojava globalne komunikacije, Interneta, mreže i umreženog društva uvjetovala je preobrazbu strukture temeljne sociološke kategorije - ljudskog rada. Unutar nove društvene-mrežne konfiguracije kao ...ključne infrastrukture koja omogućava razmjenu informacija i znanja, nailazimo na oblike rada koji posjeduju vlastitu, bitno drugačiju dinamiku i zakonitost, čija je glavna odlika mobilnost. Uz nove oblike rada vezuju se visoko racionalizirana, nebirokratizirana radna mjesta i privremena zaposlenost. Teleworking – rad na daljinu, te globalni virtualni timovi ilustracija su rada u virtualnom okruženju čije su glavne značajke fleksibilnost, geografska disperziranost i veća konkurentnost. Uz pozitivne sociokulturološke aspekte širenja mreže koji podrazumijevaju nove obrasce društvene interakcije, autorice ističu i negativne posljedice u vidu društvene izolacije, «sloma komunikacije» i obiteljskog života. U tom kontekstu, buduća istraživanja i dalje će obuhvaćati nedovoljno istražne koncepte mobilnosti, prostornu i vremensku fleksibilnost i njihove implikacije na oblike rada.
Uvod: Život većine ljudi širom svijeta promijenio se otkako je započela pandemija SARS-CoV-2 (SARS-CoV - teški akutni res-piratorni korona virus sindrom). Prema podacima Svjetske zdravstvene ...organizacije (WHO), prvi registrirani slučajevi u Hrvatskoj bili su 26. veljače, Bosni i Hercegovini 5. ožujka, a u Srbiji 10. ožujka 2020. godine. Za pretpostaviti je kako je zbog stresa uzroko-vanog nametnutom izolacijom - konzumacija alkohola počela rasti.
Metode: Kako bi se dobile informacije o konzumaciji alkohola u razdoblju prije i tijekom Covid-19 izolacije, provedeno je on-line anonimno anketno istraživanje u kojem je sudjelovalo ukupno 930 osoba: 542 iz Hrvatske, 219 iz Bosne i Hercegovine i 169 iz Srbije.
Rezultati: Među onima koji su ispunili anketni upitnik bilo je 659 žena i 271 muškarac, uglavnom između 20-45 godina starosti, s visokim ili srednjim stupnjem obrazovanjem. Većina ispitanika je bila zaposlena, živjela je u urbanim sredinama s većim brojem stanovnika. Dobiveni rezultati u istraživanju nisu pokazali utjecaj izolacije na povećanje konzumacije alkohola. Upravo suprotno, 20,21% ispitanika, koji su prethodno konzumirali alkohol, odgovorili su kako su ga tijekom izolacije zbog pandemije bolesti Co-vid-19 prestali konzumirati. Samo 0,43% ispitanika počelo je konzumirati alkohol upravo zbog izolacije.
Zaključak: Ovo istraživanje daje novo svjetlo na svakodnevnu praksu ljudi tijekom Covid-19 pandemije u zemljama zapadnog Balkana, poznatom kao regiji u kojoj je konzumacija alkohola prilično raširena.
V članku so na kratko prikazane možnosti za uporabo potresne izolacije iz elastomernih ležišč pri varstvu objektov arhitekturne dediščine. V prvem delu članka so za ponazoritev prikazani nekateri ...primeri uporabe izolacije v svetu ter analiza smernic za ohranjanje in upravljanje kulturne dediščine, ki jih podajajo nekatere listine in mednarodne resolucije o varovanju spomenikov ter jih je treba upoštevati pri projektiranju potresne izolacije kulturnega spomenika. V splošnem morajo posegi v objekte kulturne dediščine, s katerimi lahko povečamo potresno varnost, v čim manjši meri vplivati na lep videz in funkcionalnost objekta. V drugem delu članka so podane splošne zahteve za projektiranje elastomernih ležišč in nekoliko podrobnejša analiza posebnih zahtev, ki vplivajo na projektiranje izolacijskega sistema. Podrobneje je prikazana analiza vpliva vitkosti objekta na izbiro izolacije, ki preprečuje nastop nateznih napetosti v ležiščih oziroma prevrnitev izoliranega objekta. Konec članka prinaša prikaz izračunanih maksimalnih razmerij višine proti širini objekta, ki ga je ob upoštevanju nevarnosti prevrnitve še mogoče postaviti na izolatorje na tleh, ki so različne kvalitete. Maksimalna razmerja med višino in širino objekta so izračunana tudi za 5 skaliranih potresnih zapisov za potres leta 1998 v Posočju.
Na modelu izvedenom u velikom mjerilu provedena su opsežna eksperimentalna ispitivanja na potresnu pobudu koja su pokazala odziv mosta s izolacijom poboljšanog primjenom horizontalnih uređaja ...S-oblika (HS) koji omogućavaju ograničene pomake (GHS sustav). GHS sustav je sastavljen od dvostrukih sfernih kotrljajućih izolacijskih ležajeva (DSRIB) i razvijenih originalnih uređaja za trošenje energije s komponentama S-oblika (HS-MG). Vrlo stabilni odzivi u svim smjerovima su potvrđeni laboratorijskim cikličnim testovima za oba uređaja, DSRIB i HS-MG. U eksperimentalnom ispitivanju na potresnom stolu, GHS izolacijski sustav mosta je pokazao povoljno ponašanje pri potresnom djelovanju pridonoseći učinkovitoj zaštiti mosta. Novi GHS sustav pokazao je veliki potencijal za kvalitativno poboljšanje sigurnosti mostova s potresnom izolacijom izloženih vrlo jakim potresima.
U komunalnom okolišu i gospodarstvu svake godine nastaje velika količina tekstilnog otpada. Iako se taj otpad klasificira kao biorazgradljiv, takva klasifikacija nije odgovarajuća. Velik dio ...tekstilnog otpada je biološki slabo razgradljiv (sintetička vlakna, vuna, površinski obrađeni tekstilni materijali, vlaknima ojačani kompoziti itd.). Odlaganje tekstilnog otpada na deponije u posljednje je vrijeme ograničeno. Ako se tekstilni otpad spaljuje radi iskorištavanja topline, tada nastaju za okoliš opasni plinovi. Primjena takve tehnologije je moguća samo u dovoljno velikim postrojenjima za spaljivanje otpada, koja su opremljena učinkovitim napravama za čišćenje dimnih plinova. Stoga se preporučuje upotreba različitih postupaka reciklaže tekstilnog otpada, ovisno o vrsti otpada i proizvoda koje se želi proizvesti recikliranjem. Mogućnosti za upotrebu proizvoda od recikliranog tekstila su u građevinarstvu, automobilskoj industriji, poljoprivredi, obrtu, i sl.
Ovaj rad predstavlja nastavak istraživanja na ojačanju zidanih zidova uporabom kombinacije metalnih okvira i mehaničkih dampera. U ovom radu izvršena je analiza samostalnog metalnog okvira sa i bez ...ojačanja mehaničkim damperima kako bi imali jasniji uvid u ponašanje pojedinačnih komponenti ojačanja. Prikazan je pregled osnovnih karakteristika mehaničkih dampera, njihove konfiguracije i kombinacije sa metalnim okvirom, te je poseban naglasak stavljen na njihovo ponašanje uslijed zemljotresa. Rezultati numeričke analize za pojedinačni metalni okvir dobiveni su upotrebom dva suvremena programska paketa, ABAQUS-a i SAP2000-a. Nakon dobivenih rezultata pojedinačnog metalnog okvira, izvršeno je ojačanje metalnog okvira apliciranjem mehaničkih dampera te izvršena njihova analiza.
Provider: - Institution: - Data provided by Europeana Collections- The response of the organisms to stressors involves activation of hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis. HPA axis activation is ...adaptive in the short term, but chronic exposure to stressful stimuli may lead to pathological changes, such as mood disorders. Although precise cause of deregulation of HPA axis due to stress exposure is still unknown, it is thought that may be associated with increased oxidative stress. Therefore, we examined and characterized HPA axis activity, by measuring the concentration of serum corticosterone (CORT) as marker of stress response, and mechanisms of regulations of antioxidative enzymes CuZnSOD and MnSOD, as biomarkers of oxidative stress, in the prefrontal cortex, hippocampus and liver of male Wistar rats exposed to acute, chronic and combined stress. The aim of this thesis is better understanding the biochemical and molecular mechanisms of action of antioxidative enzymes in the brain structures and liver of rats subjected to 21-day social isolation, that represent an animal model for depresion. Acute stressors of 2h immobilization or cold are used to indicate ’normal’ stress response, while combination of chronic and acute stress served as confirmation of maladaptive effect of chronic stress. Results showed increased concentration of serum CORT level in the animals exposed to acute immobilization or cold stress, while in animals expsosed to chronic isolation these values remain unchanged. However, significantly lower CORT level detected between animals exposed to combined and appropriate acute stress showed compromised HPA axis funcioning, caused by chronic social isolation, which has resulted in inadequate response to the novel stressful situations. Acute immobilization stress resulted in increased expression of MnSOD protein in mitochondria of both brain structures, while in animals acutely exposed to cold or chronic social isolation level of this protein remained unchanged. However, detected discrepancy between CuZnSOD and MnSOD activies and protein expression in the prefrontal cortex suggesting the possible state of oxidative stress. Additional acute stress decreased mitochondrial MnSOD protein level, which along with the increase in citosolnoj fraction and the release of cytochrome c indicate compromised integrity of the mitochondrial membrane in the prefrontal cortx. In the hippocampus decreased activity of mitochondrial MnSOD in combined stress was observed, but without effect on the integrity of the mitochondrial membrane. These results suggest inadequate antioxidant protection, and significantly higher susceptibility of prefrontal cortex to oxidative stress. During stress exposures changes of proteins involved in generation of nitric oxide (NO), molecule that may be involved in inactivation of antioxidative enzymes by formation of peroxinitrite, were detected. Given that nitric oxide synthase (NOS) catalyze NO production, protein expression of neuronal (nNOS) and inducible (iNOS) izoform in the cytosolic fraction of brain structures were determined. Additionaly, protein expression of inducible form of heat shock protein 70 (Hsp70i) was investigated, as this protein has protective role against oxidative stress by suppressing activation of nuclear transcriptional factor kappa beta (NF-kB) and consequently expression of iNOS gene. In both prefrontal cortex and hippocampus increased nNOS protein level was observed in all stressed groups, while chronic social isolation provoke iNOS increase only in the prefrontal cortex. Upregulation of hippocampal Hsp70i prevented NFkB activation and reduced iNOS protein expression. On the other hand, in the prefrontal cortex nuclear translocation of NF-kB, regulated by free radicals, was accompanied with iNOS increase. iNOS-generated NO provoked state of oxidative stress that led to initiation of proapoptotic cascade, measured through changes in p53, Bax, Bcl-2 and cytochrome c protein distribution between the cytosolic and mitochondrial fractions. p53 mitochondrial translocation followed by increased mitochondrial Bax/Bcl-2 ratio and cytochrome c release into cytosol in the prefrontal cortex but not hippocampus of animal exposed to chronic social isolation confirms proapoptotic signalling. Likewise, changes of hepatic antioxidative enzymes and increased NO level that may be the cause for decreased MnSOD activity in chronically isolated animals, indicate that chronic stress affects peripheral tissues as well. Obtained results indicate that prefrontal cortex and hippocampus have different susceptibillity to chronic social stress exposure. Oxidative and nitrosative stress may be involved in changes of protein expression and activity of antioxidative enzymes, and proapoptotic signalling in the prefrontal cortex, while upregulation of Hsp70i protect hippocampus from neurotoxicity. Given that 21-day chronic social isolation represent an animal model for depression, determined changes of the investigated molecules may indicate potential targets for antidepressant treatment.- Aktivacija hipolamo-hipofizo-adrenalne (HHA) ose predstavlja jedan od odgovora organizma na izlaganje stresnim uslovima. Dok aktivacija HHA ose uzrokovana kratkotrajnim stresorima ima adaptivni karakter, hroničan stres može dovesti do brojnih patoloških promena među kojima su i poremećaji raspoloženja. Uzrok deregulacije HHA ose u stresnim uslovima još uvek nije u potpunosti utvrđen, a smatra se da može biti povezan sa i pojavom oksidativnog stresa. Stoga je ispitana i okarakterisana aktivnost HHA ose, merenjem koncentracije kortikosterona (CORT) kao markera stresnog odgovora, kao i mehanizmi regulacije antioksidativnih enzima CuZnSOD i MnSOD, kao biomarkera oksidativnog stresa, u uslovima akutnog, hroničnog i kombinovanog stresa u hipokampusu i prečeonoj kori mozga i jetri mužjaka pacova Wistar soja. Cilj ove teze je bio bolje razumevanje biohemijskih i molekularnih mehanizama delovanja antioksidativnih enzima u moždanim strukturama i jetri pacova nakon izlaganja 21-dnevnoj socijalnoj izolaciji, koja predstavlja jedan od životinjskih modela depresije. Akutno izlaganje imobilizaciji ili niskoj temperaturi u trajanju od 2 sata korišćeno je kao pokazatelj “normalnog“ odgovora na stres, dok je kombinacija hroničnog i akutnog stresa služila kao potvrda maladaptivnog efekta hroničnog stresa. Rezultati istraživanja su pokazali povećanu koncentraciju CORT-a u serumu životinja izloženih akutnim stresorima, dok su kod životinja izlaganih hroničnoj socijalnoj izolaciji vrednosti ostale nepromenjene. Međutim, značajno niža koncentracija CORT-a između životinja koje su izlagane kombinovanom i odgovarajućem akutnom stresu ukazala je na poremećaj u regulaciji HHA ose koji je izazvana hroničnom socijalnom izolacijom, a što je rezultovalo u neadekvatnm odgovoru na nove stresne situacije. Akutni stres imobilizacije doveo je do povećanja ekspresije MnSOD proteina u mitohondrijama obe moždane strukture, dok je kod životinja akutno izlaganih niskoj temperaturi ili hroničnom stresu izolacije nivo ovog proteina ostao nepromenjen. Međutim, aktivnosti CuZnSOD i MnSOD-a u prečeonoj kori nisu pratile detektovanu proteinsku ekspresiju ukazujući time na moguće stanje oksidativnog stresa. Dodatni akutni stres doveo je do opadanja nivoa MnSOD proteina u mitohondrijama prečeone kore, što uz istovremeno povećanje u citosolnoj frakciji kao i oslobađanje citohroma c može ukazati na narušavanje integriteta mitohondrijske membrane. U hipokampusu je zabeležena smanjena aktivnost mitohondrijske MnSOD u kombinovanom stresu, ali bez uticaja na integritet mitohondrijske membrane. Ovi rezultati ukazuju na neadekvatnu antioksidativnu zaštitu ali i znatno izraženije stanje oksidativnog stresa u prečeonoj kori u odnosu na hipokampus. Tokom izlaganja stresorima detektovane su promene na nivou proteina uključenih u produkciju azot oksida (NO), koji stvaranjem peroksinitrita može dovesti do promena na nivou antioksidativnih enzima. Obzirom da enzim azot oksid sintaza (NOS) biokatalizuje produkciju NO, odredjivana je proteinska ekspresija neuronalne (nNOS) i inducibilne (iNOS) forme ovog enzima u citosolu moždanih struktura pacova izlaganih navedenim stresnim uslovima. Takodje, odredjivana je i proteinska ekspresija inducibilne forme proteina toplotnog stresa 70 (eng. Heat shock protein 70-Hsp70i), koji ima značajnu ulogu u zaštiti ćelija od oksidativnog stresa suzbijanjem aktivacije jedarnog transkripcionog faktora kapa beta (NF-kB), što može dovesti do supresije gena za iNOS. U obe moždane strukture povećan nivo nNOS proteina zapažen je kod svih stresiranih životinja, dok je hronična socijalna izolacija dovela do porasta iNOS-a samo u prečeonoj kori. Povećanje nivoa Hsp70i u hipokampusu imalo je protektivni efekat, sprečavajući aktivaciju NF-kB a time i ekspresiju iNOS proteina. U suprotnom, u prečeonoj kori prelazak NFkB iz citosola u jedro, koji je regulisan od strane slobodnih radikala, doveo je do povećanja nivoa iNOS proteina. NO nastao na ovaj način uzrokovao je pojačan oksidativni stres a time i aktivaciju proapoptotske signalizacije, merene na osnovu promena nivoa proteina p53, proapoptotskog Bax-a i antiapoptotskog Bcl-2, kao i citohroma c, izmedju citosolne i mitohondrijske frakcije. Prelazak p53 iz citosolne u motohondrijsku frakciju, praćen povećanjem odnosa Bax/Bcl-2 i izlaskom citohroma c iz mitohondrija u citosol potvrđuje pokrenutu proapoptotsku signalizaciju u prečeonoj kori ali ne i hipokampusu životinja izloženih hroničnom stresu izolacije. Takodje, uočene promene na nivou ovih antioksidativnih enzima kao i povećani nivo NO u jetri koji može biti uzrok smanjene aktivnosti MnSOD, doveli su do zaključka da hroničan stres socijalne izolacije utiče i na periferno tkivo. Na osnovu dobijenih rezultata može se zaključiti da prečeona kora i hipokampus imaju različitu osetljivost na izlaganje hroničnom stresu socijalne izolacije. Stanje ok
Količina proizvedene sirutke na svjetskoj razini (>2 % godišnje) neprestano raste, s obzirom da neprekidno raste i svjetska proizvodnja sira. Visoka nutritivna vrijednost sirutke zasniva se prije ...svega na prisustvu visokovrijednih proteina sirutke koji se odlikuju brojnim poželjnim biološkim i funkcionalnim svojstvima. Najzastupljeniji proteini sirutke su β-laktoglobulin (β-Lg) i α-laktalbumin (α-La) koji se naširoko upotrebljavaju u proizvodnji funkcionalne hrane i napitaka, te dojenačkim formulama i sportskoj prehrani, a također su i dobar izvor bioaktivnih peptida. Uz kazein, β-laktoglobulin najčešći je uzročnik alergijskih reakcija na hranu, pogotovo u dojenčadi čiji probavni sustav nije do kraja razvijen. Stoga je od velikog značaja selektivno ukloniti frakciju β-laktoglobulina iz sirutke prije njezine daljnje prerade u postupku proizvodnje određenih prehrambenih proizvoda. Suprotno tomu, α-laktalbumin se smatra nutritivno najvrjednijim proteinom zbog čega je idealan sastojak u proizvodnji formula za dojenčad. Stoga je cilj ovog rada pružiti pregled trenutno dostupnih metoda za izolaciju α-La, uz poseban naglasak na njihove prednosti i nedostatke. Osim toga, ovaj rad pruža pregled najnovijih saznanja vezanih uz strukturu i fiziološki značaj α-La.
Upala uha jedna je od najčešćih dječjih infekcija zbog koje se propisuju antibiotici. Premda se etiološka dijagnoza ne postavlja često, uspjeh identifikacije uzročnika ovisi o ispravnom uzimanju ...uzorka, odabiru metode i pravodobnoj mikrobiološkoj analizi. Najčešći bakterijski uzročnik je Streptococcus pneumoniae. Ostali uključuju Haemophilus influenzae, Moraxellu catarrhalis i P. aeruginosu, najčešćega bakterijskog uzročnika kronične upale. Akutnoj upali uha često prethode višestruke infekcije gornjega respiratornog trakta, virusne ili polimikrobne etiologije. Stoga su konjugirana cjepiva primijenjena u dječjoj dobi korisna u smanjenju incidencije bolesti. Akutna upala uha većinom je samolimitirajuća s rijetkim komplikacijama. Najefikasnija terapija je dvodnevno promatranje i naknadna primjena amoksicilina tijekom 7 dana samo ako je potrebno. Ako postoji rezistencija, primjenjuje se kombinacija amoksicilina s laktamskim inhibitorom, dok su makrolidi izbor kod alergije na penicilin. Česti recidivi i rezistencija na antibiotike posljedica su njihove široke primjene, koja pospješuje kolonizaciju patogena čime se mijenja protektivna fiziološka flora sluznice nazofarinksa.
PDF
