Rezultati procene koji se saopštavaju u ovom članku deo su šireg istraživanja o demografskim prilikama i stanovništvu, preduzetog u okviru projekta "Naselja i stanovništvo Oblasti Brankovića 1455. ...godine", koji je organizovao Odbor za naučno proučavanje stanovništva Srpske akademije nauka i umetnosti.
Osnovu za procenu demografskih parametara predstavljali su rezultati fiskalnog popisa iz 1455 godine. Popis su sprovele turske vlasti po osvajanju Oblasti Brankovića, koja je geografski pripadala jednom delu današnjeg Kosova. On je spadao u kategoriju feudalnog popisa, u kojem su registrovane novčane i naturalne obaveze stanovništva prema lokalnim feudalnim vlastima. Prema propisima turskih vlasti predmet popisa su predstavljali poljoprivrednici i drugi stanovnici sela i mešovitih naselja, a ne i stočari i stanovništvo gradskih naselja kao i ono koje je bilo u vojnoj i feudalnoj službi.
Popisom je obuhvaćeno 645 sela, uključujući i 42 opustela, 1 mešovito naselje 15 crkava i manastira, medu kojima i 2 napuštene i 31 mezra. Za svaku od ovih jedinica registrovana su imena muškaraca i žena-udovica poreskih obveznika, koji su se nalazili na celu "kuća" ili delova "kuća" u slučaju višegeneracijskih porodica, zatim imena monaha i neoženjenih muškaraca (koji su prema turskim propisima takođe bili poreski obveznici). Uz imena starešina "kuća"muškaraca (ne i za ostale kategorije poreskih obveznika) naveden je dodatni podatak, naješće o porodičnom poreklu(ime oca) ili rodbinskoj vezi sa nekim od popisanih poreskih obveznika, ređe podaci o zanimanju, narodnosti, migracionom obeležju ili socijalnom statusu.
Procene demografskih parametara izrađene su na dva nivoa: prvi, čiji je neposredni izvor turski popis, i drugi, koji nema uporište u rezultatima popisa. Na prvom nivou procenjen je ukupan broj stanovnika i strukture muškaraca starešina"kuća" prema zanimanju, narodnosti i migracionom i socijalnom statusu, a na drugom, starosno-polna struktura i visina nataliteta i mortaliteta stanovništva.
Kao metod procene ukupnog broja stanovnika korišćen je indeks o prosečnoj veličini "kuće". Za „kuću“ na čijem čelu su muškarci indeks je procenjen na 4,40. Pri ovoj proceni imale su se u vidu primenjene definicije "kuće" u popisu i dugo trajanje neredovnih prilika za vreme ratnih godina. Vrednost indeksa o prosečnoj veličini "kuće" na čijem su delu žene-udovice procenjen je na 2,50. Ova procena je zasnovana na pretpostavci da su se na delu "kuća" u najvećem broju nalazile mlađe žene-udovice i da one zadržavaju status starešine do ženidbe najstarijeg sina. Neoženjeni muškarci i monasi vrednovani su sa indeksom 1.
Na osnovu procenjenih indeksa i podataka popisa o broju poreskih obveznika ukupan broj stanovnika Oblasti je procenjen na 67480 (tabela 2).
Procena broja stanovnika po starosti izvršena je po velikim grupama. Iznete su dve hipoteze. Prva, 42% dece do 14 godina temelji se na sastavu porodice koji pretpostavlja indeks o prosečnoj veličini "kuće" i druga, 3% stanovništva 65 i više godina - oslanja se na uobičajenu proporciju starih u populacijama sa visokim natalitetom i mortalitetom. Procena polne strukture je izvršena na osnovu hipoteza o broju muškaraca na 100 žena: u starosnoj grupi 0-14 godina pretpostavljeno je da indeks iznosi 100, u starosnoj grupi 15-64 godine 90, a u starosnoj grupi 65 i više godina 70. Ove hipoteze su zasnovane na uticaju neredovnih prilika kroz koje je prolazilo stanovništvo Oblasti u poslednjih 60 godina. Rezultati procene starosne strukture prikazani su u tabeli 3.
Visina nataliteta je procenjena na osnovu sledećih hipoteza: udeo žena 15-49 godina u ukupnom broju žena je 49%, udeo plodnih žena u reproduktivnom dobu je 64%, udeo plodnih žena koji nije učestvovao u prokreativnom periodu u posmatranoj godini iznosio je 15-25% i verovatnoća začeća žena aktivnih u prokreativnom procesu je 0,36%. Hipoteze su zasnovane opštim demografskim znanjima i uslovima kroz koje je prolazilo stanovništvo Oblasti. Rezultati su prikazani u tri varijante (tabela 4), s tim što je ocenjeno da je visina stope 43,7 i 46,6 bliža realnosti nego stopa sa vrednošću 49,5‰.
Procena visine opšteg mortaliteta, u odsustvu izvornih podataka, oslanja se na raspoložive podatke za srednjevekovne populacije. U tom smislu korišćeni su podaci o srednjem trajanju života. Izrađene su 4 varijante (tabela 5) prema kojima se opšta stopa mortaliteta u Oblasti mogla kretati između 37,0 i 43,5‰, s tim što je prednost data varijantama sa višimvrednostima.
Socijalne i ekonomske strukture su procenjene na osnovu parcijalnih podataka popisa. Njihova je osobenost što su na pitanja o strukturnim obeležjima registrovani samo odgovori koji su se razlikovali od tipične situacije većinskog dela populacije i što su odgovori dati samo za jedno od strukturnih obeležja. Na osnovu dobijenih rezultata o ekonomskoj strukturi dominiraju poljoprivrednici, u strukturi migranata najviše je onih koji su se selili u okviru Oblasti, među licima registrovanim sa nekim od socijalnih obeležja najviše je siromaha i starih, a prema narodnosti Srbi su daleko najbrojniji, a u neznatnom broju su registrovani Albanci, Bugari, Grci i Hrvati. Rezultati procene pokazuju da je demografskasituacija u 1455. godini delila karakteristike većine populacija tog vremena. To potvrđuje visok nivo prirodnih komponenata, mlada starosna struktura i homogenost ekonomskih i socijalnih struktura stanovništva. Na drugoj strani, rezultati procene otkrivaju jasne poremećaje u demografskom razvitku Oblasti što ilustruju viškovi ženskog stanovništva i veći broj opustelih i patuljastih naselja pa se sa razlogom može pretpostaviti da se broj stanovnika smanjivao u kritičnimrazdobljima kroz koja je Oblast prolazila.
Već po ustaljenoj tradiciji, razmatranje nekih ključnih metodoloških pitanja popisa stanovništva, pre i posle izvršenih probnih popisa, izaziva pojačanu pažnju stručne javnosti. Nažalost, za većinu ...tih probnih popisa pa i za probne popise koji su prethodili redovnom popisu 1981. godine, ne može se reći da su ostvarili svoj primarni zadatak koji se sastojao u definisanju sadržaja redovnog popisa i empirijskoj proveri pouzdanosti metodološkog instrumentarija koji će pri njegovoj realizaciji biti primenjen. Sadržinska nepodudarnost probnih i redovnih popisa, kao i korišćenje ad hoc utvrđenih metodoloških rešenja u probnim popisima postaju, sudeći po dosadanjim iskustvima, prepoznatljive karakteristike jugoslovenske statističke prakse. U radu se, takođe, daje osvrt na neka važna metodološka sadržinska pitanja kao što su: 1) kategorizacija stanovništva prema "prisutnosti", 2) potreba za sadržinskom standardizacijom popisa i redukcijom broja pitanja na popisnim obrascima, 3) potreba za izradom adekvatnije statističke klasifikacije (tipologije) naselja, 4) mogućnosti za dobijanje "izvedenih" obeležja, 5) problemi vezani za realizaciju jedinstvenog projekta automatske obrade podataka, 6) utvrđivanje kriterijuma logičke kontrole i njihov uticaj na kvalitet podataka i dr.
Stanje v Sloveniji glede dostopnosti javnih objektov funkcionalno oviranim osebam je skrb vzbujajoče. Največkrat so ovire že pri dostopu do objekta (ni parkirnega prostora za invalide, do vhoda v ...objekt vodijo stopnice, pred vhodom je visok prag, vrata v objekt so pretežka, kljuka je nameščena previsoko ipd.) in v notranjosti objekta (stopnišča, neprilagojena dvigala, premajhne sanitarije ipd.). Da bi funkcionalno oviranim osebam omogočili prikaz morebitnih ovir ter te ovire prikazali lastnikom in vzdrževalcem objektov, je bila izdelana metoda za popis dostopnosti objektov za funkcionalno ovirane osebe z uporabo spletnih orodij, ki je predstavljena v tem članku. Metoda za popis dostopnosti objektov se opira na upoštevno zakonodajo in standarde s področja univerzalne dostopnosti. Pomembna je predvsem za natančno in primerljivo presojo morebitnih ovir in njihovih že vzpostavljenih prilagoditev. To je tako večfunkcijski okvir za presojo dostopnosti vseh objektov, saj omogoča pregled in prikaz morebitnih ovir za lastnike in vzdrževalce objektov, kot vodnik o dostopnosti objekta za funkcionalne osebe. V članku je predstavljena še implementacija metode v spletni sistem za popis dostopnosti objektov. Ta med drugim omogoča spremljanje dostopnosti objektov za potrebe funkcionalno oviranih oseb in pregled ugotovljenih ovir za lastnike in vzdrževalce objektov.
Prvi rezultati popisa stanovništva 2021. donose podatke o broju kućanstava, broju stanova, broju popisanih osoba i broju stanovnika na razini naselja. Uspoređujući podatke za romska naselja Parag i ...Piškorovec u Međimurskoj županiji s podacima prethodnog popisa, uočava se značajan porast njihova broja stanovnika. Međutim, kad se u obzir uzmu podaci prirodnog kretanja stanovništva, u navedenim naseljima dolazi se do zaključka da je u njima popisom zabilježeno puno manje stanovnika od očekivanog. Kao odgovor na pitanje zašto je popisom zabilježeno manje stanovnika od očekivanog, moguća su dva zaključka. Prvi zaključak je da u navedenim naseljima tijekom provedbe popisa stanovništva nisu popisani svi stanovnici. Drugi zaključak ukazuje na moguće značajne promjene u migracijskim obilježjima romskog stanovništva, odnosno pojavu intenzivne emigracije iz najvećih romskih naselja.
S prvo celovito nacionalno evidenco – podatkovno in prostorsko bazo funkcionalno razvrednotenih območij v Sloveniji – so strokovni in laični javnosti dostopne informacije o lokacijah, ki zaradi ...najrazličnejših dejavnikov ostajajo povsem ali pa deloma opuščene in brez prave funkcije.
In Croatian historiography and to the general public, the First World War or the Great War is often forgotten and overshadowed by other conflicts of the 20th century, especially by the much larger ...and more tragic Second World War. However, the Great War certainly affected the whole of society and smaller local communities throughout Europe, including the Austro-Hungarian Monarchy as well. Although the war was not fought on Croatian historical territory, Croats did participate in it, fighting in the terrible conditions of everyday war and losing their lives on the European fronts in the fight “for the Emperor” and the Habsburg Monarchy. Due to mobilisation and constant conscription into the Austro-Hungarian army, almost all town communities were left without a part of their population – in this way the town of Senj and its surroundings made a great human sacrifice in the Great War.
U radu se donosi prijepis popisa stanovništva kopnenog dijela zadarskog okružja iz 1610. godine koji je pohranjen u knjižnici Biblioteca del Museo Correr u Veneciji. Rukopis je iznimno važan s ...obzirom na to da su njime obuhvaćena imena i prezimena glavara obitelji u 19 sela pod jurisdikcijom zadarskog kneza. Jedan takav popis iz 1608. godine objavio je Roman Jelić. Taj popis obuhvaća otočni i kopneni dio zadarskog područja. Zbog vremenske i autorske poveznice usporedit će se popis iz 1610. s popisom iz 1608. godine te ukazati na neke pogreške u Jelićevoj transkripciji pojedinih prezimena. Također, u istom knjižničnom fondu pronađen je skupni prikaz stanovništva grada Zadra iz 1581. godine koji se također navodi kao doprinos razmatranju broja gradskog stanovništva tijekom 16. stoljeća. Konačno, u radu će se pokazati da su za popise stanovništva prvenstveno bili zaduženi mletački knezovi u dalmatinskim komunama, iako su pojedine zbirne popise sastavljali i mletački kapetani.
E-terminografija zahtjevno je znanstvenoistraživačko područje koje uzima u obzir informacijske i informatološke izazove suvremenoga društva. Jedan je od njezinih primijenjenih aspekata izgradnja i ...upravljanje terminografskim bazama podataka i virtualnim terminografskim laboratorijima kao vrstom i/ili sastavnicom leksikografskih baza, knjižnica leksikografskih djela, leksikografskih portala i leksikografskih mrežnih stranica, orijentiranih ne samo na nacionalne prioritete nego i na uklapanje u svjetske leksikografske sustave radi izgradnje višejezičnih elektroničkih izvora. Objedinjavanje slavenskoga terminografskog iskustva na kraju 20. i na početku 21. stoljeća te uspostava bibliografskoga popisa Slavenska terminografija (1990. – 2017.) zahtijeva ustrojavanje višejezične terminografske baze podataka TERM_IN kako bi se omogućilo da bibliografski popis bude interaktivan i ažuran. Novi integrirani izvor, koji će biti dostupan na stranicama Terminološke komisije Međunarodnoga slavističkog komiteta, pretpostavlja postojanje računalne podrške s mogućnošću izbora korisničkoga sučelja na engleskome i na deset slavenskih jezika (ukrajinskome, poljskome, ruskome, bjeloruskome, hrvatskome, slovenskome, češkome, slovačkome, srpskome i makedonskome). Taj će izvor omogućiti stručnjacima koji se bave terminologijom pristup podatcima o objavljenim slavističkim terminografskim radovima, dostupnim na jedinstvenoj tehnološkoj platformi u ujednačenome sustavu bibliografskoga zapisa.
Based on the chamber census of 1728 and Frast’s maps of the noble manor of Vukovar from 1733, the authors have reached conclusions on the socio-economic situation of the newly created Vukovar estate ...using quantitative methods. The analysis of the Chamber census from 1728 shows the state of economy on the future manor (farming, livestock breeding, and viticulture). Significant differences have been observed in the economic development of different settlement categories (city, marketplace, village). At the current level of research, it has not been possible to conclude whether these differences were caused by the urbanization of Vukovar, which became the seat of the noble manor, and later also of the newly created Syrmian County, or by some other process. The Chamber census allows us to determine the amount of tax burden, as well as the manorial income on the basis of which the Palace Chamber determined the value of the future manor and the amount that the new owner had to pay into the treasury of the Palace Chamber for the ownership right of the female line of the Küffstein family.
Javnu
su vatrogasnu postrojbu Pazin Sporazumom o osnivanju javne vatrogasne postrojbe
Pazin (
Službene novine Grada Pazina
,
br. 1/00. i 16/02.) osnovali 1. ožujka 2000. Grad Pazin i Općine: ...Cerovlje,
Lupoglav, Motovun, Tinjan, Karojba i Sv. Petar u Šum, kao javnu ustanovu,
temeljem
Zakona o vatrogastvu
(NN,
106/99.) i
Zakona o ustanovama
(NN,
76/93. i 29/97.), kao sljednicu dviju vatrogasnih postrojbi, Vatrogasnoga voda
Pazin i Vatrogasne postrojbe Pazin. S obzirom da su sve one djelovale od 1970.
godine, Javna je vatrogasna postrojba Pazin, Ugovorom od 10. travnja 2018. s
Državnim arhivom u Pazinu, krenula u sređivanje svoje pismohrane. Stručnom
je obradom gradiva ustanovljeno da su stvaratelji od 1970. do 2017. godine
ostavili 21,10 d/m gradiva, od kojeg trajnoga ima 4,71 d/m (tehnički je
opremljeno u arhivske kutije), gradiva pak s rokovima čuvanja ima 8,037 d/m (ostavljeno
je u registratorima), a 8,353 d/m gradiva predloženo je za izlučivanje. Nakon što je Javna vatrogasna
postrojba Pazin podnijela »Prijedlog za izlučivanje gradiva« s Popisom gradiva
predloženim za izlučivanje, Državni arhiv u Pazinu donio je rješenje kojim joj se
odobrava izlučivanje i uništavanje dokumentarnoga gradiva što je ona na
propisan način i učinila. Postupak izlučivanja gradiva omogućuje uništavanje
nepotrebnih spisa, što rasterećuje pismohrane od gomilanja gradiva i najvećega
problema s kojim se susreću sve pismohrane – nedostatka spremišnoga prostora.
The Pazin Public Fire Brigade was established on 1 March 1 2000 following the
"Agreement on the Establishment of the Pazin Public Fire Brigade" (Official Gazette of the Town of Pazin, Nos. 1/00 and 16/02) by the Town of Pazin and the Municipalities of Cerovlje, Lupoglav, Motovun, Tinjan, Karojba and Sv. Petar u Šumi as a public institution, pursuant to the Fire Act (OG No. 106/99) and the Institutions Act (OG Nos. 76/93 and 29/97). The Pazin Public Fire Brigade was established as the successor of two fire brigades, the Pazin Fire Squad and the Pazin Fire Brigade. Since they had both been operating since 1970, the Pazin Public Fire Brigade started arranging its records office in cooperation with the State Archives in Pazin pursuant to the "Contract" dated 10 April 2018. Following a professional processing of the archives, it was established that, between the years 1970 and 2017, the creators left 21.10 linear meters of records, of which 4.71 linear meters permanent records (technically equipped in archive boxes), while there are 8.037 linear meters of material with retention periods (left in the binders) and 8.353 linear meters of material was proposed for weeding. After the Pazin Public Fire Brigade submitted their "Proposal for the weeding of archives" with the "List of records proposed for weeding", the State Archives in Pazin issued a decision approving the weeding and destruction of current records, which was done by the Pazin Public Fire Brigade in the prescribed manner. The process of weeding of records enables the disposal of unnecessary files, which relieves the record office from the accumulation of material and the biggest problem that all records offices face - the lack of storage space.
L'unità pubblica dei vigili del fuoco di Pisino, quale ente pubblico, fu fondata il 1˚ marzo del 2000 con l'„ Accordo sulla fondazione dell'unità pubblica dei vigili del fuoco di Pisino“(Gazzetta ufficiale della Città di Pisino,n.1/00 e 16/02) da parte della Città di Pisino e dei comuni: Cerreto, Lupogliano, Montona, Antignana, Caroiba e San Pietro in
Selve, ai sensi della Legge sui servizi antincendi (GP,106/99) e della Legge sugli enti (GP,76/93 e 29/97), come successore di due unità dei vigili del fuoco, la Squadra antincendio di Pisino e l'Unità dei vigili del fuoco di Pisino. Dato che tutte operarono dal 1970, l'Unità pubblica dei vigili del fuoco di Pisino tramite il „Contratto“ del 10 aprile del 2018 stipulato con l'Archivio di Stato di Pisino iniziò a sistemare i propri archivi. Con l'elaborazione tecnica del materiale fu stabilito che i soggetti produttori dal 1970 al 2017 lasciarono 21,10 m.l. di materiale, di cui permanente 4,71 m.l. (tecnicamente depositato in scatole d'archivio), e il materiale con scadenza di conservazione 8,037 m.l.(lasciato nei classificatori),mentre 8,353 m.l.del materiale fu proposto per lo scarto. In seguito alla presentazione della „Proposta per lo scarto del materiale“ da parte dell'Unità pubblica dei vigili del fuoco di Pisino insieme all'“Elenco del materiale proposto per lo scarto“, l'Archivio di Stato di Pisino emana la decisione con cui viene approvato lo scarto e la distruzione del materiale documentario che in seguito vengono eseguiti nel modo prescritto da parte dell'Unità. La procedura dello scarto del materiale permette di liberarsi da documenti inutili per ridurre l'accumulo del materiale e per risolvere il maggior problema a cui vanno incontro tutti gli archivi-la mancanza dello spazio per la conservazione.
PDF
