U poslednje dve decenije 19. veka u Kraljevini Srbiji osnovan je veliki broj lokalnih novčanih zavoda. Ove ustanove postale su nosilac investiranja u privredu jer državne finansije to nisu ...omogućavale. Osobenost organizovanja bankarskog tržišta u Srbiji bila je ta da su banke nastale ne zbog viška novca na tržištu već upravo iz suprotnog razloga, zbog njegovog nedostatka. Rad novčanih zavoda posle Prvog svetskog rata nastavljen je ne samo u novoj državi već i u potpuno drugačijim okolnostima. U članku je, prvenstveno na osnovu arhivske građe, ali i objavljenih izvora i relevantne literature prikazan rad Niške akcionarske štedionice, kao primer rada novčanih zavoda na istoku države koji se nisu našli u situaciji da zatraže zaštitu zbog moratorijuma na otplatu zemljoradničkih kredita tokom tridesetih godina 20. veka u Jugoslaviji. Njihov rad je, međutim, bio krajnje ograničen, što zbog ekonomske krize koja je ograničavala mogućnosti za poslovanje, što usled osobenih prilika u Kraljevini Jugoslaviji.
U Europskoj je uniji prisutan dugotrajni proces deindustrijalizacije. Taj proces je u robnom dijelu nadomješten jeftinijim proizvodima izrad strok signenima u dalekim zemljama s nižim plaćama ...radnika, ali i radnim i ekološkim standardima, a financijski je nadomješten proizvodnjom u tercijarnim djelatnostima, tj. uslugama. Med strok signutim ovaj rad pokazuje kako su za vrijeme nedavne Velike ekonomske krize zemlje s jačom industrijom brže izlazile iz krize. Formiran je model u kojemu se proučava broj recesijskih kvartala zemalja Europske Unije od 2008. - 2019. godine te kako na njega utječe udio prerad strok signivačke industrije u BDP-u zemalja članica u početnoj godini krize, 2008. Uz to, dodani su indeks kvalitete upravljanja te udio javnoga duga u BDP-u. Analiza je pokazala kako udio prerad strok signivačke industrije u BDP-u uvećan za 1 postotni poen uzrokuje skraćivanje recesije za 0,27 kvartala. Isto tako, na krizu ima utjecaja i država, u vidu kvalitete upravljanja (povećanje indeksa kvalitete upravljanja za 1 skraćuje recesiju za 0,15 kvartala) te manevarskog prostora za poticanje potražnje (svaki postotni poen javnoga duga produžuje recesiju za 0,05 kvartala). Nadalje, analiza je pokazala kako su početni uvjeti 2008. i 2019. godine takvi da bi nova kriza, bez pojave epidemije, trajala 13,5% dulje nego Velika kriza. Stoga bi se proces deindustrijalizacije trebao promatrati s posebnom pažnjom jer se time, pokazuje se, umanjuje automatska protuciklička snaga ekonomije, posebno važna u trenutcima nadolaska još nezabilježene ekonomske krize uzorkovane epidemijom COVID-19.
Autori se bave motivacijom zaposlenih u tvrtkama za preradu drva i analizom razina pojedinih motivacijskih čimbenika prije početka ekonomske krize (2004) i nakon što je ona zahvatila Slovačku i ...postala ozbiljna. Cilj rada je definirati najvažnije čimbenike motivacije zaposlenika te utjecaj ekonomske krize na promjenu važnosti pojedinih motivacijskih utjecaja, pri čemu je naglasak na ekonomskim i socijalnim čimbenicima. Da bi se prikupili relevantni podaci primijenjena je metoda anketiranja odnosno upitnika, a za obradu i testiranje podataka poslužila je statistika. Pri korištenju T-testa izračunavana je značajna razina p za pojedine motivacijske čimbenike u razdoblju od 2004. do 2012. godine. Rezultat istraživanja jest definiranje značajne razlike srednje vrijednosti pojedinih motivacijskih čimbenika i usporedba njihovih vrijednosti prije i nakon nastanka ekonomske krize. Na temelju ovog istraživanje može se utvrditi da ekonomska kriza nema utjecaja na razinu motiviranosti zaposlenika u promatranim poduzećima.
Rad se bavi analizom utjecaja međunarodnih institucija na socijalnu politiku u Bosni i Hercegovini od početka ekonomske krize 2008. godine. U prvom se dijelu rada daje pregled relevantne literature, ...zatim se prezentiraju socio-ekonomski čimbenici koji su doveli do sklapanja međunarodnog kreditnog aranžmana, reformski ciljevi i način implementacije reformi sustava socijalne zaštite. Kroz analizu proklamiranih ciljeva reforme socijalne zaštite te njihovu implementaciju od strane lokalnih institucija u Federaciji Bosne i Hercegovine analiziraju se stvarni učinci s aspekta ostvarenih ušteda i bolje ciljanosti socijalnih transfera. Rad ukazuje na nedosljednost politike kako međunarodnih institucija u Bosni i Hercegovini tako i vladinih aktera. Unatoč proklamiranim ciljevima reforme, sustav socijalne zaštite temeljen na statusnim pravima fiskalno je neodrživ te loše ciljan prema siromašnima, ali i dalje ostaje nepromijenjen.
Healthcare financing in Serbia has faced many challenges over the past few decades. One of the most severe challenges is a global macroeconomic recession whose far-reaching consequences deserve ...particular attention from policymakers in cases of the most demanding major prosperity diseases, such as cancer. The objective of the study was to assess the precise cost matrix of oncology medical care and its chronological evolution during the key years of the macroeconomic recessionary period during 2010-2013.
A retrospective database of hospital discharge invoices was analysed, encompassing 37, 978 hospital admissions and 12, 505 patients during a four-year period. Insight into microeconomic patterns of consumption across groups of medical services was provided. A payer's perspective and one-year time horizon have been adopted.
Total hospital direct medical costs of cancer diagnostics and treatment in the observed tertiary care facility decreased from €7, 411, 446 in 2010 to €5, 715, 884 in 2012 and then increased to an extraordinary €8, 536, 364 in 2013. The costs of oncology nursing care, imaging diagnostics and radiotherapy have increased considerably while those of pharmaceuticals and surgery have decreased radically - completely transforming the resource allocation landscape of public cancer care.
The financial burden of cancer in Serbia is considerable and, unfortunately, expected to increase further in the coming years. Worldwide economic recession and consecutive domestic policy constraints of reimbursement limitations have heavily affected the affordability of cancer treatment for ordinary citizens. Promising signs of market recovery are clearly visible in 2013, which will likely improve both access and equity of medical care in Serbian oncology clinics.
U radu se ukazuje na dalekosežne promene koje starenje stanovništva izaziva na socijalnom planu ugržavajući socijalnu sigurnosti starih, posebno u uslovima ekonomske krize i značajnih ...promena na tržištu rada. Poseban osvrt se daje na ekonomsku neodrživost postojećeg penzionog sistema u Srbiji, gde je veoma nepovoljan odnos stare populacije i radno aktivnog stanovništva i gde visoka nezaposlenost i nedovoljan ekonomski rast dodatno ugrožavaju staru populaciju terajući je u sve veće siromaštvo. U drugom delu rada razmatruju se prednosti i nedostaci sistema tekućeg finansiranja i sistema akumulacije kapitala, odnosno privatnog penzionog osiguranja. Na kraju se konstatuje da je za penzionu reformu u Srbiji potrebno ne samo napuštanje sistema tekućeg finansiranja i postepeni prelazak na privatno penziono osiguranje, već da je nužno sprovesti već dugo zaostale ekonomske reforme i postići značajniji dugoročni ekonomski rast.
Dealing with climate change means accepting tough tradeoffs: giving up certain energy sources, products, and conveniences, all of which have economic impacts. Politicians balk, but there are ...solutions. Roland Kupers turns to the new science of complexity to show how we can untangle a knotty global economy and start making progress.
The paper analyses the challenges of modern commercial diplomacy (CD), which became more relevant than it was in the pre crisis period. In this context, the authors analyzed the chronology of ...implementation of CD in Serbia, scope and efficiency of its activities, and the areas for improvement. Some of their findings, related to the efficiency and challenges in CDs activities, are based on the questionnaire conducted among 25 Serbian CDs. The paper concludes that in order to increase the efficiency of commercial diplomacy, coordination of the activities of the responsible institutions should be improved, to avoid overlapping in their work and to rationalize use of limited resources. However, the authors emphasised that the space for contribution of commercial diplomacy to the increase of export and FDI is insufficient, due to limited export potential and poor investment climate in Serbia. The authors conclude that in order to increase the efficiency of commercial diplomacy in export promotion area, it is important to implement the necessary reforms, which will result in the restructuring of Serbian economy, make it more competitive and export oriented. To increase the inflow of FDI to Serbia, it is necessary to create a business friendly investment climate.
The global economic crisis has taken a number of consequences. In order to overcome them, many of various measures on macroeconomic and microeconomic level should be implemented in the post-crisis ...period. A large number of developed and developing countries as a key lever in the post-crisis period would recognize the SME sector, so that the greatest number of macroeconomic policies aims at fostering its competitiveness. Previously, a competitive advantage of SMEs was generally founded on focusing on specific markets, competing in fragmented industry or on cost leadership. Nowdays, the ability to innovate is the most important source of their competitiveness. However, since the capacities of SMEs to introduce technological innovations are generally limited, strong macroeconomic support for increasing innovativeness of SMEs is necessary. This paper will explain measures which may increase innovativeness of SMEs and the impact of SMEs innovations on their competitiveness and the competitiveness of the economy in which they operate. A special emphasis will be on the analysis of innovativeness of the SMEs in Serbia.
Globalna ekonomska kriza je ostavila veliki broj posledica. Da bi se one prevazišle, potrebno je u postkriznom periodu sprovesti različite mere na makroekonomskom i mikroekonomskom nivou. Veliki broj razvijenih zemalja i zemalja u razvoju je kao ključne poluge u postkriznom periodu prepoznao sektor malih i srednjih preduzeća (MSP), tako da je najveći broj mera makroekonomske politike usmeren na podsticanje njegove konkurentnosti. U prošlosti mala i srednja preduzeća su konkurentsku prednost uglavnom gradila fokusiranjem na specifične tržištne niše, fragmentirane grane ili vođstvom u troškovima, dok u savremenim uslovima poslovanja sve značajniji izvor njihove konkurentnosti postaje sposobnost inoviranja. Međutim, pošto su kapaciteti malih i srednjih preduzeća za uvođenje tehnoloških inovacija uglavnom ograničeni, potrebna je jaka makroekonomska podrška za povećanje inovativnosti MSP. U ovom radu će upravo biti objašnjene mere kojima se može uticati na povećanje inovativnosti MSP. Takođe će biti analiziran uticaj inovativnosti MSP na njihovu konkurentnost i konkurentnost privrede u kojoj posluju. Poseban osvrt biće na analizi inovativnosti MSP u Srbiji.
This article presents the evolution of the conditions of state aid admissibility to the coal industry, starting with legal regulations within the European Coal and Steel Community, the European ...Community, and now the European Union. The thesis was formulated that, in connection with the expiry on 31 December 2010 of Council regulation No. 1407/2002, on the basis of which the European Commission allowed aid for the national mining industry in different member states in the period before the onset of the financial and economic crisis, the immediate cause of introduction of the next regulation for mining state aid in the form of Council Decision 2010/787/EU on state aid to facilitate the closure of uncompetitive coal mines was the increasing intensity of the aid for the mining industry in recent years.
V prispevku predstavljamo razvoj pogojev za dopustnost državne pomoči premogovni industriji, začenši s pravnimi predpisi Evropske skupnosti za premog in jeklo, potem predpisi Evropske skupnosti in danes Evropske unije. Oblikovali smo tezo, da se je v povezavi s potekom Regulative Sveta EU št. 1407/2002 dne 31. decembra 2010, na osnovi katere je Evropska komisija dovolila pomoč rudarski industriji v različnih državah članicah EU v obdobju pred začetkom finančne in ekonomske krize in ki je postala vzrok za uvedbo novega predpisa o državni pomoči rudarstvu v obliki Odločitve Sveta EU 2010/787/EU o olajševanju zaprtja nekonkurenčnih rudnikov premoga, intenzivnost pomoči rudarski industriji v zadnjih letih povečala.
PDF
