Action of a drama text comprises exposition, plot and denouement. The plot is
defined according to actuating factors (character, wish, intention,
obstacles, aim). The basic factors of a plot are the ...figures of
interstructure: subject, corrector, intrigant, director, object, trigger. The
development of the plot is made more dynamic by the dispostion of figures.
The subject figure aside, other figures are not obliged to fulfill a certain
character consistently. It is not a rare case that one character fulfills two
to three dynamic figures during the development of the plot. A simple plot is
made by the action of a single character, who meets certain obstacles or
problematic situations. More subject figures in the action form a complex
plot. A single plot is integrated by the action of the character who fulfills
a subject figure, therefore the action of a certain comedy can comprise more
plots. The plot has been analyzed according to the themes, structure and
semantics. A three-part typology is being complemented, and it interprets the
plot from various angles. In structural typology, the method of a drama text
theatralisation through the techniques of focalization has been analyzed. A
spiral, gradual, linear, vertical, phased, fan-shaped, star-like and parallel
plots were singled out. In structural-semantics typology semantics of action
has been analyzed, as well as archetype summaries that have survived from
antique times in drama literature. The following types of plot have been
noticed: ludic, ritual, judicial, enigmatic, agonic, cyclical and the plot of
acquiring. 669 The thematic typology is the poorest in Serbian comedy of this
period. Love, marital, family, social and political plots have been
recognized. In terms of quantity, love, family and marital themes are
prevailing. Social and political themes were far more represented with the
appearance of Branislav Nušić. The plots in the context of rituals and
cultural explorations have also been thoroughly analyzed. Different periods
of development have been noticed in Serbian comedy, dependant also on the
slow development of the drama technique. Until the beginning of the twentieth
century, epic communication canals survived (talking to oneself, talking
aside, monologues). If Serbian realistic comedy can be proud of its plots’
diversity, the same cannot be said for the technique of plot theatralisation.
Radnju dramskog teksta čine ekspozicija, zaplet i rasplet. Zaplet je
definisan u odnosu na pokretačke činioce (lik, želja, namera, prepreke,
cilj). Osnovni činioci zapleta su figure međustrukture: subjekat, korektor,
intrigant, režiser, objekat, okidač. Rasporedom figura dinamizuje se razvoj
zapleta. Izuzev figure subjekta, druge figure ne mora dosledno popuniti
određeni lik. Neretko jedan lik tokom razvoja zapleta popunjava dve do tri
dinamičke figure. Jednostavan zaplet čini radnja lika, koji nailazi na
određene prepreke ili problemske situacije. Više figura subjekata u radnji
obrazuje složen zaplet. Jedan zaplet objedinjuje radnja lika koji popunjava
figuru subjekta, te stoga radnja određene komedije može razlikovati i više
zapleta. Zaplet je analiziran u odnosu na tematiku, strukturu i semantiku.
Tripartitna tipologija se nadopunjuje, tumačeći zaplet iz različitih uglova.
U strukturalnoj tipologiji analiziran je način teatralizacije dramske priče
tehnikama fokalizacije. Izdvojeni su: spiralni, stepenasti, linearni,
vertikalni, etapni, lepezasti, zvezdasti i paralelni zaplet. U
strukturalno-semantičkoj tipologiji istražena je semantika radnje, arhetipski
sižei koji od antičkih vremena opstojavaju u dramskoj književnosti. Uočeni
su: ludički, ritualni, sudski, enigmatski, agonički, ciklični i zaplet
sticanja. Tematska tipologija je najsiromašnija u srpskoj komediji ovog
perioda. Prepoznati su: ljubavni, bračni, porodični, socijalni i politički
zapleti. Kvantitativno posmatrano, preovladava ljubavna, porodična i bračna
tematika. Socijalna i politička tematika biće daleko zastupljenija sa pojavom
Branislava Nušića. Takođe su podrobno ispitani zapleti u kontekstu rituala i
kulturnih istraživanja. U srpskoj komediji uočeni su različiti razvojni
periodi, zavisni i od usporenog razvoja dramske tehnike. Sve do početka
dvadesetog veka opstaju epski komunikacijski kanali (govor za 668 sebe, govor
u stranu, monolozi). Ako se srpska realistička komedija može pohvaliti
raznovrnošću zapleta, ne može tehnikom teatralizacije zapleta.
Aristofanovo gledališče Andreja Inkret
Keria: Studia Latina et Graeca,
07/2002, Letnik:
4, Številka:
1
Journal Article
Recenzirano
Odprti dostop
Aristofan je svoje komedije ustvarjal z mislijo na konkretno gledališko uprizoritev. Obenem lahko o njegovih delih govorimo kot o primerih "metateatra", saj v njih pogosto zasledimo namige na ...gledališče kot tako, torej na igralce, gledališke konvencije idr. Za razumevanje Aristofanovih komedij se zdi pomembno, da se nekatere izmed gledaliških konvencij Aristofanovega časa razlikujejo od tistih, ki veljajo v modernem gledališču; med slednjimi se za eno najpomembnejših izkaže tista, po kateri so vse vloge ene komedije odigrali zgolj trije oziroma štirje igralci.
Komedija Ilija Kuljaš u literaturi je još od njena prvog publikovanja u
dubrovačkome Slovincu 1880. godine tretirana kao dubrovački prijevod
Molijerova Građanina plemića. Analizirajući literaturu o ...komediji, kao i
neuočene detalje te dosad nepoznate izvore vezane za njeno porijeklo
i autora, autor ovoga rada ukazuje na mogućnost da je tekst nastao
u Perastu sredinom XVIII vijeka. Stepen odstupanja koji Ilija Kuljaš
pokazuje u odnosu na Građanina plemića omogućava da tekst bude
tretiran kao nova komedija. Nov je to tekst u više ravni, a prije svega
žanrovskim odmakom od predloška i potom integrisanjem u sociokulturnikontekst u kojemu nastaje i u kojemu mu je namijenjena dvostruka uloga – reprezentacije svakodnevice i agensa etabliranja postojećega društvenog poretka.
Pero Budak i kazalište Brala-Mudrovčić, Jasminka
Kroatologija,
04/2012, Letnik:
2, Številka:
2
Journal Article
Odprti dostop
U radu se analizira odnos Pere Budaka i kazališta. Budakova ljubav prema kazalištu počela je još u ranim danima autorova djetinjstva i trajala je duže nego prosječni ljudski život. Uvijek je bio ...aktivno uključen u kazališni život bilo kao glumac, redatelj, inicijator ili ravnatelj raznih kazališta. Budak je i svojim književnim stvaralaštvom blizak kazalištu. Po broju izvedenih predstava i po broju lokacija na kojima su izvođene jedan je od naših najpopularnijih dramskih pisaca. Neke njegove drame od svoga nastanka pa do danas žive punim životom na našim pozornicama, ali su izvođene i na pozornicama diljem svijeta. Prevođene su i izvođene i na stranim jezicima. Njegove najpopularnije komedije doživjele su i po nekoliko stotina izvedbi, npr. Klupko je od praizvedbe 1953. u Komediji do danas na toj pozornici nanizalo oko 300 izvedbi, kao malo koja domaća ili strana komedija, a prikazivala su ga i mnoga hrvatska profesionalna kazališta i nebrojene amaterske družine. Gotovo sva naša kazališta igrala su Mećavu s rekordnim brojem repriza. Repertoarni pregled scenskih uprizorenja dramskih djela govori o Budakovoj kontinuiranoj prisutnosti na hrvatskim kazališnim pozornicama.
Samostalnik animus zavzema v Terencijevi Andriji zelo pomembno mesto. Ob analizi primerov v Andriji ugotovimo, daje dejanska pomenska vrednost samostalnika določena z njegovo stavčno viogo in ...vsebinskimi dopolnili, ki natančneje pojasnjujejo njegove lastnosti. Tako je tudi zgolj s slovnično interpretacijo mogoče zadovoljivo opredeliti Terencijevo pojmovanje duševnosti, katere izhodišče predstavlja prav samostalnik animus kot središče zavesti in čustvovanja.
ŽENSKA STAND-UP KOMEDIJA Ljubić, Lucija; Majer, Ivana
Dani Hvarskoga kazališta,
05/2018, Letnik:
44, Številka:
1
Paper
Odprti dostop
Rad se bavi ženskim stand-upom kao posebnom vrstom stand-up komedije i rodne izvedbe koja je posljednjih desetljeća zadobila obrise jače kritičnosti prema androcentričnom društvu. Donoseći sažetu ...povijest stand-upa i njegovih odjeka u svijetu i u Hrvatskoj, rad naznačuje društvene učinke ženske stand-up komedije kao kulturne prakse. U središtu se rada nalaze vrste humora u suvremenoj stand-up komediji, odnos komičarki prema humoru, oblici otpora koje komičarke pružaju prema društvu, kao i negodovanje feminističkih udruga zbog tema i stila ženskog stand-upa.
Polazeći od dviju rasprava Dunje Fališevac, o starom Freudu u posjetu Marinu Držiću te o rezigniranom renesansnom “junaku” Tripčetu, potom od teze da se renesansne komedije razvijaju “u dvije ...istodobno dobro uređene sekvence: naraciju i retoričku raspravu” (Levenson 1990) i podjele prikaza muško-ženskih odnosa u tri etape koje se prema S. Greenblattu nazivaju “prosidba, vjenčanje i pokora”, u ovom se priopćenju tematiziraju obrasci udvaranja i prosidbe u Grižuli i Skupu, donekle i u Dundu Maroju, potom jedino uprizoreno vjenčanje, u Arkulinu, i napokon “nevoljni brakovi” kao “pokora” u komediji Tripče de Utolče. Ističu se, dakako, njihova smiješna i komična obilježja.
Razumijevanju impozantnog opusa Pere Budaka pridonosi i pogled na njegovo prozno stvaralaštvo. U svojim se poznim godinama Budak uvrstio među romansijere i to među one najproduktivnije jer je nakon ...prvog romana uslijedila cijela serija romana različite tematike (Karanova sofa, Sonata u d-molu, Atelje, I norija je meštrija, Nailaze vode, Kobna mržnja, Uzvitlane strasti, Izluđeno selo, Mirisnica, Dokumentarac, Zabrđe, Nevrijeme, Tri romana: Hugo, Doktor Raif, Kočija, Močvara). On je pisac koji je znao iznenaditi i nadmašiti očekivanja čitatelja na razne načine, bilo stvaranjem nekog izuzetnog lika, opisom specifične sredine, obradom zanimljive teme ili pretvaranjem vrsta iz dramskog roda u prozni oblik i obratno što je zahtjevan i neobičan zadatak koji je on uspješno obavljao. Na taj su način nastala nova djela koja obogaćuju našu književnu stvarnost. Upravo su ta djela predmet analize ovog rada.
Obim tiskanih medija u svijetu se smanjuje. Ovaj trend se može vidjeti i kod dnevnih novina u Republici Češkoj. Kao reakcija na te tendencije, novinarima su sve privlačniji zabavni aspekti ...novinarstva. Takozvani 'infotainment' je sada čvrsto prisutan u novinarstvu. Jedna od najčešćih i istovremeno najučinkovitijih multimedijskih strategija koje se koriste u medijima je primjena verbalnih (i neverbalnih) oblika komedije i humora. Rad daje pregled najčešćih i time najtipičnijih verbalnih sredstva komedije i humora u aktualnoj češkoj periodici na temelju analize triju reprezentativnih čeških dnevnih novina i jednog tabloida. Zaključak sadrži, na temelju usporedbe frekvencije, oblika i sredstava komedije i humora koji su se koristili prije šesnaest godina i trenutno, prikaz razvoja verbalne komedije i humora u češkom novinarstvu.
Dramatičar Pero Budak izražavao se realističkim stilskim postupkom, autentičnim govorom junaka, a odlika mu je i dobro poznavanje scenske tehnike. Pobornik je novog realizma, izvrstan je poznavatelj ...svih zakona scene, a likove je birao iz onih sredina kojima je potpuno intelektualno i emocionalno ovladao. Pokrivajući tematski sva područja života od ljubavi, mržnje, ljubomore, nasljedstva i želje za njim, utjecaja politike na ljude, problema ekonomske emigracije do psihičke analize junaka, od umjetnosti do suparništva, rođenja i smrti… Budak je zavirio u svaki kutak ljudskoga srca i osvojio čitatelje svojim jezikom i stilom pisanja koji je blizak svakodnevnom jeziku većine ljudi. U radu se daje analiza tema, ideja, strukture, jezika i stila Budakovih drama.
PDF
