DIKUL - logo
E-viri
Celotno besedilo
Recenzirano
  • UNDERSTANDING, INTERPRETING...
    SAVAŞ OKUMUŞ, Hande; KIVILCIM ÇORAKBAŞ, Figen

    Mimarlık Fakültesi dergisi, 2023, Letnik: 40, Številka: 1
    Journal Article

    Kültürel ve doğal miras alanlarının bütünlük niteliğini taşıması, özellikle UNESCO Dünya Miras çalışmaları bağlamında önemli kabul edilmektedir. Bütünlük, doğal veya kültürel mirasın fiziksel özniteliklerinin eksiksizliğinin bir ölçütüdür. Öte yandan, kültürel anlam ve önem sadece mirasın somut yönlerinde değil, aynı zamanda mirasın toplumsal hafıza, anlamlar, anılar gibi somut olmayan yönlerinde somutlaşır. Önemli miras değerlerine sahip çok sayıda miras alanının bütünlük kriterini karşılayamadığı göz önüne alındığında, bu makale, "bütünlükten" yoksun miras alanlarının, somut ve somut olmayan kültürel niteliklerinin entegre bir değerlendirmesi ve yerinde sunumu yoluyla miras değerlerinin kısmen yeniden kazanabileceğini ve canlandırabileceğini savunmaktadır. Benzer şekilde, yerinde sunum teknikleriyle bütünlüğün restorasyonu sağlanarak miras alanlarının mimari, kültürel ve tarihi değerlerinin takdir edilmesi teşvik edilebilir. Bu çalışma kapsamında, bütünlüğünü kaybetmiş bir miras alanı olan eski Arifiye Köy Enstitüsü yerleşkesinin somut ve somut olmayan kültürel nitelikleri bütünleşik olarak çalışılmış ve bu yerleşkenin değerlerinin dijital teknolojiler ile yorumu ve sunumu tartışılmıştır. Köy Enstitüleri, Cumhuriyet Dönemi'nin modernleşme ve yeni bir kimlik inşasını kırsal alanda gerçekleştirmek amacıyla yurdun 21 farklı noktasında konumlandırılmıştır. Birbirleriyle bağlantılı bir ağ sistemi olarak mekânsal üretim gerçekleştiren ve ülkede eğitim birliği sağlayan bu ağın bir parçası olarak Arifiye Köy Enstitüsü, 1940 yılında Kocaeli'nde kurulmuştur. Arifiye Köy Enstitüsünün eğitim ve mekânsal tarihi 1937 yılında kurulan Arifiye Eğitmen Kursuna dayanmaktadır. 1940 yılında 12 adet Köy Enstitüsü için açılan Köy Enstitüleri ulusal mimari proje yarışmasında Arifiye Köy Enstitüsü yerleşkesinin proje yarışmasını yüksek mimar Recai Akçay kazanmıştır. Arifiye Köy Enstitüsünde Eğitmen Kursuna ait mekânlar ve yarışma projesi sonucu üretilen mekânların dışında farklı alanlarda eğitim amacıyla gerçekleşen eylemler sonucunda mekânsal üretimler gerçekleşmiştir. Bu durum, birçok farklı alanda yerleşim gösteren Arifiye Köy Enstitüsünü diğer enstitü yerleşkelerinden ayıran özgün bir özelliktir. Arifiye Köy Enstitüsü, kurulduğu günden günümüze dek eğitim yerleşkesi olma özelliğini sürdürmesine rağmen özgün yapılarının büyük bir çoğunluğu kaybedilmiştir. 2000 yılında alınan tescil kararı sonucunda yerleşkede bulunan tek bir yapının tescillenmesi koruma kararlarının bütüncül bir yaklaşım ile ele alınmadığının bir kanıtı niteliğindedir. Zaman içerisinde değişen eğitim sistemlerine paralel olarak geçirdiği değişimler de yerleşkenin mekânsal özeliklerini dönüştürmüştür. Mevcut yapıların işlevsel değişiklikleri, bütüncül olmayan koruma yaklaşımı, yıkım kararları ve yerleşke içerisine farklı karakterde mimari yapıların eklenmesi yerleşkenin bütünlüğünü zedelemiştir. Mimari, tarihi, politik ve eğitsel değerlere sahip olan Arifiye Köy Enstitüsü yerleşkesi sahip olduğu somut izler ve somut olmayan kültürel miras değerleri ile bütüncül bir koruma yaklaşımı ile ele alınması gerekmektedir. Bu çalışmada, enstitünün bütünlüğünü kaybetmiş bir miras alanı olarak korunmasında miras alanının sunumunun ve yorumunun önemi vurgulanmıştır. Arifiye Köy Enstitüsünün öneminin ve somut ve somut olmayan miras değerlerinin anlatılmasında, yorumunda ve sunumunda yöntem olarak dijital sunum tekniklerinin kullanılması, somut bir iz bulunmayan miras alanlarının korunmasında etkili bir yaklaşım olarak ele alınmıştır.