Türk boyları arasında destancılık geleneği ve destan metinlerinin zenginliği açısından dikkat çeken Uygur Türkleri, bu köklü geleneği sözlü ve yazılı olarak yüzyıllardır devam ettirmektedir. Son ...yıllarda sözlü destancılık geleneği siyasi baskılar ve sosyal yaşamdaki değişime bağlı olarak zayıflamıştır. Diğer yandan Çağatay Türkçesiyle yazıya geçirilen ve misyoner, seyyah ya da araştırıcılar tarafından dünyanın farklı ülkelerdeki kütüphanelere götürülen destan metinlerinin de henüz yeterince incelenmediği aşikârdır. Bu noktada özellikle İsveç’te bulunan Gunnar Jarring Koleksiyonu başta olmak üzere Almanya, Rusya, Japonya ve Çin’deki çeşitli kütüphanelerde ve şahısların elinde bulunan destan metinlerinin tespiti, temini ve incelenmesi Türkoloji çalışmaları açısından büyük önem taşımaktadır. Lund Üniversitesi Gunnar Jarring Koleksiyonu’nda bulunan ve Prov. 280 numara ile kayıtlı olan Yusuf Beg-Ahmed Beg Destanı, başta Uygurlar olmak üzere farklı Türk boyları arasında anlatılan önemli destanlardan biridir. Nüsha, Yarkent’te Gunnar Jarring tarafından bulunmuş, 1982 yılında Gunnar Jarring tarafından Lund Üniversitesi kütüphanesine bağışlanmıştır. Mevcut nüsha, üzerinde çalışma yapılan nüshalara göre daha hacimli ve farklı bir anlatıma sahiptir. Ayrıca destanın şahıs kadrosunda Köroğlu’nun bulunması dikkat çekicidir. Günümüze kadar yapılan çalışmalarda Yusuf Beg-Ahmed Beg Destanı Köroğlu’nun “devamı” olarak nitelendirilmiştir. Destanın diğer nüshalarında Köroğlu’nun ölmüş olduğu ve Köroğlu’na göndermeler yapıldığı ifade edilmiştir. Söz konusu nüsha ise Köroğlu’nun hayatta olması ve destanın şahıs kadrosunda aktif yer alması bakımından önem arz etmektedir. Çalışmada, Yusuf Beg-Ahmed Beg Destanı’ndan kısaca bahsedilmiş, Köroğlu’nun destandaki kimliği ve olaylara etkisi üzerinde durulmuştur.
The Blume–Emery–Griffiths model with a random crystal field is studied in a random graph architecture, in which the average connectivity is a controllable parameter. The disordered average over the ...graph realizations is treated by replica symmetry formalism of order parameter functions. A self consistent equation for the distribution of local fields is derived, and numerically solved by a population dynamics algorithm. The results show that the average connectivity amounts to changes in the topology of the phase diagrams. Phase diagrams for representative values of the model parameters are compared with those obtained for fully connected mean field and renormalization group approaches.
Destanên Evîna Mêjûyî cureyekî berbelav ê vegêrana gelêrî ya Kurdî ye. Evînên di van destanan da bi piranî trajîk in û evîndar nagihîjine hev û di dawîyê da dimirin. Trajedîya evînê bi piranî bi ...sebebên civakî pêk tên her weku cudahîya statuya çînî, cudatîya bawerîyê ya di navbera evîndaran da. Carinan ji ber zilm û zora desthilatdaran ev trajedî pêk tê. Lêbelê dema ku ev rûdan vediguherin vegêranên gelêrî, sebebên civakî tên sansurkirin û di şûna wan da karakter û motîfên weku fesad, bêbext û hîlekar tên afirandin. Me jî di vê xebatê da di çarçoveya vê mijarê da du destanên evîna mêjûyî yên bi navê Memê Alan û Xelîl Beg û Gewrê nirxandin. Li hêlekê me bala xwe da paşxaneya tarîxî ya van destanan û li hêlekê din jî me bala xwe da naveroka varyantên gelêrî. Em di dawîyê da gihiştin wê qenaetê ku Beko û Xelo du karakterên antogonîst ên van destanan hem fesad û bêbext in hem jî qurban in. Di nav çarçoveya vegêrana gelêrî da fesad û bêbext in. Lê di rastîya xwe da ew du qurbanên civak, îcraker û desthilatdaran in ku ji bo sebebên esil ên rûdanan sansur bikin hatine afirandin.
Halk hikâyeleri Kürt sözlü halk edebiyatı içinde geniş bir yer kaplayan türlerdendir. Bu hikâyelerdeki aşklar çoğunlukla trajiktirler ve aşıklar birbirlerine kavuşamadan ölürler. Aşktaki trajedi çoğunlukla toplumsal nedenlerden kaynaklıdır. Bu sebepler aşıklar arasındaki sınıfsal statü farklılıkları ve ya din ve mezheb ayrılıklarıdır. Bazen otoritelerin zorbalığı nedeniyle de bu trajedi yaşanmaktadır. Fakat bu trajik aşklar sözlü anlatı haline getirildiklerinde sözkonusu toplumsal sebepler sansürlenerek bunların yerine düzenbaz ve hilekar karakter ya da motifler yaratılır. Biz de bu konu bağlamında Kürt sözlü anlatısında trajik aşk konusunu işeleyen Memê Alan ile Khalil Beg û Gewrê halk hikâyelerini inceledik. Bir taraftan bu halk hikâyelerinin tarihsel arka planını açığa çıkarmaya çalışırken bir diğer taraftan sözlü anlatıların içeriğine odaklandık. Sonuç olarak bu hikâyelerde yer alan Beko ve Xelo isimli iki antogonist karakterin hem hilekâr ve düzenbaz hem de birer kurban oldukları kanaatine vardık. Sözlü anlatı çerçevesinde düzenbaz ve hilekâr motifler oldukları doğrudur. Fakat gerçekte onlar yaşanmış trajik aşkların asıl nedenlerini sansürlemek adına halk, icracılar ve otoriteler tarafından yaratılmış kurbanlardır.
The magnetic properties and hysteresis loops for the hexagonal Ising nanowire (HIN) with core–shell structure consisting of spin-32 are considered in the Blume–Emery–Griffiths (BEG) model by using ...the mean-field approximation (MFA) based on the Gibbs–Bogoliubov inequality for the free energy. The effects of various bilinear and biquadratic interaction parameters between the core, between the shell, and between the core and shell spins are considered for the phase diagrams of the model when temperature T=0 and T≠0 in addition to the crystal and external magnetic fields effects. The numerical calculations reveal that the model yields first- and second-order phase transition lines and tricritical points. In addition to the isolated critical and critical end-points, the model exhibits at most two compensation temperatures and interesting multiple hysteresis magnetic loops behaviors strongly dependent on the model parameters.
•The core–shell structure with spin-3/2 was considered in the Blume–Emery–Griffiths model.•Mean-field approximation based on the Gibbs–Bogoliubov inequality for free energy was employed.•The magnetic properties and hysteresis loops for the hexagonal Ising nanowire were examined.•The ground state and temperature-dependent phase diagrams were calculated.•Tricritical, isolated critical, critical end-points and at most two compensation points were observed.
The mean-field approximation based on the Gibbs-Bogoliubov inequality and Monte Carlo simulations based on the Metropolis method in the Blume–Emery–Griffiths model were used to successfully examine a ...hexagonal Ising nanowire with spin-1. It was found that the model displays fascinating phase diagrams in various planes of interest by using both methods. The investigation of magnetic hysteresis cycles also exhibits interesting properties. The model not only presents first- and second-order phase transition lines, but also the tricritical and isolated critical points, multi-compensation temperatures, and magnetic hysteresis behavior with one to eight cycles.
•The mean-field approximation based on the Gibbs-Bogoliubov inequality is applied.•The Monte Carlo simulations based on the Metropolis method is employed.•Spin-1 Blume–Emery–Griffiths model for hexagonal Ising nanowire is investigated.•First- and second-order transitions, tricritical and isolated critical points are found.•Multi-compensation and magnetic hysteresis with one to eight cycles are observed.
Türk boyları arasında destancılık geleneği ve destan metinlerinin zenginliği
açısından dikkat çeken Uygur Türkleri, bu köklü geleneği sözlü ve yazılı olarak
yüzyıllardır devam ettirmektedir. Son ...yıllarda sözlü destancılık geleneği siyasi
baskılar ve sosyal yaşamdaki değişime bağlı olarak zayıflamıştır. Diğer yandan
Çağatay Türkçesiyle yazıya geçirilen ve misyoner, seyyah ya da araştırıcılar
tarafından dünyanın farklı ülkelerdeki kütüphanelere götürülen destan
metinlerinin de henüz yeterince incelenmediği aşikârdır. Bu noktada özellikle
İsveç’te bulunan Gunnar Jarring Koleksiyonu başta olmak üzere Almanya, Rusya,
Japonya ve Çin’deki çeşitli kütüphanelerde ve şahısların elinde bulunan destan
metinlerinin tespiti, temini ve incelenmesi Türkoloji çalışmaları açısından büyük
önem taşımaktadır.
Lund Üniversitesi Gunnar Jarring Koleksiyonu’nda bulunan ve Prov. 280 numara ile
kayıtlı olan Yusuf Beg-Ahmed Beg Destanı, başta Uygurlar olmak üzere farklı Türk
boyları arasında anlatılan önemli destanlardan biridir. Nüsha, Yarkent’te Gunnar
Jarring tarafından bulunmuş, 1982 yılında Gunnar Jarring tarafından Lund
Üniversitesi kütüphanesine bağışlanmıştır. Mevcut nüsha, üzerinde çalışma yapılan
nüshalara göre daha hacimli ve farklı bir anlatıma sahiptir. Ayrıca destanın şahıs
kadrosunda Köroğlu’nun bulunması dikkat çekicidir. Günümüze kadar yapılan
çalışmalarda Yusuf Beg-Ahmed Beg Destanı Köroğlu’nun “devamı” olarak
nitelendirilmiştir. Destanın diğer nüshalarında Köroğlu’nun ölmüş olduğu ve
Köroğlu’na göndermeler yapıldığı ifade edilmiştir. Söz konusu nüsha ise
Köroğlu’nun hayatta olması ve destanın şahıs kadrosunda aktif yer alması
bakımından önem arz etmektedir.
Çalışmada, Yusuf Beg-Ahmed Beg Destanı’ndan kısaca bahsedilmiş, Köroğlu’nun
destandaki kimliği ve olaylara etkisi üzerinde durulmuştur.
We analyse the Blume–Emery–Griffiths (BEG) model on the lattice
Z
d
on the ferromagnetic-antiquadrupolar-disordered (FAD) point and on the antiquadrupolar-disordered (AD) line. In our analysis on the ...FAD point, we introduce a Gibbs sampler of the ground states at zero temperature, and we exploit it in two different ways: first, we perform via perfect sampling an empirical evaluation of the spontaneous magnetization at zero temperature, finding a non-zero value in
d
=
3
and a vanishing value in
d
=
2
. Second, using a careful coupling with the Bernoulli site percolation model in
d
=
2
, we prove rigorously that under imposing
+
boundary conditions, the magnetization in the center of a square box tends to zero in the thermodynamical limit and the two-point correlations decay exponentially. Also, using again a coupling argument, we show that there exists a unique zero-temperature infinite-volume Gibbs measure for the BEG. In our analysis of the AD line we restrict ourselves to
d
=
2
and, by comparing the BEG model with a Bernoulli site percolation in a matching graph of
Z
2
, we get a condition for the vanishing of the infinite-volume limit magnetization improving, for low temperatures, earlier results obtained via expansion techniques.
•± J BC model is examined in the lowest approximation of cluster variation method.•The ground state phase diagrams are calculated.•The sublattice order-parameters are studied in detail to obtain the ...phase diagrams.•The model gives tetracritical points, reentrant and double reentrant behaviors.•The FM, AFM, FI, PM and chaotic phase regions are observed.
The Blume-Emery-Griffiths (BEG) model is considered on the Bethe lattice (BL) in terms of exact recursion relations (ERR) under the effect of a crystal field (D) which was either turned on or off randomly for a given probability. The repulsive case of biquadratic exchange interaction ((K < 0)) between the nearest-neighbor (NN) spins is assumed and the effects of changing the coordination number are also investigated. The thermal variation of the order-parameters, i.e. dipole and quadrupole moments, is examined to obtain the phase diagrams. Very rich phase diagrams with the second- and first-order phase transition lines, tricritical, bicritical and critical end points and the occurrence of reentrant behavior are observed. Different phase regions were explored which include the ferromagnetic (F), paramagnetic (P), staggered quadrupolar (SQ) and ferrimagnetic (FI) phases.
Two nonperturbative methods such as Monte-Carlo simulation (MC) and Transfer-Matrix Finite-Size-Scaling calculations (TMFSS) have been used to study the phase transition of the spin-3/2 ...Blume–Emery–Griffiths model (BEG) with quadrupolar and antiferromagnetic next-nearest-neighbor exchange interactions. Ground state and finite temperature phase diagrams are obtained by means of these two methods. New degenerate phases are found and only second order phase transitions occur for all values of the parameter interactions. No sign of the intermediate phase is found from both methods. Critical exponents are also obtained from TMFSS calculations. Ising criticality and nonuniversal behaviors are observed depending on the strength of the second neighbor interaction.
•A spin-3/2 Blume–Emery–Griffiths model with second neighbor exchange is proposed.•Monte-Carlo simulations and Transfer-matrix Finite-size-scaling methodology are used.•New phases appear in this model and second order transitions are found.•The critical behavior has been analyzed by calculating the exponent nu.•Ising critical universality and nonuniversal behavior are found.
