Türkiye’nin güney batısında ve Datça Yarımadası’nın güneyinde yer alan Datça ve Hisarönü Körfezlerinde Holosen sedimantasyon süreçlerini ve kontrol eden faktörleri araştırmak amacı ile 2013 yılında ...MTA-SELEN Araştırma Gemisi ile Datça ve Hisarönü Körfezlerinin tabanından 71 nokta istasyonda kepçe ile yüzeysel (üst 30 cm) sediman örnekleri alınmıştır. Sedimanlarda tane boyu, toplam ağır mineral ve ana element analizleri yapılmıştır. Kıyıya dik alınan sismik kesitte sismik fasiyes analizleri yapılmıştır. Analizlerde bilinen ve yaygın uygulanan yöntem ve teknikler kullanılmıştır. Sismik kesite göre, kıtasal şelf kenarı ya da eşiği günümüzde -90/-120 m su derinliklerinde bulunmakta ve Kuvaterner dönemine ait deniz seviyesi değişimlerini gösterir sismik fasiyes özelliklerini sergilemektedir. Radyokarbon yaşlandırma hesaplamaları, sediman örneklerinin günümüzden 2694-14700 yıl önce çökelmeye başladıklarını işaret etmektedir.Deniz tabanı sedimanları %1-18 arasında çakıl, %7-85 kum, %2-30 silt ve %6-69 kil boyu kırıntılı malzemeden oluşmaktadır. Silt ve kil karışımı çamur en bol bulunan sediman türü olmasına rağmen yer yer kum ve çakıl oranları da önem teşkil etmektedir. Alansal tane boyu dağılımlarında bölgesel farklılıklar olduğu gibi, kalıntı (relik) sedimanların varlığı da tartışılmaktadır. Siyah kumca zengin toplam ağır mineral miktarları çoğunlukla %2’nin altında olup, ofiyolit ve kromitçe zengin orta ve doğu bölgelerde %13’e kadar yükselmektedir. Sedimanların inorganik jeokimyası göreceli olarak yüksek ve ofiyolitik kökenli Mg, Cr, Ni ve Fe miktarları ile belirgindir. Bölgedeki akarsu drenaj sistemleri, körfez morfolojisi, kaynak alan kayaçlarının litolojisi ve denizel dalga ve akıntılar sedimanlardaki tane boyu dağılımını, toplam ağır mineral oranlarını ve ana element bileşimini etkileyen faktörlerdir.
Türkiye’nin Ege genişleme bölgesinde yer alan Gökova Körfezi, bir çok araştırmacı için ilgi konusu olmuştur. Gökova Körfezi, KG yönlü rejyonal açılma tektonik rejimi içerisinde yer alır. Batı ...Anadolu’nun K-G yönlü genişlemesi, birçok grabenin de buna dik D-B uzanımlı grabenlerin oluşmasını sağlamıştır. Körfez yaklaşık olarak DB yönlü 100 km, KG yönlü 25 km uzunluğa sahiptir. Körfezin güneyinde Datça Yarımadası kuzeyinde ise Bodrum Yarımadası yer alır. Son yıllarda Full Tensör Gradyometre potansiyel alan yöntemleri (FTG), gravite ve manyetik yöntemlerinin arasında uygulama alanı bulmuştur. Geçmiş yıllarda, gravitede olduğu gibi manyetik alanın da düşey bileşeni ölçülürken, son yıllardaki uygulamalarda yerini toplam alan (x, y ve z bileşenlerini kapsar) ölçümlerine bırakmıştır. Bu yöntem havadan toplam manyetik alan verilerine uygulanmıştır. Havadan toplam manyetik alan verisinin bileşenleri hesap edilerek FTG yöntemi uygulanmıştır. Sismik aktivitenin fazla olduğu Gökova Körfezi’nin jeolojik yapısına farklı bir bakış kazandırmak amacı ile körfez içindeki var olan manyetik anomalinin full tensör manyetik gradyometre (FTG) yöntemi analizi yapılmıştır. Gökova Körfezi’ndeki havadan manyetik anomalinin; alan bileşenleri Tx, Ty, Tz hesap edilmiştir. Dönüşüm sonucunda elde edilen bileşenlere Txx, Txy, Txz, Tyy, Tyz, Tzz türevler uygulanarak anomaliye neden olan jeolojik kaynağın konumu hakkında bilgi sahibi olunmuştur. Körfez içindeki anomali, Datça yarımadasının ultramafik kayaçları peridotitler ve ofiyolitik melanjının, deniz içerisindeki devamlılığını göstermiştir. ultramafik kütlenin kuzey sınırının, Gökova Körfezi’nin kuzey kıyısına yaklaşık 9 km mesafeye kadar devam ettiği gözlenmiştir. Yöntem farklı manyetik duyarlılıklara sahip farklı jeolojik birimlerin doğru bir şekilde haritalanmasında, konumlarının ortaya çıkartılmasında fayda sağlamıştır
PDF