UVOD: Egzekutivne funkcije predstavljaju integrisanu grupu mentalnih sposobnosti, uključenih u proizvodnju, monitoring i kontrolu ponašanja orijentisanih ka određenom cilju i prevashodno su zadužene za snalaženje u novim situacijama, smeštenim izvan domena automatskih psihičkih procesa. Zloupotreba heroina tokom dužeg vremenskog perioda rezultira oštećenjem egzekutivnih funkcija, što se može značajno reflektovati na lično, profesionalno i socijalno funkcionisanje zavisnika. CILJ ISTRAŽIVANJA: Cilj ovog istraživanja je ispitivanje uticaja zloupotrebe opijata na egzekutivne kontrolne procese, ispitivanje postojanja specifičnog odnosa eventualnih deficita egzekutivne performance opijatskih zavisnika sa dužinom ekspozicije heroinu, kao i definisanje prediktora oštećenja egzekutivnih funkcija kod opijatskih zavisnika. MATERIJAL I METODOLOGIJA: Istraživanje je izvršeno po tipu studije preseka, a njime je obuhvaćeno 200 ispitanika, podeljenih u dve grupe. Eksperimentalnu grupu činilo je 150 zavisnika od heroina, starosti 18-35 godina, koji su u apstienenciji najmanje 3 nedelje. U kontrolnu grupu uvršteno je 50 zdravih subjekata, ujednačenih po polu, obrazovanju i starosti sa ispitanicima eksperimentalne grupe. Za prikupljanje podataka korišćeni su sledeći instrumenti: opšti strukturisani upitnik posebno konstruisan za potrebe ovog istraživanja, zasnovan na samoproceni, koji se odnosi na osnovne sociodemografske karakteristike ispitanika i adiktološka obeležja; test za procenu psihopatije, za procenu (kontrolu) eventualnog uticaja structure ličnosti zavisnika na postignuće na testovima kojima se procenjuju egzekutivne funkcije; za procenu stanja egzekutivnih funkcija: test verbalne fluentnosti - segment fonemska fluentnost, Vekslerov individualni test inteligencije, test praćenja-markiranja traga, Baretova skala za procenu impulsivnosti, Viskonsin test sortiranja karata, Iowa Gambling Task. REZULTATI: Kod heroinskih zavisnika beleže se signifikantni deficiti u egzekutivnim domenima: ažuriranje i monitoring sadržaja radne memorije, inhibitorna kontrola, izmena mentalnog seta i donošenje odluka. Faktori na osnovu kojih se može predvideti oštećenje egzekutivnih funkcija su: ukupno trajanje konzumiranja heroina, prosečna dnevna doza heroina, broj apstinencija u odnosu na ukupno trajanje heroina i uzrast pri prvom kontaktu sa psihoaktivnim supstancama. ZAKLJUČAK: Konzumiranje heroina dovodi se u vezu sa značajnim oštećenjem sistema egzekutivnih funkcija, što rezultira teškoćama zavisnika da prevazilaze habitualne odgovore i prilagođavaju ponašanje zahtevima koje nudi nova situacija, kao i sklonošću da donose visoko rizične odluke, koje rezultiraju trenutnom dobiti, bez obzira na neminovne kasnije negativne posledice.