Fossil fuels, as currently the world's primary energy source, are depleting. In addition, their use is accompanied by greenhouse gas emission, primarily carbon dioxide, pollution and global warming. ...As the world demands for energy grow, intensive efforts are put into development of energy systems based on the socalled renewable energy sources (solar, wind, biomass, etc.). The use of these energy sources raises a question of medium for storage, transport and efficient use of energy on the locations significantly distant from these so-called primary energy sources. Hydrogen is currently the best candidate for such a medium in all future energy concepts. The future of hydrogen-based economy largely depends on the price of hydrogen in the world market, i.e. of its low-cost, fast and efficient production. Over 90% of hydrogen is currently produced from fossil fuels, mainly by steam-reforming of petroleum. As an environmentally friendly alternative to this process alkaline water electrolysis is being developed and commercialized. In addition, it gives a possibility to use renewable energy sources for hydrogen production. Alkaline water electrolysis requires the use of electricity and therefore is expensive, inefficient (about 40% in respect to the primary energy) and slow method for hydrogen production. One of the methods to increase the efficiency of this process is the development of new electrocatalytic materials which could lower the electrode overvoltage. The electrodes of commercially available alkaline electrolysers are usually made of Ni plated stainless steel or pure nickel. Brewer intermetallic bonding theory predicts a synergistic effect on the catalytic activity for hydrogen evolution, when combining two d-metals. Alloys of this type may exhibit better activity than the individual metals, and in some cases over exceed the activity of precious metals which have proven to be the best catalysts for this reaction. Doktorska disertacija Gvozden Tasić viii This thesis examines the possibility of using alloys based on a combination of transition metals Ni-W, Co-W and Ni-MoO2 as cathodes for alkaline electrolysis, as well as the method of in situ activation of alkaline electrolysis by using Ni-Mo and Co - W ionic activators. Special attention was paid to the influence of the microwave field on the electrochemical codeposition of Co-W alloys, their morphology, chemical composition and catalytic activity. It was found that the application of ionic activators can significantly reduce energy consumption in the process of alkaline electrolysis. In some cases, this reduction goes up to 20%. Electrodes obtained by electrochemical codeposition are catalytically more active for hydrogen evolution reaction compared to pure nickel. The activity of these electrodes depends on the conditions of electrodeposition (type of electrodeposition bath, concentration of electroactive species, pH and deposition current density). Application of the microwave field in the process of electrochemical codeposition, significantly affects the morphology and chemical composition of obtained electrodes, which show a slight improvement in catalytic activity for hydrogen evolution reaction.
Fosilnih goriva, trenutno osnovnog svetskog energenta, ima sve manje. Pored toga, njihova upotreba je praćena emisijom gasova staklene bašte, pre svega ugljen dioksidom, zagađenjem životne sredine i pojavom globalnog zagrevanja. Kako su potrebe za energijom sve veće, u svetu se intenzivno radi na razvoju energetskih sistema zasnovanih na tzv. obnovljivim izvorima energije (Sunce, vetar, biomasa, itd). Upotreba ovih energenata postavlja pitanje medijuma za skladištenje energije, transport i efikasnu upotrebu na mestima značajno udaljenim od ovih tzv. primarnih izvora energije. Vodonik je trenutno najbolji kandidat za funkciju ovakvog medijuma u svim budućim enegretskim konceptima. Budućnost ekonomije zasnovane na vodoniku u velikoj meri zavisi od cene vodonika na svetskom tržištu, tj. od njegove jeftine, efikasne i dovoljno brze proizvodnje. Trenutno se preko 90% vodonika dobija iz fosilnih goriva, pre svega procesom reforminga zemnog gasa vodenom parom. Kao pandan ovom procesu sve više se razvijaju i komercijalizuju metode elektrolize vode, među kojima prednjači alkalna elektroliza, kao ekološki prihvatljive alternative koja omogućava upotrebu obnovljivih izvora u procesu proizvodnje ovog energenta. Alkalna elektroliza zahteva upotrebu električne energije te je stoga skupa, neefikasna (oko 40% u odnosu na primarnu energiju) i spora metoda dobijanja vodonika. Jedan od načina za povećanje efikasnosti ovog procesa je razvoj novih elektrokatalitičkih materijala čijom bi se upotrebom smanjio nadnapon na elektrodama. Komercijalno dostupni alkalni elektrolizeri obično imaju elektrode od niklovanog nerđajućeg čelika ili čistog nikla. Brojerova teorija intermetalnih veza predviđa sinergetski efekat na katalitičku aktivnost za reakciju izdvajanja vodonika, kada se kombinuju dva d-metala. Legure ovog tipa mogu da pokažu aktivnost veću u odnosu na pojedinačne metale a u nekim Doktorska disertacija Gvozden Tasić vi slučajevima i veću u odnosu na aktivnost plemenitih metala, koji su se pokazali kao najbolji katalizatori za ovu reakciju. U okviru ove doktorske disertacije ispitana je mogućnost upotrebe legura na bazi kombinacije prelaznih metala Ni-W, Co-W i Ni-MoO2 kao katoda za alkalnu elektrolizu, kao i metoda in situ aktivacije alkalne elektrolize jonskim aktivatorima na bazi Ni-Mo, i Co-W. Posebna pažnja je posvećena ispitivanju uticaja mikrotalasnog polja na proces elektrohemijskog kotaloženja Co-W legura, njihovu morfologiju, elementarni sastav i katalitičku aktivnost. Utvrđeno je da se primenom pomenutih jonskih aktivatora može značajno smanjiti potrošnja električne energije u procesu alkalne elektrolize. U pojedinim slučajevima i do 20 %. Elektrode dobijene elektrohemijskim kotaloženjem pokazuju veću aktivnost za reakciju izdvajanja vodonika u odnosu na čiste niklene elektrode, a utvrđeno je da aktivnost ovih elektroda zavisi od uslova elektrohemijskog taloženja (izbora taložnog kupatila, koncentracije elektroaktivnih vrsta, pH vrednosti i gustine struje taloženja). Primena mikrotalasnog polja u toku elektrohemijskog kotaloženja, značajno utiče na morfologiju i elementarni sastav dobijenih elektroda, koje pokazuju neznatno poboljšanje katalitičke aktivnosti za reakciju izdvajanja vodonika.
Due to the fact that surface characteristics of carbon material depend of carbon precursor nature and manufacturing parameters, the main objective of this work was to find appropriate carbonization ...and activation parameters in order to obtain activated hemp fibers (ACh) and carbon monolith (CM) with good adsorption properties toward pesticides. Chemical modification of short hemp fibers prior to carbonization was used to examine the influence of carbon precursor chemical structure and morphology on carbonized material characteristics. The factor of the influence on the final porous texture and adsorptive properties of activated carbon materials by production conditions are as follows: carbonization temperature, activating agent/carbon material ratio and activation temperature. Optimal production conditions were selected based on the adsorption properties of carbonized materials toward pesticides. Activated hemp fibers and carbon monolith surface were characterized by specific surface area and porosity, obtained from adsorption and desorption isotherms of N2 and by the amount and nature of surface oxygen groups, obtained by temperature-programmed desorption (TPD). As a specific test for surface activity, adsorption of silver was used. Obtained carbon materials impregnated with silver were also used for water disinfection. The possibility of using obtained materials in water purification was tested through adsorption of heavy metals and pesticides. Adsorption of heavy metal ions was tested through adsorption isotherms and kinetics. The experimental data obtain in this way was used for development of the mathematical model that would describe both the phenomenon of metal ions transport through the porous matrices, and the structure of carbonized hemp fibers. For the pesticides adsorption study, pesticides with different chemical structure were chosen: acetamiprid, dimethoate, nicosulfuron, carbofuran and atrazine. Decrease of pesticide concentration, as a consequence of the adsorption, was determined by liquid chromatography–tandem mass spectrometry technique. The possibility of using carbonized and activated hemp fibers as a sorbent in the solid-phase extraction (SPE) for pesticide analysis in water samples were also tested. Abstract The removal of lignin by chemical modification of carbon precursor brings the increase in the amount of surface oxygen groups, while polymorphic transformation of Cell I to Cell II increases specific surface area. Scanning electron microscopy (SEM) showed that the main feature of the carbonized samples are partial or complete fibrillation, caused by alteration of carbon precursor chemical structure. By varing the parameters of carbonisation and activation, different ACh and CM samples were obtained. Based on the adsorption capacities of ACh and CM samples toward pesticides, the optimal production parameters were chosen: carbonization temperature of 1000ºC, activated agent/carbon material ratio of 2/1 and activation temperature of 900ºC. It was shown that by following optimal production parameters microporous samples with high specific surface area (SBET, = 2192 m2/g) and amount of surface oxygen groups were obtained. Surface oxygen groups have dominant influence on silver deposition on the carbon material surface. Increased amount of CO yielding groups leads to the increased amount of Ag deposit and decreases its crystallite sizes. Activated hemp fibers and carbon monolith impregnated with silver are suitable for water disinfection due to the strong antimicrobial activity against Escherichia coli, Staphylococcus aureus and Candida albicans. Carbonized hemp fibers show good adsorption properties toward heavy metal ions, which is mostly influenced by specific surface area. A good agreement between model prediction and the experimental data indicates that the proposed mathematical model can be used for optimization of heavy metal ions adsorption process by correlating the model parameters to the carbonized hemp fibers performances. All tested samples have good adsorption properties toward pesticides. The nature and the amount of surface oxygen groups show dominant effect on pesticide adsorption, while specific surface area is not the crucial factor. Due to the good adsorption properties toward heavy metals and pesticides, along with the strong antimicrobial effect, examined materials could be successfully used as filter materials in water purification. Also, results obtained from SPE experiments indicate that the activated hemp fibers could be successfully applied as a solid-phase sorbent for the pesticides analysis in water samples. For same pesticides, recoveries obtained by these cartridges were even higher than recoveries obtained by commercial cartridges.
Cilj ovog rada je razvoj metode dobijanja i funkcionalizacije površine nanostrukturisanih ugljeničnih materijala različitih morfologija u cilju postizanja maksimalne adsorpcije pesticida na tako dobijenim materijalima. Hemijska modifikacija kratkih vlakana konoplje pre karbonizacije, korišćena je u cilju ispitivanja uticaja hemijske strukture i morfologije ugljeničnog prekursora na svojstva karbonizovanog materijala. U cilju ispitivanja uticaja parametara dobijanja na površinske karakteristike rezultujućih ugljeničnih materijala, variranjem temperature karbonizacije, temperature aktivacije i odnosa količina aktivirajućeg agensa i karbonizovanog materijala, dobijeni su uzorci ugljeničnih materijala različitih površinskih karakteristika, a optimalni parametri dobijanja izabrani su na osnovu efikasnosti uklanjanja pesticida iz vodenih rastvora. Aktivirana vlakna konoplje i karbon monolit okarakterisani su sa aspekta specifične površine i poroznosti, određenih na osnovu adsorpcionih i desorpcionih izotermi azota, i količine površinskih grupa, dobijene metodom temperaturnoprogramirane desorpcije. Kao specifičan test za ispitivanje površinske aktivnosti dobijenih ugljeničnih materijala, korišćena je adsorpcija srebra na njihovoj površini, a potom je ispitana i mogućnost dezinfekcije vode ugljeničnim materijalima impregnisanim srebrom. Mogućnost korišćenja dobijenih ugljeničnih materijala u prečišćavanju vode ispitana je i sa aspekta adsorpcije teških metala i pesticida. Adsorpcija teških metala okarakterisana je adsorpcionim izotermama i adsorpcionom kinetikom. Dobijeni eksperimentalni podaci iskorišćeni su za matematičko modelovanje samog procesa transporta jona kroz poroznu matricu, kao i za karakterizaciju površinske strukture karbonizovanih vlakana konoplje. Za ispitivanje adsorpcije pesticida, korišćena je smeša rastvora pet pesticida različitih hemijskih struktura: acetamiprida, dimetoata, nikosulfurona, karbofurana i atrazina. Koncentracija pesticida u rastvoru određivana je metodom tečne hromatografije u kombinaciji sa tandem masenom spektrometrijom. Takođe, ispitana je i mogućnost korišćenja karbonizovanih i aktiviranih vlakana Rezime konoplje kao sorbenata u metodi ekstrakcije na čvrstoj fazi, pri analizi pesticida iz vodenih rastvora. Pokazano je da hemijska struktura ugljeničnog prekursora ima višestruki uticaj na karakteristike karbonizovanog materijala. Značajnije uklanjanje lignina iz strukture prekursora utiče na povećanje količine kiseoničnih površinskih grupa, dok polimorfna transformacija celuloze iz Cell I u Cell II izaziva povećanje specifične površine karbonizovanog materijala. Promene hemijskog sastava prekursora indirektno utiču i na morfologiju karbonizovanih vlakana konoplje, što je detektovano skenirajućom elektronskom mikroskopijom (SEM). Variranjem parametara karbonizacije i aktivacije dobijeni su različiti uzorci aktiviranih vlakana konoplje i karbon monolita. Optimalni parametri proizvodnje odabrani su na osnovu kapaciteta materijala za adsorpciju pesticida: temperatura karbonizacije od 1000ºC, odnos aktivacioni agens : karbonizovani materijal – 2:1 i temperatura aktivacije od 900ºC. Na ovaj način dobijeni su mikroporozni materijali visokih vrednosti specifične površine (SBET, = 2192 m2/g) i količine kiseoničnih površinskih grupa. Pokazano je da kiseonične grupe imaju dominantan uticaj na adsorpciju srebra, i da se povećanjem količine kiseoničnih grupa koje termalnom dekompozicijom otpuštaju CO može povećati količina i smanjiti veličina kristalita depozita Ag. Aktivirana vlakna konoplje i karbon monolit impregnisani srebrom pokazuju jako antimikrobno dejstvo na smešu Escherichia coli, Staphylococcus aureus i Candida albicans. Karbonizovana vlakna konoplje pokazuju dobre karakteristike u adsorpciji jona teških matala, pri čemu je efikasnost sorpcije uslovljena veličinom specifične površine. Matematički model razvijen u cilju opisivanja samog procesa transporta jona teških metala, kao i strukture adsorbenta pokazuje jako dobra slaganja između eksperimentalnih podataka i predikcije modela, pa se na zadovoljavajući način može koristiti za modelovanje procesa adsorpcije teških metala na karbonizovanim vlaknima konoplje. Svi ispitivani uzorci pokazuju visoku efikasnost adsorpcije pesticida, pri čemu vrsta i količina površinskih grupa imaju dominantan uticaj na adsorpciju pesticida, dok specifična površina nema presudnog uticaja u ovom procesu. Visoka efikasnost u uklanjanju pesticida i teških metala, kao i mogućnost dezinfekcije vode, omogućavaju uspešno korišćenje ovih materijala u izradi filtera za prešišćavanje vode. Rezime Rezultati dobijeni u SPE eksperimentu pokazuju da se aktivirana vlakna konoplje mogu koristiti kao sorbent za predkoncentrisanje pesticida, što ih čini adekvatnom zamenom za skupe komercijalne kertridže.
In this doctoral dissertation the influence of additive addition on the synthesis and sintering of zinc titanate, Zn2TiO4, was studied. The powder mixtures of ZnO, TiO2 and MgO (0, 1.25 and 2.50 ...weight % MgO) were mechanically activated by milling using a high-energy ball mill for 15 minutes. Structural changes of the material that occur during mechanical treatment were analyzed using the scanning electron microscopy and X-ray powder diffraction. The characteristics maximums in the temperature range 20-1100°C were determined using differential thermal analysis. Isothermal sintering on temperatures 800, 900, 1000 and 1100°C as well as non-isothermal reaction sintering at the same temperatures were studied. X-ray diffraction was employed to determine a phase composition of sintered samples. Scanning electron microscopy was used in order to determine the phase microstructure evolution. Analysis of microstructural parameters revealed that essential microstructural changes occur mainly in the crystal structure of ZnO. Mechanical activation caused significant reduction of zinc oxide crystallite size, and increase of dislocation density and microstrains in the crystal structure. These phenomena were not observed for titan dioxide. The influence of additive addition on solid state reaction between ZnO and TiO2 was studied in isothermal and non-isothermal conditions. It was established that MgO addition has no influence on sintering temperatures, that moves the temperature of the beginning of reaction to higher temperatures and lags the formation of spinel (zinc-titanate), but the highest densification, after isothermal as well as non-isothermal sintering, is observed within mixture with highest content of mentioned additive. The electrical resistivity data revealed a clear decrease with increasing sintering temperatures as well as slight increase with MgO addition. And finally, we can conclude that observed results presented within this doctoral dissertation gave dependences between synthesis and properties, which directly combine synthesis and structure as well as structure and properties.
U okviru ove doktorske disertacije detaljno i sistematski je proučen uticaj aditiva magnezijum oksida na sintezu i sinterovanje sistema ZnO-TiO2. Smeša prahova ZnO, TiO2, MgO (0, 1,25 i 2,50 masenih % MgO), mehanički je aktivirana mlevenjem u visokoenergetskom planetarnom mlinu u toku 15 minuta. Metodama skenirajuće elektronske mikroskopije i rendgenske difrakcije analizirane su strukturne promene u materijalu koje se dešavaju tokom mehaničkog tretmana. Diferencijalnom termijskom analizom određene su karakteristične temperature u intervalu 20-1100°C. Takođe je detaljno ispitan uticaj mehaničke aktivacije na presovanje prahova. Proučavano je sinterovanje u izotermskim uslovima na temperaturama 800, 900, 1000 i 1100°C, kao i reakciono sinterovanje u neizotermskim uslovima u temperaturnim intervalima od sobne do 800, 900, 1000 i 1100°C pomoću dilatometrijske analize. Rendgenostrukturnim proučavanjem uzoraka sinterovanih izotermski utvrđen je fazni sastav dobijenog materijala, a mikrostrukturne karakteristike skenirajućom elektronskom mikroskopijom. Analizom mikrostrukturnih parametara aktiviranih smeša utvrđeno je da se suštinske mikrostrukturne promene odigravaju uglavnom u kristalnoj strukturi ZnO. U toku mehaničkog dejstva dolazi do značajnog smanjenja veličine kristalita cink-oksida, povećanja gustine dislokacija i mikronaprezanja u njegovoj kristalnoj strukturi, dok kod titan-dioksida nije primećena takva pojava. Uticaj aditiva na reakciju u čvrstoj fazi između ZnO i TiO2 praćen je u izotermskim i neizotermskim uslovima. Predložen je mehanizam sinterovanja, utvrđeno je da se sa dodatkom aditiva temperatura početka reakcionog sinterovanja neznatno menja, reakcija formiranja spinela (cink-ortotitanata) se pomera ka višim temperaturama, ali se najveće zgušnjavanje nakon procesa sinterovanja, kako izotermskog tako i neizotermskog, dešava upravo kod smeše sa najvećom koncentracijom dodatog aditiva. Ispitivanjem električnih svojstava utvrđeno je da električna otpornost opada sa frekvencom i temperaturom sinterovanja ali i da raste sa dodatkom aditiva. Na samom kraju, zaključujemo da smo našim istraživanjima predstavljenim u ovoj doktorskoj disertaciji, definisali zavisnosti između sinteze i svojstava, koja direktno vezuje sintezu i strukturu odn. strukturu i svojstva, čime je dat i doprinos prognozi svojstava materijala.
Grayeva (1970, 1987) teorija osjetljivosti na potkrepljenja biološki je utemeljena teorija ličnosti koja postulira postojanje tri osnovna bihevioralno-motivacijska neuralna sustava. Različite razine ...osjetljivosti ovih sustava manifestiraju se kao individualne
razlike u ponašanju i doživljavanju. Od posebne su važnosti razlike u osjetljivosti aktivacijskog (BAS) i inhibicijskog (BIS) sustava jer one predviđaju razlike u ekstraverziji i neuroticizmu. Ovaj se radi bavi validacijom najčešće korištenog instrumenta konstruiranog za detektiranje ovih razlika – skale BIS/BAS Carvera i Whitea (1994).
Na uzorku od 286 studenata provedena je eksploratorna faktorska analiza hrvatskog prijevoda ove skale koja je rezultirala četverofaktorskom strukturom kakva je opažena i kod primjene izvorne verzije instrumenta. Osjetljivost inhibicijskog sustava određena je kao jedinstveni konstrukt, dok je osjetljivost aktivacijskog definirana kao tri odvojena, ali povezana konstrukta. Konfirmatornim su pristupom testirane četiri hipoteze o strukturi ovog instrumenta, a najbolje je podacima odgovarala modificirana četverofaktorska solucija koja uključuje procijenjenu kovarijancu komponenata pogrešaka između dviju formalno sličnih čestica. Podaci o unutrašnjoj konzistenciji hrvatskog prijevoda govore i o zadovoljavajućoj pouzdanosti skala – usporedivoj onoj dobivenoj
pri ranijim validacijama ovog instrumenta. Mjere osjetljivosti aktivacijskog i inhibicijskog sustava objašnjavaju 26% varijance ekstraverzije i 78% varijance neuroticizma.
U članku je predložena tehnologija pripravka laganog betona parcijalnom zamjenom gustog poroznog punila (agregata) te korištenje odvojene vezivne tehnologije pripremljene u mikserima visoko brzinske ...aktivacije.
Cilj ovog ispitivanja bio je procijeniti genotoksične učinke insekticida Pirimor-50®, formulacije koja se temelji na pirimikarbu (50 %-tni aktivni sastojak), u kulturama ljudskih limfocita i ...meristemu korijena biljke Vicia faba. Nadalje, cilj je bio ispitati objedinjeni utjecaj tretiranja insekticidom i metaboličkom mješavinom S9 za kultivirane stanice sisavaca i mješavinom S10 za stanice biljaka ili mješavinom S10 transformacijskih ekstrakata (nakon tretiranja primarnih korijena biljke Vicia faba insekticidom Pirimor-50®). Korišten je test izmjena sestrinskih kromatida (Sister Chromatid Exchange – SCE) i mjerena je progresija i proliferacija staničnog ciklusa (kroz omjer M1-M3 metafaza i vrijednost replikacijskog indeksa – RI). Dva su procesa korištena za aktivaciju biljnog promutagena: in vivo aktivacija – Pirimor-50® primjenjivan je tijekom 4 h na biljci, a potom je mješavina S10 dodana limfocitima, i in vitro aktivacija – limfociti su 2 h tretirani insekticidom Pirimor-50® i mješavinom S10 ili S9. Izravno tretiranje proizvelo je značajno veću učestalost SCE-a u meristemu pri 0,01 mg mL-1. U limfocitima je razina SCE-a značajno povećana pri 1 mg mL-1, uz smanjenje RI-ja i omjera M1-M3 metafaza pri 0,5 mg mL-1, uz zastoj stanične diobe pri 2,5 mg mL-1. Tretiranje limfocita mješavinom S10 značajno je povisilo vrijednosti SCE-a pri 2-2,5 mg mL-1, a stanična smrt nastupila je pri 3 mg mL-1. Tretiranje limfocita insekticidom Pirimor-50®, zajedno sa S9 ili S10, pokazalo je nešto veću učestalost SCE-a, ali i značajniji utjecaj na povećanje RI-ja, pri čemu su najniže vrijednosti utvrđene nakon tretiranja mješavinom S9. S obzirom na to da nema podataka o genotoksičnosti insekticida Pirimor-50®, ovo je istraživanje među prvima koje pomoću dvaju testova, životinjskoga i biljnoga, ispituje i uspoređuje njegov izravan učinak, ali i učinak biljnog i životinjskog metabolizma na njegov genotoksični potencijal.
Ovaj članak bavi se utjecajem letećeg pepela na cementne komponente, tj. na efektivnu viskoznost, kinetičku promjenu egzotermnog zagrijavanja i na njegovo vrijeme stvrdnjavanja. Utvrđen je pozitivni ...efekt mehaničke aktivacije na kompresijsku snagu cementnog morta sa pepelom kao veznim aditivom.
U članku se usredotočuje na oblikovanje idealnoga »aktivnog građanina« u okviru politike tržišta rada te se analiziraju središnje ideje i argumenti u politici tržišta rada od devedesetih godina 20. ...stoljeća naovamo, osobito s obzirom na dominantne konceptualizacije rada i idealnoga zaposlenog građanina. U Švedskoj su se, kao i u brojnim drugim zemljama, politike tržišta rada brzo mijenjale tijekom posljednjih dvaju desetljeća. Još od kasnih osamdesetih i ranih devedesetih švedska je politika tržišta rada ponajprije usmjerena na »aktiviranje« građana, pomažući im u prijelazu iz pasivne »socijalne ovisnosti« u aktivno »samozapošljavanje«. S »poticajnim« politikama tržišta rada devedesetih, rad je postupno, umjesto temeljnoga socijalnog prava, postao dužnost.
Cilj ovog istraživanja bio je usporediti ekspresiju citokina na razini gena i proteina u akutnoj i kroničnoj fazi infekcije HIV-om-1, te analizirati učinak dugotrajne supresije virusne replikacije u ...periodu duljem od dvije godine na citokinsku imunost. U dio istraživanja koji se bavi usporedbom citokinske imunosti na proteinskoj razini u akutnoj i kroničnoj fazi infekcije uključila sam 34 ispitanika, dok sam u istraživanje učinka dugotrajne supresije virusne replikacije na ekspresiju citokina u infekciji HIV-om-1 uključila 80 ispitanika. Ekspresiju 84 citokinska gena analizirala sam u tri ispitanika u akutnoj i tri u kroničnoj infekciji HIV-om-1 metodom „PCR array“. Za kvantifikaciju Th1/Th2/Th9/Th17/Th22 citokina primjenila sam citometriju pomoću kuglica (bead-based cytometry). U kroničnoj infekciji HIV-om-1 dokazala sam statistički značajno povećanje ekspresije 13 citokinskih gena (cd40lg, csf2, ifna5, il12b, il1b, il20, lta, osm, spp1, tgfa, tnfsf 11,14 i 8), te sniženje ekspresije il12a. U akutnoj fazi je u odnosu na kontrolnu skupinu došlo do povećanja koncentracija IL-10, IL-4 i TNF-α. Povećane koncentracije IL-10 i TNF-α, te uz njih IL-2, IL-6, IL-13 i IL-22 otkrivene su u kroničnoj infekciji u odnosu na kontrolu. Usporedbom ekspresije citokina između dviju faza infekcije HIV-om-1 vidljivo je smanjenje koncentracija IL-9. Koncentracija IL-17A snižena je u ispitanika prije primjene antiretrovirusne terapije, a kod kojih je dokazana supresija virusne replikacije. Ekspresija aktivacijskih biljega CD38 i HLA-DR snižena je u kroničnoj u odnosu na akutnu infekciju, te u supresiji virusne replikacije u odnosu na uzorke prije primjene terapije. U ovom je istraživanju dokazana promjena citokinskih profila u infekciji HIV-om-1 između akutne i kronične faze na razini genske i proteinske ekspresije.
The aim of this study was to compare cytokine expression on both gene and protein levels in acute and chronic phase of HIV type 1 infection and to analyze the effect of long-term suppression of viral replication in period longer than 2 years on cytokine immunity. To analyze cytokine expression on protein level in acute and chronic phase of HIV type 1 infection 34 patients were enrolled and the effect of long-term suppression of viral replication was determined in 80 HIV-positive patients. Using PCR array technology, expression of 84 cytokine genes was measured in 3 patients in acute and 3 patients in chronic phase of HIV type 1 infection. Bead-based cytometry was used to quantify levels of Th1/Th2/Th9/Th17/Th22 cytokines. The results showed statistically significant increase of 13 cytokine gene expression (cd40lg, csf2, ifna5, il12b, il1b, il20, lta, osm, spp1, tgfa, tnfsf 11, 14 and 8) and down regulation of the il12a expression in chronic HIV type 1 infection. Concentrations of IL-10, IL-4 and TNF-α were increased in the acute HIV type 1 infection when compared to control group. During chronic HIV type 1 infection there was an increase of IL-10, TNF-α, IL-2, IL-6, IL-13 and IL-22 levels when compared to control group. Comparison of cytokine expression between two stages of infection showed significant decrease in IL-9 concentration. Level of IL-17 was lower in therapy-naive patients with a suppression of viral replication. Expression of activation markers CD38 and HLA-DR was lower in a chronic stage of infection compared to acute infection as well as in samples with suppression of viral replication compared to samples before therapy initiation. This study showed change in cytokine profile in both gene and protein expression in different stages of HIV-infection.
Svrha je ovog istraživanja bila odrediti teksturalna svojstva gelova pripremljenih iz škrobnih suspenzija pšenice i krumpira (10 %), obrađenih u uređaju za tribomehaničku mikronizaciju i aktivaciju ...(TMA). Obradom pomoću uređaja TMA smanjena je veličina čestica škroba i promijenjena je njihova raspodjela u uzorku. Fotografije dobivene skenirajućim elektronskim mikroskopom pokazale su da je došlo do promjene u strukturi i veličini škrobnih granula. Određivanjem teksturalnih svojstava, tj. tvrdoće, adhezivnosti, kohezivnosti, elastičnosti i gumenosti ispitan je utjecaj obrade uređajem TMA na teksturalni profil škrobnih gelova pšenice i krumpira. Teksturalni su profili pokazali da su gelovi nakon obrade imali manju tvrdoću i gumenost, a veću adhezivnost, kohezivnost i elastičnost u usporedbi s netretiranom suspenzijom škroba. Iz krivulje je želatinizacije vidljivo da je nakon obrade škrobova uređajem TMA došlo do znatnog snižavanja početne temperature i entalpije želatinizacije, vjerojatno zbog mehaničkog oštećenja škrobnih granula i povećanja njihove sposobnosti vezivanja vode tijekom zagrijavanja suspenzija u uređaju za diferencijalnu motridbenu kalorimetriju.
PDF
