A. M. D. G. Institutionum linguae illyricae libri duo. /
1705
Na rubu titul. listu aprobace a imprimatur, na f.A2a-3b předmluva ke čtenářům, na f.M7a-8a errata. -- Tištěno antikvovou kurzívou a ...antikvou (takto převážně chorvatština), ojediněle ztrácející se sazba. Signatury A-M⁸ (f.M8b nepotištěno), arabská paginace ve vnějších horních rozích, stránkové kustody, živá záhlaví, kapitoly značeny římskými číslicemi, Dřevořezové konturové iniciály ve volném prostoru (zalomené do 7-8 řádků), v rámečku (zalomené do 4, 5, 7 řádků) s rostlinnou výzdobou. Verzály ve výši 2 řádků, jednoduché linky (též na titul. listě), koncové hvězdičky. Na titulním listě dřevořez 52 x 52 mm (v ozdobné kartuši symbol IHS).
K autorovi viz Vončina, J. Bartol Kašić kao jezikoslovac, in: Bartol Kašic' u Nacionalnoj i sveučilišnoj knjižnici u Zagrebu, 5-14, Backer-Sommervogel IV, 936 (se špatným datem narození - 1578)
Datace římskými číslicemi na titul. listě. K tiskaři (Luigi Zanetti viz Borsa I, 351 - působil v Římě v letech 1590-1616)
Světlá kožená slepotisková vazba, červená ořízka. Hřbet přetřen šedou barvou, červeně už nezřetelně název a stará signatura
COMPENDIARIA GRAECAE GRAMMATICES INSTITUTIO IN USUM SEMINARII PATAVINI :
MULTO, QUAM ANTEA, EMENDATIOR, ATQUE AUCTIOR : ADJECTAE SUNT RADICES LINGUAE GRAECAE
Kožená vazba, v horní části hřbetu ...papírový štítek s černě natištěnou signaturou, pod ním zlacený název, v dolní části štítek s černě tištěnou signaturou.
EDITTO DEL RÉ CHRISTIANISSIMO LUIGI XIIII. Contro gli Duelli, e Rincontri :
DEDICATO ALL' ILL:MO ET ECC:MO SIG.RE FRANCESCO AGOSTINO DI WALDSTEIN, CONTE DEL S. R. I. E di Trevvitz Sig:re Dobrovvitz, ...e in Nuovo Waldstein. GENTIL:MO DELLA CAMERA DI S. M. CESAREA, SUO CAP.NO DELLA GVARDIA, E Cav:re dell' Ordine Gerosolimitano, &c. /
Jazyk originálu - fre.
Jazyk originálu: fre
Pergamenová vazba, v horní části hřbetu papírový štítek s černě natištěnou signaturou, pod ním černě psaný název, černé tištěné číslo 9, , vedle něj malý erb rodu Kinských, v dolní části štítky s červeně tištěnou signaturou (horní s B IX chybí, zůstal pouze dolní s 327). Na přední desce černé supralibros.
Entdeckung Der nichtigen Künste, Welche D. Elias Sigismund Reinhart, Professor, Consistorij Assessor, und Superintendens zu Leipzig, In seinem Bericht und Fernern Erklärung gebrauchet, Darinn er sich selber durch seine eigene Principia und Praxin zu einem Weigelianer, Arianer, Socinianer, Jüden, Türcken, Ebioniten, Samosatenianer, Eutychianer, Marcioniten, Cerdonianer, Valentinianer, etc. machet /
ILLUSTRIS MEMORIA Cursus Philosophici, a Memorabilibus Anni, & Temporis, QUO In Antiquißima, et Celeberrima Universitate Viennensi Emenso Sapientiae Stadio NEO-DOCTORES Suprema Philosophiae Laurea coronabantur /
GLORIA SANCTISSIMI DUCIS ET MARTYRIS VVENCESLAI, INCLYTI REGNI BOHEMIAE PATRONI DVODECIM TITVLIS brevissime adumbrata, ET BEATISSIMO PATRI, CLEMENTI IX. PONTIFICI MAXIMO, repraesentata ac dicata
Gloria sanctissimi ducis et martyris Wenceslai, inclyti Regni Bohemiae patroni duodecim titulis brevissime adumbrata, et beatissimo patri, Clementi IX. pontifici maximo, repreasentata ac dicata
LINGUAE ITALICAE COMPENDIOSA INSTITUTIO :
Ad perillustrem generosum et strenuum D. LUDOVICUM DE NASSAU Leccae Satrapam, Beverwerdiae, Opdyckiae, &c. Dynastam /
Kur'an-ı Kerim indiği dönemdeki ilk muhataplarına mesajını ulaştırmayı hedeflerken öncelikle onların dilleri olan Arapça’yı en etkileyici ve anlaşılır bir biçimde kullanmıştır. Bunu yaparken de dilin ...anlam ve kurallar yelpazesinin izin verdiği her türlü imkânı kullanmıştır. Kur'an, muhataplarına mesajını iletirken bazen sözü uzun ifadelerle gerçekleştirmiş kimi zaman da oldukça öz bir biçimde hatta yerine göre bir kelime veya edatla bunu yapmıştır. Dilin yapısı gereği onun anlam ifade eden en küçük parçası olan kelimeler ve hatta Arapça’nın morfolojik yapısı nedeniyle ona özgü olarak edatlar ve harfler, anlamı büsbütün etkileyen unsurlardır. Bu çalışmada ele alınan “إنْ”edatı Arapça’daki diğer pek çok harf ve edat gibi anlam üzerinde hiç kuşkusuz önemli bir etkiye sahiptir. “إنْ”edatının dildeki en temel anlamı olan şart manasında kullanımı genel olarak Kur'an’daki pek çok âyette de kaşımıza çıkmaktadır. Bu anlamın yanı sıra Kur'an'ın bütünlüğü ve âyetlerin bağlamına göre nefiy, tekit ve sebep manaları da bu edatın Kur'an’daki diğer kullanımlarıdır. “إنْ”edatının Kur'an'da asli manası olan şart manası dışında sebep/ta‘lîl manasının dilde olup olmadığı ve buradan hareketle bu anlamın Kur'an'da kullanılıp kullanılmadığı konusu temelde Basra ve Kûfe dil ekollerinin tartıştığı bir mesele olmakla birlikte anlama etkisi nedeniyle bu husus müfessirler arasında da tartışılan bir konu olmuştur. “إنْ”edatının Kur'an'da geçtiği yerlerde anlama olan etkisini tespit edip bağlama uygun olan manayı vermek Kur'an'ın doğru anlaşılması noktasında oldukça önemlidir. Bu çalışma da söz konusu edatın anlama olan etkisini tartışmalı yaklaşımların bulunduğu âyetler ve “إِنْ كُنْتُمْ”şeklinde fiil formundaki kullanımı özelinde ele almayı amaçlaması bakımından önemlidir. Çalışmada üzerinde problematik yaklaşımların olduğu âyetlere müfessirlerin yaklaşımları erken dönemden modern döneme kadar kaleme alınmış olan belli başlı tefsirlerden aktarılmış ve analitik bir bakışla birtakım değerlendirmelere yer verilmiştir. Basra dil ekolü ve onların çizgisindeki kimi müfessirler “إنْ”edatının sebep manasının dilde olmadığını söyleseler de Kûfeli dilciler ve bu çizgideki müfessirler uzun izahlarla bu anlamın söz konusu edatın anlamları arasında bulunduğunu ifade etmişler ve bu edata Kur'an'da kimi bağlamlarda şart manası vermenin doğru olmadığına dair âyetlerdeki ve hadislerdeki kullanımlardan örnekler göstermişlerdir. Mesela el-Bakara sûresi 2/31. âyette melekler hakkında kullanılan “إِنْ كُنْتُمْ”ifadesine “Eğer doğrulardansanız” şeklinde şart manası verilmesi onların doğru sözlü olup olmadıkları konusunda şüphe uyandıracağını ve bunun onların melek olma vasıflarına ters düşeceğini ileri sürmüşlerdir. Diğer taraftan “Ey iman edenler” hitabıyla başlayan ya da hitabın müminlere yönelik olduğu el-Bakara sûresi 2/278, Âl-i İmrân sûresi 3/139 vb. âyetlerin sonundaki “إِنْ كُنْتُمْ” ifadesine “Eğer müminlerseniz/inanıyorsanız” şeklinde şart anlamı vermenin âyetin başı ve sonu arasında bir çelişki doğuracağı ve bu üslubun Allah hakkında itikadi zeminde bir probleme neden olacağını söylemişlerdir. Aynı şekilde birtakım dilciler bazı âyetlere şart manası vermenin bağlam ve Kur'an üslubu açısından problem teşkil ettiğini ileri sürerek bu durumu el-Bakara sûresi 2/23. âyet ve benzeri âyetler üzerinden açıklamaya çalışmışlardır. Zira onlara göre söz konusu âyette müşriklerin Kur'an hakkında şüphe ettikleri kesin olduğu halde “Kur'an hakkında şüphe içindeyseniz haydin onun benzeri bir sûre getirin” denilmesi hem bağlama hem de vakıaya uygun düşmemektedir. Kur'an'da çoğunlukla âyet sonlarında yer alan “إِنْ كُنْتُمْ”ifadesinin fiil formundaki bu kullanımlarını tefsir ederken şart manası veren ve çoğunluğu oluşturan Basra dil ekolü ve onların çizgisindeki bazı müfessirler ise sistematik bir biçimde söz konusu edatın geçtiği âyetlerden bu çalışmada ele alınanların hepsine şart manası vermişler ve bağlam açısından şartın sorunlu olduğu ya da birtakım itirazlara konu olduğu durumlarda da hazif, takdim-tehir ve mecaz gibi çeşitli dilsel izahlara başvurmuşlardır. Kimi müfessirler ise bağlama göre şart ya da sebep/ta‘lîl manası vermiş ve daha serbest hareket ederek dilin bütün imkânlarını kullanmışlardır. Ancak bunların aynı bağlamda gelen benzer âyetlerde de farklı yaklaşımlar sergileyerek problematik bir yorum tarzı ortaya koydukları da dikkatlerden kaçmamıştır.
A STUDY ON THE KURDISH DICTIONARIES (1655-1990) IŞIK, Ümit; Muş Alparslan Üniversitesi, FEF, Kürt Dili ve Edebiyatı
Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi; Cilt: 3 Sayı: 1; 155-169,
07/2015
Journal Article
Birçok Kürt ve yabancı araştırmacı, yazar, şair, filozof Kürtçe sözlükler üzerinde çalışma yapmıştır. Bu çalışmanın amacı 1655- 1990 yılları arasında kaleme alınmış olan Kürtçe sözlükler hakkında ...bilgi vermek ve söz konusu sözlükleri tanıtmaktır. Araştırmamız neticesinde bütün bölgelerde Kürtçe sözlük üzerinde çalışmalar yapıldığı görülmüştür. Sovyet Rusya bölgesinde yapılan çalışmalar çoğunlukla Kiril alfabesi ile güney bölgesindeki çalışmalar çoğunlukla Arap alfabesi ve Sorani lehçesine göre, Anadoluda ki çalışmalar genelikle Latin alfabesi ve Kurmancî lehçesine göre yazılmıştır. Bunun yanında Zazaca ve Behdini lehçeleri üzerinde çalışmalar da yapılmıştır. Kürtçe sözlük çalışmaları ilk olarak 17. yüzyılda Evliya Çelebi’nin Kürdistan bölgesine yaptığı seyahat esnasında derlemiş olduğu Kürtçe kelimelerle başlamıştır. Evliya Çelebi, seyahatnamesinin 4. ve 5. cildinde bu çalışmaya yer vermiştir. Bu araştırmamızda söz konusu dönemde yazılmış sözlükler hakkındaki geniş bilgiler verilmiştir. Anahtar Sözcükler: Kürt, Sözlük, Kelime, Dil, Gramatik, Filoloji
Many Kurdish and foreign reserchears, writers, proets and philosophers have worked on Kurdish dictionaries. This study aims to introduce the Kurdish dictionaries that were studied between 1655 and 1990 and provide information about them.This study shows that there has been research on Kurdish dictionaries in every region. The studies in Soviet Russia were carried in the Cyrillic alphabet, whereas the ones in the southern region were mostly done in the Arabic alphabet according to Sorani diaect. On the other hand, the dictionary researches in Anatolian region were done in the Latin alphabet in Kurmanji dialect. Furthermore, there are studies on Zazaki and Badinani dialects, too. Studies on Kurdish dictionaries started when Evliya Celebi made a list of Kurdish words that he collected while travelling Kurdistan region in the 17th century. Evliya Celebi put these studies in the 4th and 5th volumes of his travel book. This study provides extensive information about the dictionaries which were written between 1655 and 1990. Key words: Kurd, Dictionary, Word, Language, Grammar, Philology
Poŝtkarto de U.P.U. (Universala Poŝta Unio) kun dorsflanke baza franclingva gramatiko.
Poŝtkarto de U.P.U. (Universala Poŝta Unio) kun dorsflanke baza franclingva gramatiko.
Poŝtkarto de U.P.U. ...(Universala Poŝta Unio) kun dorsflanke baza franclingva gramatiko.
