U radu se analiziraju uzroci i značajke demografskog starenja stanovništva u Šibensko-kninskoj županiji s pomoću osnovnih demografskih pokazatelja prema popisima stanovništva od 1971. do 2011. ...godine. Analizira se prostorna diferencijacija demografskog starenja na razini mikroregija u županiji, na razini gradova/općina te naselja. Dana je i usporedba starenja stanovništva hrvatskih županija iz čega proizlazi da Šibensko-kninska županija, zajedno s Ličko-senjskom, ima najstarije stanovništvo u Hrvatskoj. Starenje u Šibensko-kninskoj županiji, uvjetovano izrazitim ruralnim egzodusom koji je bio intenzivan od kraja 60-ih i početkom 70-ih godina 20. stoljeća te kontinuiranim smanjivanjem fertiliteta i naslijeđenom starosnom strukturom, prisutno je na svim teritorijalnim razinama Županije. Iako je proces starenja započeo u primorskom dijelu, zagorski prostor je više i brže ostario nego Primorje. Na osnovi brojnih pokazatelja demografske starosti i intenziteta starenja, proizlazi da prema stupnju bodovne demografske ostarjelosti stanovništvo Šibensko-kninske županije odlikuje vrlo duboka starost, međutim više od polovice naselja ima obilježja izrazite duboke ili krajnje duboke starosti.
Ovaj se rad bavi problematikom održivoga razvoja u ruralnome turizmu s osobitim osvrtom na obnovu zgrada i ugradnju solarnih sustava. U njemu se definiraju relevantni principi i kriteriji, razmatraju ...estetski, energetski, ekonomski, društveni i ekološki aspekti te analiziraju mogućnosti i rezultati. Rad prezentira i neke europske primjere održive obnove zgrada u održivom razvoju ruralnog turizma.
Tranzicija je u zemljama bivše Jugoslavije, a i šire, dovela do promjena u svim sferama ljudskog života, a neke od tih promjena uočavaju se i u prostornoj strukturi gradskih naselja. U radu se autor ...bavi analizom funkcionalno-prostorne, populacijsko-demografske i morfološke strukture gradskih naselja u slivu rijeke Spreče. U šest naselja ovog tipa, od kojih je najveće Tuzla, na koncu 20. i početkom 21. stoljeća dešavaju se značajne promjene u cjelokupnoj prostornoj strukturi, a u radu se ukazuje na uzroke i posljedice tih promjena.
Razvoj morfološke strukture nekog područja (morfogeneza) posljedica je brojnih međusobno povezanih prirodnih, društvenih (antropogenih, sociogeografskih) i perceptivnih čimbenika. Svi se oni više ili ...manje vidljivo odražavaju u morfologiji toga područja, pa se iz nje mogu iščitati. U radu se izdvajaju neki sociogeografski čimbenici i njihove promjene koji su utjecali (i utječu) na oblikovanje i izgled današnje morfološke structure Dubrave. Dubrava je rubno područje na istoku grada Zagreba, čije funkcionalne, demografske i morfološke karakteristike i njihov razvoj imaju mnogo sličnosti s onima u ostalim rubnim gradskim četvrtima, ali ga s druge strane obilježavaju procesi i fenomeni koji su ondje mnogo izraženiji nego drugdje u gradu. Tako se u Dubravi od srednjega vijeka, a osobito u posljednjih osamdesetak godina, kada nastaje i širi se tzv. uža Dubrava, oblikuje specifična dvojna morfološka struktura. Nju čine stara raštrkana dubravačka sela na krajnjem sjeveru, jugu i jugoistoku, čije su jezgre nastale još u srednjem vijeku, te područje novijega razvoja „uže” Dubrave s kompaktno izgrađenom urbanom formom. No ni ovo potonje u fizionomsko-morfološkom smislu nije homogeno – ondje se jasno izdvajaju područja planske od područja neplanske, stihijske gradnje. Ciljevi ovoga rada jesu dati sustavni pregled i klasifikaciju čimbenika koji utječu na morfogenezu nekog prostora te dijakronijskim pristupom, deskripcijom i komparativnom metodom uz pomoć kartografske tehnike istraživanja objasniti kako su neki sociogeografski čimbenici (povijesni razvoj, administrativno-teritorijalna podjela, planska regulativa vezana uz urbanističke zahvate) utjecali na nastanak i razvoj heterogene morfološke strukture Dubrave. Primjer morfogeneze „uže”Dubrave upućuje na međuovisnost tih čimbenika te naglašava ranu pojavnost neplanske gradnje – fenomena koji Dubravu zbog svoje rasprostranjenosti svrstava među urbanistički nejneuređenije dijelove Zagreba.
The paper focuses on the interdependence between the development of demographically endangered settlements and the frequency of mountain accidents in the Triglav National Park in the Slovenian Alps. ...Using statistical data analyses of the Mountain Rescue Association of Slovenia, field surveys and spatial information of the Surveying and Mapping Authority of the Republic of Slovenia, conclusions were reached, which redefined the existing settlement pattern of alpine shelters and mountain pastures, to encourage safe mountaineering and the development of tourism. The upgraded network of Alpine posts is designed as an upgrade of the existing system of providing safety for the visitors to the high mountain regions of the Triglav National Park. At the same time, it offers a new format of tourist services as an opportunity to develop local economies in demographically endangered environments. The dual function (rescue services and tourism) reduces investment and maintenance costs and increases the efficiency in the exploitation of the network of paths and Alpine posts, hence it is feasible also in demographically endangered areas. It is one of the operational tools for stopping further decline in population.
V prispevku je predstavljena soodvisnost med razvojem demografsko ogroženih naselij in pogostnostjo nesreč v gorah v Triglavskem narodnem parku v slovenskih Alpah. S pomočjo analiz statističnih podatkov Gorske reševalne zveze Slovenije, ogledov terena in prostorskih podatkov Geodetske uprave Republike Slovenije so bile izpeljane sintezne ugotovitve, ki ponovno definirajo obstoječi poselitveni vzorec gorskih zavetišč in pastirskih planin z namenom spodbujanja razvoja varnega visokogorskega pohodništva in tudi turizma. Dopolnjena mreža planinskih postojank je zasnovana kot nadgradnja obstoječega sistema zagotavljanja varnosti obiskovalcem visokogorja v TNP. Je hkrati nova oblika turističnih storitev kot priložnost za razvoj lokalnih ekonomij v demografsko ogroženih okoljih. Dvojnost funkcije (reševalna služba in turistična ponudba) znižuje investicijske in vzdrževalne stroške ter povečuje učinkovitost izrabe omrežja poti in postojank, zato je izvedljiva tudi v demografsko ogroženih območjih. Je eno izmed operativnih orodij za ustavitev nadaljnjega upadanja prebivalstva.
Program društveno poticane stanogradnje započeo je krajem 2001. godine i u njemu je tijekom desetogodišnje provedbe izgrađeno 5553 stana u stambenim zgradama diljem Hrvatske te u jednom sklopu ...prizemnih i katnih stambenih nizova. U Programu su planirana tri, a izgrađena dva nova stambena naselja. Program je potaknuo stanogradnju i rezultirao nizom kvalitetnih i inovativnih realizacija stambenih zgrada u funkcionalnom i oblikovnom smislu.
V prispevku je predstavljena soodvisnost med razvojem demografsko ogroženih naselij in pogostnostjo nesreč v gorah v Triglavskem narodnem parku v slovenskih Alpah. S pomočjo analiz statističnih ...podatkov Gorske reševalne zveze Slovenije, ogledov terena in prostorskih podatkov Geodetske uprave Republike Slovenije so bile izpeljane sintezne ugotovitve, ki ponovno definirajo obstoječi poselitveni vzorec gorskih zavetišč in pastirskih planin z namenom spodbujanja razvoja varnega visokogorskega pohodništva in tudi turizma. Dopolnjena mreža planinskih postojank je zasnovana kot nadgradnja obstoječega sistema zagotavljanja varnosti obiskovalcem visokogorja v TNP. Je hkrati nova oblika turističnih storitev kot priložnost za razvoj lokalnih ekonomij v demografsko ogroženih okoljih. Dvojnost funkcije (reševalna služba in turistična ponudba) znižuje investicijske in vzdrževalne stroške ter povečuje učinkovitost izrabe omrežja poti in postojank, zato je izvedljiva tudi v demografsko ogroženih območjih. Je eno izmed operativnih orodij za ustavitev nadaljnjega upadanja prebivalstva.
Since Slovenia's independence, new economic and social policies have been influencing settlement patterns. Processes which had in fact begun earlier have intensified and deepened during this period, ...and differences within the country have become greater. The findings from this study could help support a more active land use policy and achieve a better understanding of the structure of built areas within rural settlements.
Prispevek obravnava romska naselja kot poseben del naselbinskega sistema v Sloveniji. Zaradi pozne stalne naselitve, ohranjanja svojskih bivalnih navad in pomanjkanja sredstev so Romi oblikovali več ...kot sto naselbinskih enot, ki so le deloma vključene v naselbinski sistem Slovenije. Zaradi tega imajo sami vrsto težav. Številni problemi nastajajo v stiku Romov in okoliškega prebivalstva. Vendar to stanje ni brezperspektivno; ob angažiranju lokalnih in državnih dejavnikov ter Romov samih je mogoče pričakovati izboljšanje njihovega položaja ter obenem razbremeniti okoliško prebivalstvo.
PDF
