U čitavom svijetu, a posebno u Sjedinjenim Državama, danas se intenzivno raspravlja i svađa oko posljedica koje su se rasplamsale tijekom hitnog uklanjanja svih američkih snaga iz Afganistana, koje ...je američki predsjednik Joe Biden iznenada najavio 16. kolovoza. To je uključivalo snažne podsjetnike da je Al Kaida, pod vodstvom Osame bin Ladena, organizirala napade 11. rujna. Poznato je da je Al Kaida i danas talibanski saveznik, a dvadeseta obljetnica napada na New York i Washington bolno je postavljena u odnos s odlaskom iz Afganistana. Intenzivni argumenti i dalje će bjesniti nakon odlaska američke vojske iz Afganistana. U međuvremenu, dok većina izbjegličkih letova ostaje prizemljena, herojski spasioci tragaju za tisućama ljudi koji su i dalje ugroženi, prepušteni na milost i nemilost talibana. Nasukani pojedinci i obitelji - neki ih nazivaju taocima - uključuju i vlasnike američkih zelenih karata, prevoditelje za vrijeme rata i druge stručnjake koji su pomagali američkoj vojsci. I feminističke aktivistice su ostavljene, riskirajući svoje živote tražeći jednaka prava za žene i djevojke u duboko nepoštenom i mizoginom društvu u Afganistanu.
Srednji istok je pred velikim iskušenjima, suočen s ozbiljnim i uzajamno povezanim krizama u kojima afganistanska ima svoju posebnu težinu zbog visokog profila involviranosti NATO-a. Al-Quaeda je za ...svoju bazu odabrala upravo Afganistan, državu koja u povijesti nije uspijevala ostvariti učinkovitu kontrolu nad vlastitim teritorijem. Nakon vojničkog poraza, talibanski pokret se pregrupirao i naoružao te pojačao pogranične aktivnosti iz smjera Pakistana, čime dovodi u iskušenje snage NATO-a, što ima odraza na javnost zemalja koje daju vojnike u ISAF. Normalizacija odnosa između Afganistana i Pakistana je regionalni i globalni imperativ. NATO je i u Rigi razmatrao načela vezana za budućnost saveza koja su inspirirana i iskustvima iz Afganistana.
Naglašavanje razlike između islama i islamizma ima iznimnu političku važnost u današnjim međunarodnim odnosima. Islamizam je prvenstveno instrumentalizacija islama radi realizacije konkretnih ...političkih ciljeva. U tom se smislu govori i o političkom islamu. Jačanje islamizma ima svoje povijesne zasade u kojima postoji i znatna odgovornost niza zapadnih zemalja s obzirom na njihovu imperijalističku prošlost. Stoga je islamizam i pokret otpora neokolonijalističkom utjecaju moćnih zemalja Zapada. Islamizam posebno jača od kraja 1960-ih godina sa slomom ideološkog koncepta arapskog nacionalizma. Kao što islam i islamizam nisu sinonimi, važno je istaknuti i razlikovanje islamizma od terorizma. Pojedine islamističke skupine poduzimaju i terorističke akcije ali one nisu težišno obilježje islamističkog pokreta u cjelini. Ključni aspekti koji definiraju suvremeno značenje i razvoj islamizma odnose se na složeni kompleks arapsko-izraelskih odnosa, pitanje iranske islamske revolucije i na ukupnost geopolitičkih i drugih zbivanja u Afganistanu. Događaji i procesi koji su se odvijali i traju na širem području Izraela, Irana i Afganistana impliciraju i snažnu islamističku komponentu. Uključuju također i ulogu utjecajnih europskih zapadnih zemalja (prvenstveno Velike Britanije ali i Francuske, Italije, Rusije i dr.) te Sjedinjenih Američkih Država. Na početku 21. stoljeća upravo se islamizam pokazuje kao snažan politički pokret u nizu zemalja Bliskoga i Srednjeg istoka. O njegovoj političkoj afirmaciji te odnosu sa SAD-om kao vodećoj svjetskoj sili koja ima globalno izražene geopolitičke interese, ovisit će i politička stabilnost šire regije Srednjeg istoka ali i svih ostalih afričkih, azijskih i europskih područja u kojima islamizam predstavlja realnu ili potencijalnu političku snagu. Ukoliko se politika SAD-a i njegovih saveznika prema svijetu islama bude težišno svodila na strateške aspekte (vojne intervencije, stvaranje baza i vojnih uporišta, prodaja naoružanja savezničkim islamskim zemljama i dr.), na strani Zapadu opozicijskih islamističkih krugova nailazit će se na sve izraženiji i veći otpor. Takve okolnosti pogoduju i snaženju islamističkog terorizma koji je već pokazao da nije isključivo regionalni problem već da ima znatno šire dosege i politički utjecaj.
S obzirom na rastuću nestabilnost u Afganistanu i Pakistanu, evidentno je da trenutni pristup međunarodne zajednice i saveza NATO u rješavanju sigurnosnog problema u Afganistanu nije u potpunosti ...učinkovit, te da je potrebno konstantno promišljati i razmatrati nove strategije djelovanja koje odgovaraju novim izazovima. S obzirom na to da nekonvencionalne ugroze današnjice, zahtijevaju nove nekonvencionalne pristupe, svaki napor koji se ulaže u raščlambu i razumijevanje bivših, sadašnjih i budućih nekonvencionalnih sukoba izuzetno je značajan i može pridonijeti učinkovitijem djelovanju. Ovaj rad detaljno raščlanjuje sukob u Afganistanu prema geografskom čimbeniku, strukturi stanovništva, etničkoj pripadnosti naroda, političkoj sceni, ulozi međunarodne zajednice i potpori izvana, te pobunjeničkoj strategiji. Na temelju zaključaka analize prikazane su strategije otpora savezničkih snaga u Afganistanu, te je predstavljen model suvremenog asimetričnog sukoba koji obuhvaća navedene čimbenike.
ABD’nin 20 yıllık işgalini sonlandırarak Afganistan’dan çekilmesiyle ülke bütünüyle Taliban idaresine kalmıştır. Ancak bu sürecin sonunda Afganistan’da siyasi yönetimin, sosyal yaşantının ve ekonomik ...durumun ne olacağı ve bunun yanı sıra güvenlik ve adaletin nasıl tesis edileceği gibi bazı belirsizlikler ortaya çıkmıştır. Taliban’ın oluşturduğu Geçici Hükümet, karşı karşıya kaldığı bu belirsizlikleri aşarken uluslararası alandaki beklentileri de karşılamak durumunda kalmıştır. Ancak Taliban idaresindeki Afganistan’ın çağdaş dünya ile entegrasyonunun hızlı olamayacağı da anlaşılmıştır. Bununla birlikte Afganistan’da uzun yıllar süren savaş nedeniyle Batıya doğru gerçekleşen düzensiz göç ve zamanla artan bu kitlesel hareketlerin Afganistan’da ortaya çıkan yeni belirsizliklerin düzensiz göçe etkisi de analize tabi tutulmuştur. Böylece Afganistan kaynaklı düzensiz göçün önlenebilir olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır.
AFGANİSTAN’DA TALİBAN SONRASI SOSYAL DEĞİŞİM Mehmet Köçer
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü dergisi = Journal of Yüzüncü Yıl University Social Sciences Institute,
12/2019
46
Journal Article
Recenzirano
Odprti dostop
Afganistan, Sovyet işgali nedeniyle 1980'li yıllarda sürekli olarak dünya kamuoyunun gündeminde yer almıştır. Ülkede, Sovyet işgalinin son bulduğu 1989 yılından itibaren ise yeni bir süreç yaşanmaya ...başlanmıştır. Bu dönemde, dünya kamuoyunda ismi az bilinen Taliban’ın yükselişi ve ülke yönetimini ele geçirmesi, Afganistan tarihinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. 11 Eylül 2001 tarihinden itibaren de ülkenin ismi bu kez ABD ile anılmaya başlanmıştır. Taliban yönetiminin sebep olduğu büyük yıkım ve devamında ABD’nin 11 Eylül saldırıları sonrası başlattığı askeri müdahale, ülkede onarılması zor siyasi, sosyal ve ekonomik travmalar oluşturmuştur. Afganistan’ın bugün içinde bulunduğu siyasi, sosyal ve ekonomik sorunların temelinde eğitim alanında yaşanan problemlerin olduğu kabul edilebilir. Afganistan dünya kamuoyunda saygın bir pozisyon alacaksa bunu iyi bir eğitim sistemi sayesinde yaşayacağı değişim ile başarabilecektir. Afganistan’da 2001 yılında kız çocukları okula dahi gidemiyordu; 2016 yılına gelindiğinde ise okullarda yaklaşık 3,1 milyonu kız olmak üzere toplam 9,7 milyon civarında kayıtlı öğrenci bulunmaktadır. Bütün bu olumlu gelişmelere rağmen eğitim, sağlık, ekonomi ve demokratikleşme konularında ciddi eksiklikler bulunmaktadır. Bu bağlamda, Afganistan’ın içerisinde bulunduğu sosyal problemler bu başlıklar ekseninde ele alınmaya çalışılmıştır.
L'Afghanistan constitue aujourd'hui un espace éclaté entre des centres urbains effervescents et des périphéries stagnantes, où l'économie de prédation s'organise dans un système de protections et ...d'autorités locales très hétérogènes. Face à ces dernières, la stabilisation ne peut s'imposer que par des actions locales et diversifiées, et non par un discours idéologique ou la pratique centralisatrice d'un gouvernement encore fragile. Reproduced by permission of Bibliothèque de Sciences Po
Le 18 février 2008, les électeurs pakistanais infligèrent un camouflet au régime du président Musharraf en votant majoritairement pour les partis qui, entre deux gouvernances militaires, s’étaient ...succédés au pouvoir dans les années quatre-vingt dix. En réponse au verdict populaire, le Pakistan Peoples Party, le parti des Bhutto-Zardari, et la Pakistan Muslim Leaguede Nawaz Sharif décidérent de joindre leurs forces avec l’ambition déclarée de rétablir la suprématie du parlement et l’indépendance du pouvoir judiciaire. Mais la coalition gouvernementale doit non seulement gérer ses différends mais aussi accommoder l’esprit des réformes aux positions des autres lieux de pouvoir. Pendant ce temps, la population cherche des raisons d’espérer dans un contexte où la violence ne recule pas et où l’économie languit.
Le concept de gestion de crise, auquel s’ajoute subrepticement son corollaire, la prévention des conflits, est l’un des champs d’expression contemporaine de la capacité des sujets de Droit ...international à contribuer efficacement au maintien de la paix et de la sécurité internationales. L’Europe, acteur stratégique formé et forgé à partir des actes de Politique étrangère de l’UE et la coopération des Etats membres, ne tient surtout pas à manquer ce rendez-vous ; d’autant plus que l’agrégat d’activités que suscite la gestion des crises privilégie le traitement civil aux opérations militaires, instruments au pouvoir duquel l’Europe évalue exceptionnellement sa puissance. La contribution de cet acteur à la résolution de la crise de l’Etat en Afghanistan lui donne l’opportunité de confirmer cette dynamique, sans pour autant sous-entendre qu’il renonce à l’emploi de la force dans les relations internationales. En effet, l’implication de l’Europe à la gestion de la guerre civile d’Afghanistan, à l’exercice solidaire de la légitime défense reconnue aux Etats-Unis après les dramatiques attentats du 11 Septembre 2001 et à la mise en oeuvre de l’Accord de Bonn sur la reconstruction post-taliban est le fruit d’une volonté consciente et cohérente d’affirmer sa personnalité sur la scène internationale. L’établissement de la Mission EUPOL Afghanistan aux fins de promotion des principes de l’Etat de droit, des valeurs de la démocratie et du respect des Droits fondamentaux des hommes et des femmes peut donc être perçu comme un défi pour l’engagement collectif de l’UE et de ses Membres dans les enjeux de sécurité internationale qui se jouent en Asie Centrale au prisme de l’Afghanistan. La nomination d’un Représentant spécial de l’Union européenne pour l’Afghanistan et le Pakistan élargit manifestement cet horizon.
The crisis management completed by conflict prevention, is one of the fields of contemporary expression of the ability of international subjects to effectively contribute to global peace and security. Europe, strategic power formed and forged from the UE foreign policy acts and Member States cooperation can not miss this particular agenda. All activities required for crisis management prefer use civilian mechanisms. The European power does not assessed for the use of force. The contribution of this new strategic actor in resolving the Afghanistan state’s crisis gives him an opportunity to confirm that way. But it does not reject completely the use of force to keep, make or re-establish and build peace. Indeed, the Europe involvement in the management of the afghan civil war, his contribution in the self-defence recognized to the United States after the terrorist attacks of 11 September 2001 and the implementation of the Bonn Agreement is the result of a conscious and coherent statement of European international capacity. EUPOL Afghanistan establish to promote the Rule Of Law, democratic values and respect for fundamental rights of human beings can be see as à challenge to the collective commitment of the EU and its state members in international security issues open in Central Asia through the afghan case. Appointing a Special Representative of the European Union for Afghanistan and Pakistan, Europe clearly extends this outlook.
ABSTRACT IN FRENCH: L'article se penche sur les représentations que l'Occident se fait de l'Islam, en prenant comme référence la destruction par les Taliban des statues géantes de Bouddha à Bamiyan, ...en Afghanistan. Cet acte, envisagé comme une preuve de l'extrême fanatisme du mouvement, est placé dans le contexte des attitudes de condamnation d'images présentes au coeur de différentes religions - le Judaïsme, le Christianisme protestant, le Bouddhisme lui-même, les religions africaines - ou d'idéologies laïques puritaines, comme celles qui ont conduit à certains actes de vandalisme commis pendant la Révolution Française. L'auteur montre que cet événement, loin d'être exceptionnel et propre des islamistes, s'insère dans un ensemble d'attitudes puritaines iconoclastes qui ont accompagné l'histoire de bon nombre de sociétés, y compris la société occidentale. // ABSTRACT IN ENGLISH: This article addresses current Western representations of Islam, taking as its point of reference the Taliban's destruction of the giant Buddhas in Bamiyan, Afghanistan. The author places this event, which has been seen as proof of that movement's extremist fanaticism, in the context of attitudes condemning images in several religions - Judaism, Protestant Christianity, Buddhism itself, African religions - and in secular puritan ideologies such as those which led to the vandalism during the French Revolution. The author shows how this act, far from being something exceptional and characteristic of Islamites, belongs to a set of iconoclastic puritanical attitudes which feature in the history of many societies, including Western society. Reprinted by permission of Analise Social
PDF
