By analyzing the party systems in the post‑Yugoslav states by means of the effective number of parties index and the fractionalization index, it was possible to outline directions of future ...development and propose various scenarios of this development after the year 2010. The analyzed time span included the period from the early 1990s, which marked the rise of the first sovereign states (Croatia, Slovenia, Macedonia and Bosnia and Herzegovina) and the Federal Republic of Yugoslavia up to the transformations of the 2000s, which saw the breakup of the “Third Yugoslavia” and the rise of the second group of independent states (Serbia, Montenegro and Kosovo).
Artykuł pt. „Krwawy przewrót w Serbii w 1903 roku: ustalenia w świetle archiwalnych relacji prasowych” zawiera szczegółowe omówienie przyczyn, przebiegu i konsekwencji przewrotu ustrojowego w ...Królestwie Serbii, który miał miejsce nocą z 10 na 11 czerwca 1903 roku. Ofiarami przewrotu był panujący ówcześnie król Aleksander Obrenović, jego małżonka królowa Draga Mašín, a także prominentni serbscy politycy i przypadkowe ofiary. Natomiast podstawowym skutkiem przewrotu było wstąpienie na tron serbski Piotra I z dynastii Karađorđeviciów, który jak jego przodkowie dążył do utworzenia zjednoczonego państwa południowosłowiańskiego. W artykule został więc także scharakteryzowany ważny kontekst rywalizacji Obrenoviciów i Karađorđeviciów o władzę w Serbii w XIX i XX wieku. Konstrukcja artykułu składa się z czterech części ułożonych w sensie chronologicznym, tj. „Wstęp”, „Rywalizacja Karađorđeviciów i Obrenoviciów o władzę w Serbii”, „Krwawy przewrót w Serbii” oraz „Zakończenie”. Podstawową bazę źródłową artykułu stanowią relacje działającej pod różnymi zaborami polskiej prasy przedwojennej, która na ogół czerpiąc informacje z innych i lepiej zorganizowanych tytułów zachodnioeuropejskich wyrażała duże zainteresowanie wydarzeniami w Belgradzie. Ponadto tekst zawiera też odwołania do najważniejszych opracowań dotyczących omawianej problematyki.
W artykule zatytułowanym „Przyczyny i okoliczności upadku Jugosławii w 1941 roku” zostało dokonane omówienie demontażu władzy dynastii Karađorđeviciów w Jugosławii, a także upadku państwa ...jugosłowiańskiego w rezultacie agresji przeprowadzonej przez Państwa Osi w kwietniu 1941 roku. Kluczową rolę w tym zakresie spełnił tymczasowy następca króla Aleksandra I książę Paweł, który w prowadzonej przez siebie polityce zagranicznej wbrew głoszonym opiniom zbliżył się do faszyzmu i nazizmu. Jednym z głównych wykonawców tej polityki regenta Jugosławii był faszyzujący premier Milan Stojadinović. W wymienionej konfiguracji władzy w Jugosławii skupiono się przede wszystkim na zbliżeniu do mocarstwowej polityki terroru Hitlera i Mussoliniego, a długo lekceważono problemy narodowościowe wewnątrz państwa, których długotrwale nie uzdrowiło zbyt późne powołanie rządu kompromisowego Serba Dragišy Cvetkovicia i Chorwata Vladko Mačka. Konsekwencją nieostrożności księcia Pawła był wymierzony przeciwko niemu zamach stanu, którego rezultatem było osadzenie na tronie jugosłowiańskim najstarszego syna Aleksandra króla Piotra II, a także niechybne zniszczenie rojalistycznej Jugosławii. Wymienione wydarzenia zostały omówione w oparciu o materiały pozyskane z Archiwum Jugosłowiańskiego, prasę międzywojenną (polską i francuską), a także literaturę przedmiotu autorów polskich, zachodnioeuropejskich, amerykańskich i bał- kańskich.
By analyzing the party systems in the post-Yugoslav states by means of the effective number of parties index and the fractionalization index, it was possible to outline directions of future ...development and propose various scenarios of this development after the year 2010. The analyzed time span included the period from the early 1990s, which marked the rise of the first sovereign states (Croatia, Slovenia, Macedonia and Bosnia and Herzegovina) and the Federal Republic of Yugoslavia up to the transformations of the 2000s, which saw the breakup of the "Third Yugoslavia" and the rise of the second group of independent states (Serbia, Montenegro and Kosovo).
PDF
