V nekaterih postsocialističnih mestih je nastajanje neformalnih naselij pojav, povezan z valom urbanizacije v šestdesetih in sedemdesetih letih prejšnjega stoletja, v drugih pa s pritokom ...priseljencev in beguncev v devetdesetih letih. Območja neformalnih naselij nastajajo zaradi različnih dejavnikov: neustreznega prostorskega načrtovanja, zastarele in zapletene zakonodaje, ureditve javne uprave in stanovanjske politike, ki ne zagotavlja cenovno dostopnih stanovanj. Nezakonita gradnja na mestnih območjih, ki je pogosto posledica pomanjkanja jasno oblikovanega sistema lastninskih pravic in mestne revščine, je resen problem v mnogih mestih, kot so Tirana, Beograd, Tbilisi in Bukarešta. Članek predstavlja tipologijo neformalnih naselij v postsocialističnih mestih in obravnava ekonomske, socialne in okoljske probleme, povezane s tem pojavom. Različne vrste neformalnih naselij in njihov razvoj kažejo na zapletenost vprašanja in potrebo po oblikovanju raznolikih rešitev, ki bi upoštevale razmere danega okolja. Raziskava obravnava odzive politike povezane s tem, med njimi legalizacijo in vključevanje tovrstnih naselij v projekte urbanističnega načrtovanja, zagotavljanje osnovnih socialnovarstvenih storitev (na primer šole in zdravstveni domovi), izgradnjo tehnične infrastrukture (na primer varne ceste, omrežja javnega potniškega prometa, vodovod in kanalizacija) in programe preselitve v socialna stanovanja. Čeprav te rešitve spadajo v okvir različnih politik, je za njihovo učinkovito izvedbo potrebno veliko politične volje ter tudi finančna zavezanost osrednjih in lokalnih ustanov.
Oblikovanje, zastopanost, velikost in organizacija odprtih površin v stanovanjskih naseljih enodružinskih hiš se v zadnjih štiridesetih letih močno spreminjajo. Da bi ugotovili trende in spremembe v ...gradnji enodružinskih naselij, je bila izvedena primerjalna analiza izbranih naselij enodružinskih hiš v Ljubljani, Mariboru in Novem mestu. Ugotovljeno je bilo močno zmanjševanje površin odprtega prostora naselij in opuščanje zelenih površin. Pomanjkanje prostora in večanje izkoristka posameznih parcel z zgoščevanjem pozidave onemogočata vnos zelenih površin v ulični prostor in prostor predvrtov ter ustvarjanje skupnih površin naselij, namenjenih druženju, igri in rekreaciji prebivalcev. Posledici zmanjševanja bivalnih vrtov in višanja objektov sta neustrezna podoba novejših naselij enodružinskih hiš in siromašenje kakovosti bivanja zaradi zmanjševanja obsega zelenih površin. Uporaba odprtega prostora je odvisna od družbenih razmer posameznega obdobja, a vseeno ostajajo parametri, ki določajo kakovostno bivalno okolje, nespremenjeni. Zato bi bilo treba v prihodnje posvetiti več pozornosti problematiki načrtovanja stanovanjskih naselij z zagotavljanjem odprtega prostora in poiskati ustrezno razmerje med tržno logiko urbanizacije in predpisanimi urbanističnimi normativi.
The book offers multi-layered responses to the scope and causes of spatial, as well as social, economic and physiognomic changes in the cultural landscape in Slovenian countryside. It presents the ...results of an interdisciplinary research approach to recognising spatial change and trends within a two-year research project entitled “The Transformation of the Landscape by Agricultural Modernisation and Changes in Settlement Patterns”, which was financed by the Slovenian Research Agency and the Ministry of the Environment and Spatial Planning of the Republic of Slovenia within the target research programme Slovenian Competitiveness 2006–2013. Similar research was carried out in three pilot areas, selected because they captured a cross section of typical Slovenian landscape macro-units (Mediterranean, Dinaric, Alpine and Pannonian), while also covering the processes of intensification and marginalisation.
U radu se prikazuju rezultati dobiveni rekognosciranjima i analizom objavljenih podataka o prisutnosti rimskih ruralnih naselja u okolici Murse. Prilikom obrade novih podataka u obzir je uzet radijus ...od cca 14 km od središta Murse, a unutar agera. Odabrana zona istraživanja pokušava utvrditi u kojoj mjeri se u suburbiju kolonije Elije Murse može utvrditi ideal antičkoga čovjeka koji je pretežno živio na selu da može u jednome danu doći u grad i vratiti se kući pješke ili prijevoznim sredstvom.
The economic transition in Slovenia has undoubtedly led to major changes in Slovene urban landscape. The political transition in the 1990-ies was only the beginning of other fundamental processes ...that followed: the socialistic economic system started collapsing, new markets emerged and cities were exposed to global socioeconomic forces. Slovene cities were and still are at the forefront of the mentioned change. Major spatial, cultural, social and other transformations as results of the economic transition can be seen and felt by citizens, workers and visitors.
U radu se donosi preliminarna tipologija grube kuhinjske keramike iz rimskih/kasnoantičkih slojeva ruralnoga naselja u uvali Podšilo na otoku Rabu. Posude su interpretirane morfološki prema nekoliko ...osnovnih oblika i podijeljene u tipove, dok su keramičke strukture opisane na temelju makroskopskih opažanja. Analogije i kontekstualna analiza omogućile su prijedlog datacija te determinaciju provenijencije za keramičke klase šire distribucije odnosno definiciju distribucijskih zona za one regionalne cirkulacije. Analizom distribucije posuda unutar samoga lokaliteta donose se preliminarni zaključci o njihovom korištenju u zadnjoj fazi upotrebe prostora naselja, kao i kulinarskim praksama te kućanskoj upotrebi ovoga posuđa.
Ovaj rad proizlazi iz aktivnosti provedenih u okviru stipendije Poljskog nacionalnog znanstvenog centra (Narodowe Centrum Nauki – NCN): „Pad, kriza ili transfomacija? Korelacija promjena kasnoantičkog obrasca naseljavanja s okolišem i klimatskim fluktuacijama u regiji sjeveroistočnog Jadrana na temelju rezultata geoarheoloških i paleoklimatskih istraživanja“, ID: 478202, NO. 2020/37/B/HS3/02458.
U članku se opisuju parkovi i parkovne površine u 15 zagrebačkih stambenih naselja izgrađenih u razdoblju između dva svjetska rata. Stambena su naselja kronološkim redoslijedom pojedinačno obrađena, ...s kratkim opisom osnovnih urbanističko-arhitektonskih obilježja, komentarom planiranoga parkovnog uređenja vidljivog iz arhivske građe te opisom parkova i parkovnih površina s dendrološkom inventarizacijom provedenom 2002. godine. Parkove i parkovne površine stambenih naselja čine parkovno uređena zajednička dvorišta, perivojni trgovi i parkovi stambenih naselja, te zaštitni nasadi, ulični drvoredi i drvoredi unutar stambenih sklopova i dvorišta.
V članku objavljamo rezultate terenskega pregleda in sondiranj najdišč na severnih pobočjih Gorjancev južno od Šentjerneja. Predstavljena je tudi analiza arhivskih virov, ki govore o izkopa-vanju ...velike poznolatenske in zgodnjerimske nekropole Hribec v Mihovem. S pomočjo skic in zapisov smo uspeli rekonstruirati načrt grobišča in ga umestiti v prostor. Raziskave so pokazale, da je bilo širše območje Mihovega neprekinjeno poseljeno skozi celo prvo tisočletje pred Kr.
Primjenom kvantitativnog postupka demografskog vrednovanja naselja ukazuje se na postojanje pozitivnog odnosa između demografski kvalitetnijih, potentnijih naselja i kvalitete njihove geo-prometne ...pozicije. Određujući kvantitativnim postupkom hijerarhijski slijed demografski vrednovanih naselja Istarske županije i superponirajući ga s osnovnom prometnom mreaom Županije zorno se pokazuje veza između visoko demografski valoriziranih i potentnih naselja i njihovog povoljnog geo-prometnog smještaja u okviru prostora Županije. Kako je pravilno određen sustav naselja važan za svekoliki razvoj određenog prostora radom se želi dati doprinos istraživanju sustava naselja Istarske županije radi što pravilnijih planskih usmjerenja razvoja sustava naselja.
PDF
