V prispevku so predstavljene temeljne značilnosti sistema naselij in središč v Srbiji. Močan proces industrializacije v drugi polovici 20. st. je povzročil intenzivno urbanizacijo, ki je pripeljala ...do povečanja števila mestnih naselij in njihove rasti, z izrazito prevlado glavnega mesta Beograd. Sistem naselij v Srbiji je predstavljen s hierhijo mest in njihovih prostorsko-funkcijskih območij, ki so določena v državnem prostorskem načrtu. Teritorialna organizacija države je delno zaključena in določena na makroregionalnem in lokalnem nivoju.
Centralna naselja Međimurja Laci, Silvester
Acta Geographica Croatica,
10/1979, Letnik:
14., Številka:
1.
Paper
Odprti dostop
Autor se bavi Međimurjem i centralnim naseljima Međimurja, odnosno prikazuje veliki broj centralnih naselja u Međimurju, ali i postojanje samo jednog pravog centra u cijelom Međimurju – Čakovcu.
U radu se analizira centralnomjesna organizacija Hrvatskog zagorja i prostorni razmještaj centralnih naselja 1999. godine. Usporedbom sa 1971. godinom prikazane su promjene u funkcionalnoj ...diferencijaciji naselja, a govori se i o opravdanosti postojeće administrativno-teritorijalne podjele s obzirom na centralitet naselja.
Analizirana su naselja otoka Krka po funkcionalnom značenju. Utvrđena su tri stupnja centraliteta s veoma istaknutim mđusobnim razlikama. Posebno iymeđu trećeg, najnižeg i drugog, višeg ...hijerarhijskog stupnja centraliteta. Prvi, najviši stupanj pripada gradu Krku kao općinskom središtu. Prema njemu gravitira cjelokupno stanovništvo otoka.
Nakon prikupljanja podataka i razmatranja pojedinih centralno-mjesnih funkcija u istraživanom području, one su razvrstane u razrede koji označavaju stupanj centraliteta. Izdvojeno je pet razreda: ...naselja bez centraliteta, naselja s nedostatnim centralitetom te naselja s prvim, drugim i trećim stupnjem centraliteta. Hijerarhijska struktura, odnosno stupnjevi centraliteta prilagođeni su području Zapadne Hercegovine.
Centralna naselja kao središnja, žarišna mjesta okolnog prostora po logici stvari trebala bi značajnije u ovoj fazi razvoja naših agrarnih područja koncentrirati stanovništvo. Provedena analiza ...centralnih naselja III. i II. stupnja, kao centara nižega reda, pokazala je da još uvijek postoji značajnija koncentracija stanovništva u ta naselja na razini cijele Hrvatske. Primjeri centralnih naselja II. stupnja iz Središnje Hrvatske upućuju na jačanje procesa koncentracije stanovništva u te centre u periodu između 1971. i 1991. godine, što nije bilo izrazito u periodu 1948. do 1971. godine.
PDF
